«این نشریه با احترام به قوانین اخلاق در نشریات، تابع قوانین کمیتۀ اخلاق در انتشار (COPE) می‌باشد و از آیین‌نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می‌نماید.»
مسئولیت‌ها و وظایف کلی سردبیران
سردبیران می‌بایست:
- مسئولیت هرگونه مطلب چاپ‌شده در مجله را به عهده بگیرند.
- همسو با نیازهای خوانندگان و نویسندگان تلاش کنند.
- در جهت پیشبرد مجله تلاش کنند.
- با توجه به روندهای موجود، از کیفیت مطالب چاپی اطمینان حاصل کنند.
- از آزادی بیان دفاع کنند.
- یکپارچگی پیشینه آکادمیک مجله را حفظ کنند.
- از تحت شعاع قرار گرفتن استانداردهای اخلاقی و فکری به‌دلیل نیازهای مالی جلوگیری کنند.
- در صورت نیاز، همواره تصحیحات، توضیحات، بازپس‌گیری مقالات و معذرت‌خواهی را با علاقه ارائه دهند.
ملاحظات اخلاقی نویسندگان:
- نویسندگان نباید هیچ‌گونه اطلاعات ساختگی، اعم از خام و یا پردازش‌شده در اثر ارسالی خود داشته باشند.
- صداقت علمی باید توسط همه نویسندگان رعایت شود. هرگونه استفاده از منابع قبلی، خواه چاپ‌شده خواه چاپ‌نشده باید توسط نویسندگان در اثر با قید منبع ذکر شود.
- هیچ‌گونه نمودی از تبعیض قومی، فرهنگی، ملی، جنسی، هویتی، سنی، زبانی و پزشکی نباید در اثر وجود داشته باشد؛ در غیر این صورت اثر در مرحله اول رد خواهد شد.
- همه نویسندگان باید موافقتنامه شرکت‌کنندگان در تحقیق خود را دریافت نموده باشند. به همین منوال نیز حفظ حقوق شخصی شرکت‌کنندگان و همچنین شخصی‌سازی هویت آنها باید به دقت توسط نویسندگان در نظر گرفته شود.
اصول کلی که داوران همتا ملزم به رعایت آنها هستند:
داوران می‌بایست:
- تنها به داوری نسخ اولیۀ مقاله‌هایی بپردازند که در حیطۀ توانایی حرفه‌ای آنان می‌گنجد و همچنین، قادر به انجام آنها در زمان معلوم هستند.
- به محرمانه بودن اطلاعات داوری همتا احترام گذاشته و هیچ‌یک از اطلاعات نسخ اولیه را در هر یک از مراحل داوری فاش نکنند.
- از اطلاعات به‌دست‌آمده هنگام داوری به نفع خود یا هر شخص یا سازمان دیگری استفاده نکنند و همچنین، از این اطلاعات برای آسیب زدن و یا بی‌اعتبار جلوه دادن دیگران استفاده ننمایند.
- ناسازگاری‌های بالقوه با علایق مجله را اطلاع دهند و یا اگر در زمینه یکی از ناسازگاری‌ها اطمینان حاصل نشده است، با مجله مکاتبه کرده تا مطمئن شوند.
- اجازه ندهند که داوری آنها تحت‌تأثیر مسائلی چون ملیت، مذهب، باورهای سیاسی، جنسیت و یا دیگر مسائل این چنینی مربوط به نویسنده قرار گیرد.
- در نقدها بی‌طرف و سازنده باشند و از خشونت کلامی، اصطلاحات زننده و توهین‌آمیز پرهیز کنند.
- درک صحیحی از دوطرفه بودن فرایند داوری همتا داشته باشند و سهم خود از کار را در زمان مشخص‌شده انجام دهند.
- جعل هویت شخصی دیگر در حین فرایند داوری سوءرفتاری بسیار جدی تلقی می‌شود.
انتظارات در حین فرایند داوری همتا:
داوران می‌بایست:
- در زمان مشخص‌شده پاسخگو باشند، به‌خصوص اگر قادر به انجام داوری نیستند.
- اگر توانایی حرفه‌ای لازم را برای انجام داوری ندارند، اطلاع دهند.
- تنها در صورتی با داوری موافقت کنند که توانایی انجام آن تحت یک جدول زمانی تفاهم‌شده را داشته باشند.
- هرگونه ناسازگاری با علایق را اطلاع دهند.
- در موارد ناسازگاری در داوری از خط مشی مجله پیروی کنند.
- نسخ اولیه‌ای را که پیشتر برای مجلات دیگر داوری کرده‌اند به‌طور کامل از ابتدا داوری کنند؛ چراکه امکان تغییرات زیادی بین دو ارائه مختلف وجود دارد.
- اطمینان حاصل کنند که پیشنهادات آنان مبنی بر داور جایگزین بر طبق تناسب آنان و نه موارد شخصی باشد.
- از قبول داوری نسخۀ اولیه‌ای که فقط به منظور کسب اطلاعات در آن مورد، و نه داوری واقعی، تمایل به داوری آن دارند بپرهیزند.
- اگر قادر به داوری بی‌طرفانه نیستند، از قبول کار پرهیز کنند.
- اگر به هر نحوی در پژوهش نقشی داشته‌اند، از داوری آن پرهیز کنند.
- اگر خود پژوهشی شبیه به نسخه اولیه ارائه‌شده در دست انجام دارند و یا به مجله دیگری ارائه کرده‌اند، از داوری کار خودداری کنند.
انتظارات در زمان داوری:
داوران می‌بایست:
- اگر هنگام داوری با موردی ناسازگار مواجه شدند که هنگام قبول کار آشکار نبود، بلافاصله به مجله اطلاع دهند.
- اگر قادر به داوری در مورد تمام قسمت‌های نسخه اولیه نیستند، بلافاصله به مجله اطلاع دهند.
- از داخل کردن اشخاص دیگر، از جمله دانشجویان و محققین تحت‌آموزش خود، در داوری بدون کسب اجازه از مجله خودداری کنند.
- کل نسخه اولیه ارائه‌شده و نقدهای آن را محرمانه نگه دارند.
- در مورد داوری دوسوناشناس، اگر به هویت نویسنده مشکوک هستند و این امر باعث ناسازگاری خاصی می‌شود، مراتب را به مجله اطلاع دهند.
- اگر هنگام داوری به بی‌قاعدگی خاص و یا نکته اخلاقی در مورد جنبه‌های مختلف کار برخوردند، بلافاصله به مجله اطلاع دهند.
- از روی قصد داوری را طولانی‌تر از حد زمان‌بندی تعیین‌شده نکنند.
- اطمینان حاصل کنند که داوری آنان بر اساس خصوصیات کار ارائه شده و نه تحت‌تأثیر مسائل شخصی، مالی و یا ناسازگاری‌های دیگر.
- از تماس با نویسندگان کار بدون کسب اجازه از مجله خودداری نمایند.
انتظارات هنگام آماده کردن گزارش داوری:
داوران می‌بایست:
- سازنده و بی‌طرف بوده و نویسندگان را از نظرات سازنده خود برای بهتر کردن نسخه اولیه آگاه سازند.
- از ارائه نظرات توهین‌آمیز و اتهامات بی‌پایه و اساس خودداری کنند.
- به‌طور جزئی به نقد بپردازند و در مورد نظرات کلی، از شواهد مرتبط برای اثبات عقیده خود استفاده نمایند.
- از حساسیت‌های ناشی از موارد مرتبط با زبان، به‌خصوص در مورد نویسندگانی که به زبان مادری خود نمی‌نویسند، آگاهی کامل داشته باشند.
- تحقیقات مازاد اساسی و موردنیاز برای اثبات ادعاهای مطرح‌شده در نسخه اولیه را دقیقاً مشخص نمایند.
- گزارش را به نحوی ننویسند که به گونه‌ای منفی و غیرعادلانه در مورد شخص خاصی باشد.
- اطمینان حاصل کنند که نظرات و پیشنهاداتشان برای سردبیر مجله و نویسنده نسخه اولیه، هماهنگ و یکسان باشند.
- از پیشنهاد استناد به کار خود داور، تنها برای بالا بردن میزان استنادات مقاله خود، پرهیز کنند.
انتظارات پس از آماده کردن گزارش:
داوران می‌بایست:
- نسخه اولیه ارائه‌شده و نقدهای آن را همچنان محرمانه نگه دارند.
- اگر از سوی مجله در مورد داوری آنها تماس گرفته شد، بلافاصله پاسخگو باشند و اطلاعات موردنیاز را ارائه دهند.
- اگر مطلبی مرتبط پس از تسلیم گزارش به نظر داور رسید که امکان تغییر در نظرات و پیشنهادات را به وجود می‌آورد، حتماً به مجله اطلاع دهند.
- گزارش آماده‌شده توسط داوران دیگر را مطالعه کنند تا درک آنان از موضوع و تصمیم حاصل‌شده افزایش یابد.
- تلاش کنند تا خود را با درخواست‌های مجله، مبنی بر اصلاح گزارش خود و یا تسلیم مجدد نسخه اولیه داوری‌شده، تطبیق دهند.
دزدی علمی و ادبی
دانشگاه علامه طباطبائی، به عنوان دانشگاه پیشگام علوم انسانی در سطح کشور، همواره پژوهش‌های اصیل و تحقیقات علمی معتبر را ارجمند شمارده است. در این راستا، انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی هیچ‌گونه گذشتی در زمینه دزدی ادبی نشان نداده و همواره تمامی مقالات ثبت‌شده در ژورنال‌های این دانشگاه را با دقت هرچه تمام‌تر مورد بررسی و مطالعه قرار داده است تا از مبرا بودن این آثار از دزدی ادبی اطمینان حاصل کند. لازم به ذکر است که با توجه به شایع بودن دزدی ادبی در تولید آثار علمی، انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی از هر روش ممکن برای جلوگیری از این امر استفاده می‌کند.
انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی از تعاریف و دستورالعمل‌های کمیته اخلاقیات در انتشارات (COPE) پیروی می‌کند. برای دسترسی کامل به این دستورالعمل‌ها، تعاریف و قوانین می‌توانید به آدرس www.publicationethics.org/resources مراجعه فرمایید.
در این زمینه، تمامی ژورنال‌های دانشگاه علامه طباطبائی از تعریف زیر در حیطه دزدی ادبی که توسط انجمن روان‌شناسی آمریکا در کتاب راهنمای انتشار (ویرایش ششم) منتشر شده است، تبعیت می‌کنند:
استفاده از ایده‌ها، کلمات و یا کل محصول بدون ارجاع به منبع اصلی و استفاده از آن به عنوان ایده‌ها، کلمات و محصول خود به‌صورت یک ایده یا محصول جدید که توسط شخص دیگری غیر از نویسندگان اصلی تولید شده است.
به عنوان یک واژه کلی، دزدی ادبی مفاهیم مختلفی را در برمی‌گیرد:
- کپی لغت‌به‌لغت: کپی کردن لغت‌به‌لغت، به‌صورت کلی یا جزئی، بدون استفاده از نشان نقل‌قول و یا ارجاع به منبع اصلی.
- تأویل سطحی یا ناکافی: گرفتن ایده‌ها از منبع اصلی و تغییر ساختار لغات آن به نحوی که شیوۀ نثر نویسنده اصلی همچنان محسوس باشد.
- دزدی ادبی مطالب تصویری: استفاده از نمودارها، عکس‌ها، یا جدول‌ها، به‌صورت کلی یا جزئی، بدون ارجاع.
- تأویل بدون ارجاع: گرفتن ایده‌ها از منبع اصلی و سپس تولید مطلب با نثر خود بدون رعایت اصول ارجاع و یا نقل‌قول.
لازم به ذکر است که انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی، بدون توجه به منبع، هرگونه اثر بدون ارجاع یا نقل‌قول به منبع اصلی را دزدی ادبی تلقی می‌کند. این‌گونه آثار عبارتند از: نویسندگانی که آثارشان چاپ شده یا چاپ نشده، تزها و پایان‌نامه‌های چاپ‌شده یا چاپ‌نشده، سخنرانی‌ها، آثار خود نویسنده، فایل‌های پاورپوینت (PowerPoint)، مطالب تصویری آموزشی، مقالات ژورنال‌های علمی، مجلات و روزنامه‌ها و غیره.
انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی تمامی مقالات ارائه‌شده را با دقت بررسی نموده و با هرگونه دزدی ادبی در هر مرحله از انتشار برخورد می‌نماید:
- به محض رؤیت دزدی ادبی در مقالات تازه ارائه‌شده، کمیته ویرایش ژورنال به تصمیم‌گیری در این باره می‌پردازد. در صورتی که دزدی ادبی رؤیت‌شده به عنوان یک اشتباه تلقی شود، بلافاصله به نویسندگان اطلاع داد شده و امکان تصحیح برای آنان فراهم می‌شود. در صورتی که دزدی ادبی از روی قصد تشخیص داده شود، به نویسندگان اطلاع داده شده و نام آنان در لیست سیاه انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی قرار می‌گیرد. قرارگیری در لیست سیاه انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی موجب تبعاتی همسان در تمامی انتشارات علمی، همانند دانشگاه علامه طباطبائی شده تا آثار آتی این نویسندگان در این ژورنال‌ها نیز چاپ نشوند. همچنین، نویسندگانی که دزدی ادبی آنان تشخیص داده شود، از ارسال آثار خود به انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی برای 5 سال محروم خواهند بود.
- در مواردی بسیار نادر که اثری شامل دزدی ادبی چاپ شده باشد، در کنار عواقب اشاره‌شده، اثر مربوطه بلافاصله از انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی خارج شده و این امر به‌صورت رسمی از طریق سایت انتشارات علنی خواهد شد.
انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی از سامانه مشابهت‌یاب جهت بررسی درصد همانندی استفاده می‌کند. این سامانه‌ها به بانک‌های داده متعددی در سراسر دنیا متصل بوده و برای تأیید اصیل و معتبر بودن مقالات ارائه‌شده، آنها را بارها از طرق مختلف با دسترسی به منابع حجیمی از داده‌های همسان مورد بررسی قرار می‌دهند. درصد همانندی موردپذیرش انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی تا 15 درصد است.