رابطۀ ساز‌وکارهای شناختی و خواندن در کودکان دبستانی با توجه به ماهیت خط فارسی

نیما نوری؛ شهلا رقیب دوست

دوره 8، شماره 14 ، مهر 1400، صفحه 7-36

https://doi.org/10.22054/ls.2021.54943.1387

چکیده
  از آنجا که بر پایة یافته‌های پیشین، عمق خط بر رابطۀ بین سازوکارهای شناختی و خواندن تأثیر می‌گذارد، می‌توان الگوهای متفاوتی را با توجه به میزان شفافیت یا تیرگی نظام خطی زبان‌ها انتظار داشت. هدف اصلی از انجام این پژوهش بررسی رابطۀ آگاهی واجی، حافظۀ فعال واجی و نامگذاری خودکار سریع با سرعت خواندن و صحت خواندن در کودکان فارسی‌زبان ...  بیشتر

همبستگی تکیۀ وزنی و مشخصه‌های صوت‌شناختی دیرش، شدت و زیروبمی در اشعار عامیانۀ زبان فارسی

انیس معصومی؛ مائده سادات میرطلایی

دوره 8، شماره 14 ، مهر 1400، صفحه 37-52

https://doi.org/10.22054/ls.2019.37417.1153

چکیده
  هدف از پژوهش حاضر بررسی همبستگی بین تکیۀ وزنی و مشخصه‌های صوت‌شناختی دیرش، شدت و زیروبمی واکه‌ها در اشعار عامیانۀ زبان فارسی است. به این منظور، 51 مصراع از اشعار عامیانۀ زبان فارسی بررسی شده‌اند. این اشعار متشکل از 139 هجا در جایگاه‌های دارای تکیۀ وزنی و 139 هجا در جایگاه‌های فاقد تکیۀ وزنی بودند. هر مصرع از این اشعار به هجاها، پایه‌ها ...  بیشتر

کسرۀ اضافه: هسته‌نمای اسم در فارسی

مژگان همایون فر

دوره 8، شماره 14 ، مهر 1400، صفحه 53-87

https://doi.org/10.22054/ls.2017.20857.1072

چکیده
  کسرۀ اضافه همواره از عناصر دستوری مورد توجّه دستوریان و زبانشناسان بوده است و نظرات گوناگونی در خصوص ماهیّت و توزیع آن در ساختار گروه اسمی زبان فارسی و برخی دیگر از شاخه‌های زبان‌های ایرانی مطرح شده است. تحلیل‌های نحوی و صرفی در مورد کسرۀ اضافه به دست داده شده است. پژوهش حاضر می‌کوشد ضمن گردآوری این نظرات و بررسی منتقدانه آنها نشان ...  بیشتر

شبکۀ معنایی حروف اضافه رویداد حرکتی «رفتن» در قرآن کریم: مطالعة موردی حرف «إلی»

فاطمه حبیبی؛ فتحیه فتاحی زاده

دوره 8، شماره 14 ، مهر 1400، صفحه 89-117

https://doi.org/10.22054/ls.2021.54502.1370

چکیده
  مقالۀ حاضر، پژوهشی معناشناختی است که رویداد حرکتی رفتن را در قرآن کریم، از جهت ساختار شبکۀ  معنایی حرف اضافۀ «إلی» بررسی می کند. هدف این پژوهش، تحلیل رویداد حرکتی رفتن و دستیابی به شبکۀ  معنایی حروف اضافه بر اساس نظریة رویداد حرکت تالمی بوده است. به همین منظور، 88 فعل مشتمل بر ژرف ساخت «رفتن» در قرآن استخراج و تحلیل شده ...  بیشتر

گفتمان کاوی آیات 83 تا 98 سوره کهف با استناد بر تحلیل انتقادی گفتمان فرکلاف

سیده خدیجه میرباذل؛ معصومه ارجمندی

دوره 8، شماره 14 ، مهر 1400، صفحه 119-140

https://doi.org/10.22054/ls.2021.55535.1391

چکیده
  سؤالی که از دیرباز تا کنون مورّخان و عالمان دینی نتوانستند درباره مصداق آن به پاسخ قانع‌کننده‌ای برسند، ماجرای ذوالقرنین است که هم در تورات، انجیل، و هم در قرآن از آن سخن به میان آمده است. برخی او را پادشاه یمنی، بعضی اسکندر مقدونی ‌و بسیاری معتقدند او کوروش، پادشاه ایرانی است. نام «ذوالقرنین» سه بار در هجدهمین سورة قرآن (کهف، ...  بیشتر

تأثیر جنسیت در بیان جزئیات، در نوشتار فارسی‌آموزان خارجی سطح پیشرفته از منظر دستور نقشگرایی

ابراهیم رضاپور؛ ابوالفضل موچانی

دوره 8، شماره 14 ، مهر 1400، صفحه 141-170

https://doi.org/10.22054/ls.2021.56525.1402

چکیده
  هدف این پژوهش، بررسی تأثیر جنسیت نویسنده در ارائۀ جزئیات در نوشتار فارسی‌آموزان سطح پیشرفته، در چارچوب دستور نقشگرای نظام‌مند هلیدی است. از‌آنجاکه بیان جزئیات در دستور نقشگرای نظام‌مند هلیدی و فرانقش اندیشگانی، در قالب افزوده‌های حاشیه‌ای بازنمایی می‌شوند، در این پژوهش، افزوده‌های حاشیه‌ای به‌کار‌رفته در نوشتار فارسی‌آموزان ...  بیشتر

بهره‌گیری از الگوی هَیجامَد در تهیه و تدوین فرهنگ‌های لغت فارسی

رضا پیش‌قدم؛ آیدا فیروزیان پوراصفهانی؛ آیلین فیروزیان پوراصفهانی

دوره 8، شماره 14 ، مهر 1400، صفحه 171-193

https://doi.org/10.22054/ls.2019.37381.1151

چکیده
  در گذشته، فرهنگ‌های لغت صرفاً به عنوان ابزارهایی تکنیکی در یافتن معانی واژگان به یاری خوانندگان و نویسندگان می‌شتافتند، اما امروزه علاوه بر اینکه حاوی حجم بیشتر و دقیق‌تری از اطلاعات واژگانی هستند، ضرورت دارد در زمینه‌های اجتماعی، روانشناختی و فرهنگی نیز ایفای نقش نمایند. این فرهنگ‌ها به مثابۀ آینه‌ای تمام‌نما، باید بتوانند ...  بیشتر

بررسی حوزۀ مفهومی فعل «شنیدن» در زبان فارسی در چارچوب نظریۀ معناشناسی قالب و اتخاذ اصول شبکۀ فریم‌نت

فاطمه نایب لوئی؛ سید مصطفی عاصی؛ آزیتا افراشی؛ مسعود قیومی

دوره 8، شماره 14 ، مهر 1400، صفحه 195-223

https://doi.org/10.22054/ls.2021.57628.1424

چکیده
  تمایزات واژگانی میان زبان‌ها، بیانگر تفاوت در فرهنگ‌های مرتبط با هر زبان است. واژه‌های چندمعنا در هر فرهنگ، می‌تواند نمودی از این قبیل تمایزات واژگانی در یک زبان باشد. در معناشناسی شناختی، رویکردهای مختلفی به پدیدۀ چندمعنایی در زبان وجود دارد؛ نظریۀ معناشناسی قالبی یکی از این رویکردها در معناشناسی شناختی است که به مسئلۀ چندمعنایی، ...  بیشتر

مفهوم‌پردازی اندام‌واژۀ «dam» در اصطلاح‌های استعاری کردی ملکشاهی

آمنه کریمی؛ غلامحسین کریمی دوستان

دوره 8، شماره 14 ، مهر 1400، صفحه 225-246

https://doi.org/10.22054/ls.2021.58234.1429

چکیده
  هدف از پژوهش حاضر، بررسی اصطلاح‌های استعاری کردی ملکشاهی بود که در آنها اندام‌واژۀ «dam»  به کار رفته است. کردی ملکشاهی، یکی از گونه‌های کردی جنوبی واقع در استان ایلام است. داده‌های پژوهش از گفتار سخنگویان گونۀ مذکور گردآوری شده است. در این پژوهش، بخشی از استعاره‌های رایج کردی ملکشاهی با تکیه بر مفهوم‌پردازی دو اندام‌واژۀ ...  بیشتر

رده‌‌شناسی حالت نمایی و مطابقه در بشاگردی

سپهر صدیقی نژاد؛ عباسعلی آهنگر؛ بهروز برجسته دلفروز؛ شهلا شریفی

دوره 8، شماره 14 ، مهر 1400، صفحه 247-280

https://doi.org/10.22054/ls.2021.51393.1321

چکیده
  با تحلیل شیوۀ بازنماییِ نظام­های حالت­نمایی و مطابقه در بَشاگَردی (شمالی و جنوبی) براساس نظریۀ رده­شناسیِ کلاسیک کامری (1978) و سپس، ارزیابی دقیق یافته­ها براساس نظریۀ رده­شناسیِ نوین زوارْت و لینْدِن­بِرگ (2021)، جستار حاضر می­کوشد به تبیینی نظام­مند از عملکرد رده­شناختیِ آن نظام­ها، و نیز از الگوی کلی انطباق در این ...  بیشتر

رشد واژگانی و نحوی دوقلوهای ناهمسان فارسی زبان از 21 تا 31 ماهگی

حسن بشیرنژاد؛ سمیه محمدی

دوره 8، شماره 14 ، مهر 1400، صفحه 281-326

https://doi.org/10.22054/ls.2021.47172.1276

چکیده
  پژوهش حاضر، رشد واژگانی و نحوی دوقلوهای ناهمسان فارسی­زبان به نام­های بهزاد و بهنام را در مدت ده ماه ( از آغاز 21 ماهگی تا آغاز 31 ماهگی) مورد بررسی قرار می­دهد. این پژوهش در صدد است تا دریابد که با وجود رشد دو کودک در محیط زبانی یکسان، چه تفاوت­ها و شباهت­هایی در سرعت و دامنه رشد نحوی و واژگانی این دوقلوها وجود دارد. داده­های ...  بیشتر

تحلیل شناختی فعلی چندمعنا در شعر شیون فومنی

سعیده شجاع رضوی

دوره 8، شماره 14 ، مهر 1400، صفحه 327-359

https://doi.org/10.22054/ls.2021.49207.1299

چکیده
  امروزه، پژوهش‌های بسیاری در زمینة چندمعنایی واژگانی صورت گرفته است. پژوهش حاضر نیز با رویکرد شناختی به بررسی چندمعنایی فعل «دینمه» (می‌بینم) در شعر «اچی مچی خواب» از شیون فومنی می‌پردازد که می‌تواند آغازگر بررسی‌هایی از این دست باشد که می‌توان گویش‌ها و لهجه‌ها را نه تنها از بعد آواشناختی و نحوی که از بعد معناشناختی ...  بیشتر