نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری رشته زبان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
2 دانش‌آموختۀ دکتری زبان‌شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان، ایران
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی همبستگی بین تکیۀ وزنی و مشخصه‌های صوت‌شناختی دیرش، شدت و زیروبمی واکه‌ها در اشعار عامیانۀ زبان فارسی است. به این منظور، 51 مصراع از اشعار عامیانۀ زبان فارسی بررسی شده‌اند. این اشعار متشکل از 139 هجا در جایگاه‌های دارای تکیۀ وزنی و 139 هجا در جایگاه‌های فاقد تکیۀ وزنی بودند. هر مصرع از این اشعار به هجاها، پایه‌ها و شطرهای تشکیل‌دهنده تقطیع شد. در گام بعدی، مشخصه‌های صوت‌شناختی زیروبمی، شدت و دیرش واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی و هجاهای فاقد آن به صورت دستی اندازه‌گیری شد. به منظور مقایسۀ این مشخصه‌ها آزمون تی دونمونۀ زوجی اجرا شده است. نتایج این پژوهش عبارتند از: الف) دیرش واکه‌های دارای تکیۀ وزنی بیشتر از مقادیر آن در واکه‌های فاقد تکیۀ وزنی است و تأثیر تکیۀ وزنی بر دیرش واکه‌ها معنادار است؛ ب) شدت واکه‌ها در هجای دارای تکیۀ وزنی کمتر از مقادیر آن در هجای فاقد تکیۀ وزنی است و تأثیر تکیۀ وزنی بر شدت واکه‌ها نیز معنادار است؛ پ) زیروبمی واکه‌ها در جایگاه دارای تکیۀ وزنی بیشتر از مقادیر آن در جایگاه فاقد تکیۀ وزنی است، امّا تفاوت بین زیروبمی واکه‌ها در این دو جایگاه معنادار نیست.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Correlation between Ictus and Acoustic Features of Duration, Intensity and Pitch in Persian Folk Poems
نویسندگان [English]
- Anis Masoumi 1
- Maede Sadat Mirtalaei 2
1 Ph.D. Student in Linguistics, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran.
2 Ph.D. in Linguistics, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran.
چکیده [English]
This study aims to analyze the correlation between ictus and acoustic features of duration, intensity and pitch in Persian folk poems. For this purpose, 51 lines of Persian folk poems were recorded, which consisted of 139 syllables in ictus positions and 139 syllables in off-ictus positions. Each line was segmented into syllables, feet and colons. The vowels in ictus and off-ictus positions were analyzed acoustically and the amounts of pitch, intensity and duration of vowels were measured manually. In order to compare the acoustic features of these vowels, Some Paired two-sample t-test were conducted. The results suggested that: a) duration of vowels in ictus positions is more than that of vowels in off-ictus positions. In addition, analytic statistics showed that the effect of ictus on the duration of vowels is significant; b) the mean intensity of vowels in ictus positions is less than that of vowels in off-ictus positions. Furthermore, analytic statistics indicated that the effect of ictus on the intensity of vowels is significant and c) the vowels in off-ictus positions have lower pitch values than those in ictus positions. Moreover, it was declared that the effect of ictus on the pitch value of vowels is not significant.
کلیدواژه‌ها [English]
- Persian Folk Poems
- Ictus
- Duration
- Intensity
- Pitch
- مقدمه
تکیۀ وزنی یکی از مهمترین ویژگی‌های اشعار عامیانۀ فارسی است. شعر عامیانه مانند شعر فاضلانه از مصراع تشکیل شده است. هر مصراع شعر عامیانه قابل تقسیمبندی به شطر[1](ها) است. هر شطر نیز به نوبۀ خود، به پایههای[2] وزنی تقسیم میشود. نهایتاً، هر پایه دارای یک یا چند هجا است. هجاهایی که پیش از مرز پایه قرار میگیرند، ممکن است دارای تکیه[3] باشند؛ این تکیه به تکیۀ وزنی، ضربآوا یا ایکتوس[4] معروف است. لازار[5] (1985؛ 2007) در بررسی اشعار پارتی، به وجود پایههایی اشاره می‌کند که مرکب از یک یا چند هجای سبک[6] و فقط یک هجای سنگین[7] هستند. وی وزن این اشعار را حاصل تکرار ضربآواهایی میداند که لزوماً بر تکیۀ واژه‌ها منطبق نیستند، امّا همواره بر روی هجای آخر هر پایه قرار میگیرند. لازار معتقد است کمیّت[8] هجایی نیز در وزن این اشعار نقش خاصی برعهده دارد؛ یعنی ضربآواها روی هجای سنگین هر پایه قرار میگیرند و عموماً، اگر نه همیشه، با تکیۀ واژه‌ها منطبق هستند. در این حالت، تعداد هجاهای بین دو ضربآوا ممکن است متفاوت باشد، امّا تعداد هجاهای سنگین در این فاصله محدود است. طبیبزاده (1382: 73) نیز هر مصراع یازده هجایی شعر عامیانۀ فارسی را مرکب از دو شطر و هر شطر را معمولاً مرکب از دو پایه میداند و تصریح می‌کند که در این اشعار همواره آخرین هجای هر پایه و آخرین هجای هر شطر، لزوماً دارای تکیۀ وزنی هستند. طبیبزاده (1392: 65) اذعان می‌کند در صورتیکه ضربآوا بر روی هجای سنگین قرار نگیرد، این هجای سبک پایان واژه است که جایگاه تکیۀ وزنی خواهد بود. بنابراین، این هجاهای سبک دارای تکیۀ واژگانی[9] هستند.
این یافته‌ها در مجموعة مطالعاتی که بر روی اشعار عامیانۀ زبانهای ایرانی و همچنین زبان ترکی آذربایجانی انجام گرفته، تأیید شدند. از آن جمله می‌توان به این مطالعات اشاره کرد: «الگوی ساختاری هجاهای ضرب‌آهنگ در اشعار مکتوب هورامی» (نقشبندی، 1392)، «بررسی وزن اشعار شفاهی تاتی» (سبزعلیپور و ایزدی‌فر، 1392)، «وزن شعر در اشعار یازده هجایی شهرضایی» (طبیبزاده و میرطلائی، 1392)، «ساخت وزنی اشعار امیر پازواری، شاعر طبری‌گوی مازندران» (علیزاده صحرایی، 1392)، «وزن در بایاتی‌های ترکی آذربایجانی» (طوسی نصرآبادی، 1394)، «وزن شعر در اشعار عامیانۀ همدانی» (میرطلائی و کیانی، 1395)، «بررسی وزن اشعار عامیانۀ کردی لیلاخی» (رنجبر و میرطلائی، 1396)، «وزن اشعار عامیانۀ لکی، مطالعۀ موردی فال چهل سرود» (میرطلائی و الواری، 1396)، «وزن در بئشلیکهای ترکی آذربایجانی» (طوسی نصرآبادی و میرطلائی، 1396)، «میزان انطباق هجای تکیه‌بر وزنی و هجای تکیه‌بر واژگانی در اشعار عامیانۀ کردی کرمانشاهی» (آژیده و میرطلائی، 1396) و «بررسی وزن و تکیۀ وزنی اشعار کودکانۀ ترکی بر اساس ردهشناسی وزنی آروای» (طوسی نصرآبادی و میرطلائی، 1397). مطالعات بیشتر بر روی اشعار عامیانۀ زبانهای ایرانی، ارتباط بین تکیۀ واژگانی و تکیۀ وزنی را نشان دادهاند، از جمله: پژوهش‌های قیاسوند (1395) با عنوان «بررسی میزان انطباق تکیۀ وزنی و تکیۀ واژگانی در اشعار عامیانۀ فارسی»، کیانی (1395) با عنوان «میزان انطباق هجای تکیه‌بر وزنی و هجای تکیه‌بر واژگانی در اشعار عامیانۀ همدانی» و آژیده و میرطلائی (1396) با عنوان «میزان انطباق هجای تکیه‌بر وزنی و هجای تکیه‌بر واژگانی در اشعار عامیانۀ کردی کرمانشاهی». این تحقیقات نشان دادند که در اکثر موارد، تکیۀ وزنی روی تکیۀ واژگانی قرار می‌گیرد. در نظرگرفتن شطر به‌عنوان واحد بررسی، برگرفته از این واقعیت است که محل تکیۀ وزنی در پایه می‌تواند متغیر باشد، اما محل تکیۀ وزنی در شطر در هر شعر همواره ثابت است و به همین دلیل است که نوع وزن هر شعر بر اساس محل تکیۀ وزنی در شطرهای آن تعیین میشود. همیشه هجای تکیه‌بر وزنی با هجای واژگانی تکیه‌بر منطبق است، امّا گاهی به موارد عدول از قاعده برخورد می‌کنیم. موارد عدول از قاعده را به راحتی با یک استثناء و سه ضرورت زیر می‌توان توجیه کرد: استثناء اینکه همواره هجای پایانی در شطرِ پایانیِ مصراع، چه تکیۀ واژگانی بگیرد چه نگیرد، دارایِ تکیۀ وزنی است؛ امّا در شطرهای غیرپایانی وضعیت اینگونه نیست و فقط در حدود پنجاه درصد موارد، تکیۀ وزنی و تکیۀ واژگانی منطبق بر هم هستند. در اینجاست که سخن از سه ضرورت به میان می‌آید: 1) به ضرورت وزن می‌توان گروه واژه‌بست[10] را به عنوان واژه‌های واژگانی در نظر گرفت و واژه‌بست را نیز دارای تکیۀ وزنی کرد؛ 2) به ضرورت وزن، گاهی می‌توان شناسه‌های فعل را تکیه‌بر کرد؛ 3) به ضرورت وزن می‌توان هجاهای غیر پایانیِ واژه را به شرطی که از نظر کمیت سنگین باشند، تکیه‌بر وزنی کرد.
در پژوهش حاضر، ابتدا به اختصار مقدمهای راجع به تکیۀ وزنی و پیشینۀ پژوهش‌های انجام‌شده در ارتباط با این موضوع ذکر میشود. در ادامه، روش جمعآوری دادهها بیان میگردد. همچنین در این قسمت به سه فرضیۀ پژوهش اشاره میشود. پس از آن و در قسمت یافته‌ها، به بررسی و مقایسۀ مشخصه‌های صوت‌شناختی واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی و هجاهای فاقد تکیۀ وزنی خواهیم پرداخت و در انتها نیز نتایج را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
- روش‌شناسی
در این پژوهش، 51 مصراع شعر عامیانۀ فارسی توسط یک گویشور زبان فارسی[11] خوانده شد. داده‌های این پژوهش شامل 139 هجای دارای تکیۀ وزنی و 139 هجای فاقد تکیۀ وزنی بود. واحد بررسی اشعار عامیانۀ فارسی مصراع است و در این پژوهش، هجا با علامت ( . )، مرز پایه با علامت ( | ) و مرز شطر با علامت ( || ) نمایش داده شده است. یک مصراع از این اشعار را در نظر میگیریم:
(1)
|
اتل متل توتوله |
ʔæ. tæl | mæ. tæl || tu. tu | le |
هجاهایی که با زیرخط نمایش داده شده است، دارای ضربآوا یا تکیۀ وزنی هستند که دقیقاً منطبق بر مرز پایه هستند. هجاهای دیگر (بدون زیرخط) در جایگاه غیرتکیۀ وزنی قرار دارند. مرز شطر همواره با مرز پایه برابر و مرز پایه همواره بر مرز هجا منطبق است، اما عکس این رابطه وجود ندارد (طبیبزاده، 1382: 73).
داده‌های پژوهش حاضر در اتاقی مجهز به عایق صدا و توسط میکروفون شور[12] ضبط شد و هر کدام از مصراع‌ها به هجاها، پایه‌ها و شطرهای تشکیل‌دهنده تقطیع شدند. با استفاده از نرم‌افزار پرت[13] (نسخۀ 42/0/6) (Boersma, P. & Weenik, 2018)، مرز بین تمامی واکه‌ها و همخوان‌ها در تمامی هجاها تعیین شد و تمامی واکه‌ها و همخوان‌های تقطیع‌شده برچسب‌گذاری شدند. نتایج حاصل از این مراحل به صورت داده‌های متنی[14] ذخیره شده و به همراه داده‌های صوتی، برای اندازه‌گیری مقادیر مشخصه‌های صوت‌شناختی زیروبمی[15]، شدت[16] و دیرش[17] واکه‌ها به کار گرفته شدند. به منظور مقایسۀ مقادیر صوت‌شناختی واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی و هجاهای فاقد تکیۀ وزنی[18] میانگین[19] و انحراف معیار[20] واکه‌ها محاسبه شد. علاوه بر این، به منظور بررسی تأثیر تکیۀ وزنی بر متغیرهای وابستۀ واکه‌ها، از نرم‌افزار SPSS (نسخۀ 25) و آزمون تی[21] (دو نمونه‌ای جفتی)[22] استفاده شده است. به این منظور سطح معناداری[23] 05/0 در نظر گرفته شده است تا بتوان هرگونه تفاوت معنادار بین متغیرهای وابستۀ واکه‌ها را محاسبه کرد.
در پژوهش حاضر سه فرضیه بیان میشود و در بخش‌های بعدی به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت:
الف) در اشعار عامیانۀ زبان فارسی، دیرش واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی بیشتر از مقادیر آن در هجاهای فاقد تکیۀ وزنی است.
ب) در اشعار عامیانۀ زبان فارسی، شدت واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی بیشتر از مقادیر آن در هجاهای فاقد تکیۀ وزنی است.
پ) در اشعار عامیانۀ زبان فارسی، زیروبمی واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی بیشتر از مقادیر آن در هجاهای فاقد تکیۀ وزنی است.
- یافته‌ها
در این بخش به بررسی و مقایسۀ تکیۀ وزنی در هجاهای دارای تکیۀ وزنی و هجاهای فاقد تکیۀ وزنی خواهیم پرداخت:
3ـ1. دیرش
در بخش اوّل به بررسی دیرش واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی و هجاهای فاقد تکیۀ وزنی پرداخته میشود:
3ـ1ـ1. آمار توصیفی دیرش واکه‌ها
نتایج مقایسۀ میانگین و انحراف معیار دیرش واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی و هجاهای فاقد تکیۀ وزنی در جدول زیر آورده شده است:
جدول 1. آمار توصیفی دیرش واکه‌ها (هزارم ثانیه)
|
|
میانگین |
انحراف معیار |
خطای معیار |
|
دیرش واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی |
163 |
4/60 |
1/5 |
|
دیرش واکه‌ها در هجاهای فاقد تکیۀ وزنی |
7/86 |
6/25 |
2/2 |
از مقایسۀ مقادیر دیرش واکه‌ها در دو جایگاه مذکور می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که میانگین دیرش واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی 3/76 هزارم‌ثانیه بیشتر از مقادیر آن در هجاهای فاقد تکیۀ وزنی است.
3ـ1ـ2. آمار تحلیلی دیرش واکه‌ها
آنچه در جدول 2 آورده شده است، نتایج حاصل از آمار تحلیلی تأثیر تکیۀ وزنی بر دیرش واکه‌ها است:
جدول 2. نتایج آمار تحلیلی تأثیر تکیۀ وزنی بر دیرش واکه‌ها
|
تفاضل‌های همبسته |
مقدار تی |
درجۀ آزادی |
معناداری |
||
|
میانگین |
انحراف معیار |
انحراف معیار میانگین |
|||
|
۷/۷۶ |
۶/۶۴ |
۵/۵ |
۱۴- |
138 |
۰/۰ |
همانطور که در جدول بالا نشان داده شده است، نتایج آزمون تی بیانگر آن هستند که تفاوت بین دیرش واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی و هجاهای فاقد تکیۀ وزنی معنادار است. به عبارت دیگر، تأثیر تکیۀ وزنی بر دیرش واکه‌ها معنادار است (مقدار تی (138): 14- ، میزان معناداری :0/0).
3ـ2. شدت
در بخش دوم به بررسی و مقایسۀ شدت واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی و هجاهای فاقد تکیۀ وزنی خواهیم پرداخت:
3ـ2ـ1. آمار توصیفی شدت واکه‌ها
نتایج حاصل از مقایسۀ میزان شدت واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی و هجاهای فاقد تکیۀ وزنی در جدول زیر آورده شده است:
جدول 3. آمار توصیفی شدت واکه‌ها (دسی‌بل)
|
|
میانگین |
انحراف معیار |
خطای معیار |
|
شدت واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی |
2/51 |
93/6 |
58/0 |
|
شدت واکه‌ها در هجاهای فاقد تکیۀ وزنی |
2/57 |
24/6 |
53/0 |
جدول 3 گویای آن است که شدت واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی کمتر از مقادیر آن در هجاهای فاقد تکیۀ وزنی است. به بیان دقیق‌تر، به طور میانگین، شدت واکه‌ها در هجاهای فاقد تکیۀ وزنی 6 دسی‌بل بیشتر از مقادیر آن در هجاهای دارای تکیۀ وزنی است.
3ـ2ـ2. آمار تحلیلی شدت واکه‌ها
نتایج حاصل از بررسی تأثیر تکیۀ وزنی بر شدت واکه‌ها در جدول 4 قید شده است:
جدول 4. نتایج آمار تحلیلی تأثیر تکیۀ وزنی بر شدت واکه‌ها
|
تفاضل‌های همبسته |
مقدار تی |
درجۀ آزادی |
معناداری |
||
|
میانگین |
انحراف معیار |
انحراف معیار میانگین |
|||
|
1/6 |
88/7 |
66/0 |
1/9 |
138 |
0/0 |
بنابر آنچه در جدول بالا ذکر شده است، آزمون تی چنین نشان داده است که تفاوت بین شدت واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی و هجاهای فاقد تکیۀ وزنی به لحاظ آماری معنادار است: (مقدار تی(138): 1/9، میزان معناداری: 0/0).
3.3. زیروبمی
در این بخش به مقایسۀ زیروبمی واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی و هجاهای فاقد تکیۀ وزنی می‌پردازیم:
3ـ3ـ1. آمار توصیفی زیروبمی واکه‌ها
مقادیر میانگین و انحراف معیار زیروبمی واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی و هجاهای فاقد تکیۀ وزنی در جدول 5 آورده شده است:
جدول 5. آمار توصیفی زیروبمی واکه‌ها (هرتز)
|
|
میانگین |
انحراف معیار |
خطای معیار |
|
زیروبمی واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی |
33/121 |
54/20 |
74/1 |
|
زیروبمی واکه‌ها در هجاهای فاقد تکیۀ وزنی |
8/123 |
63/25 |
17/2 |
آمار توصیفی گویای آن است که میانگین زیروبمی واکه‌ها در هجاهای فاقد تکیۀ وزنی 47/2 هرتز بیشتر از مقادیر آن در هجاهای دارای تکیۀ وزنی است.
3ـ3ـ2. آمار تحلیلی زیروبمی واکه‌ها
نتایج بررسی تأثیر تکیۀ وزنی بر زیروبمی واکه‌ها در جدول زیر نشان داده است:
جدول 6. نتایج آمار تحلیلی تأثیر تکیۀ وزنی بر زیروبمی واکه‌ها
|
تفاضل‌های همبسته |
مقدار تی |
درجۀ آزادی |
معناداری |
||
|
میانگین |
انحراف معیار |
انحراف معیار میانگین |
|||
|
46/2 |
54/32 |
76/2 |
9/0 |
138 |
37/0 |
همانطور که در جدول 6 نشان داده شده است، نتایج آزمون تی گویای آن هستند که تأثیر تکیۀ وزنی بر مقادیر زیروبمی واکه‌ها معنادار نیست: (مقدار تی(138): 9/0، میزان معناداری: 37/0).
- بحث و نتیجه‌گیری
هدف از پژوهش حاضر بررسی همبستگی میان تکیۀ وزنی و مشخصه‌های صوت‌شناختی دیرش، شدت و زیروبمی واکه‌ها در اشعار عامیانۀ زبان فارسی بوده است. در این بخش به بررسی فرضیه‌های مطرح‌شده در این پژوهش خواهیم پرداخت:
الف) فرضیۀ اوّل: در اشعار عامیانۀ زبان فارسی، دیرش واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی بیشتر از مقادیر آن‌ها در هجاهای فاقد تکیۀ وزنی است.
نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر این نکته است که دیرش واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی بیشتر از مقادیر آن در واکه‌های هجاهای فاقد تکیۀ وزنی است. بنابراین، می‌توان صحت فرضیۀ اوّل این پژوهش را تأیید کرد. علاوه بر این، نتایج آمار تحلیلی نیز گویای آن هستند که تفاوت بین دیرش واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی و هجاهای فاقد آن معنادار است. نتایج این بخش از پژوهش با نتایج پژوهش‌های راس و لهیسته[24] (1996) و ژیرمونسکی[25] (1996) همسو است. راس و لهیسته (1996) دیرش واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی و هجاهای فاقد آن را در اشعار عامیانۀ زبان استونیایی[26] مورد مطالعه قرار دادند. شایان ذکر است که در پژوهش دیگری که توسط راس و لهیسته (2006) انجام گرفته است، نویسندگان به این نتیجه رسیده‌اند که در اشعار عامیانۀ زبان استونیایی ممکن است واکه‌های هجاهای فاقد تکیۀ وزنی به دو دلیل دیرش بیشتری نسبت به واکه‌های واقع‌شده در هجاهای دارای تکیۀ وزنی داشته باشند: الف) ممکن است این دسته از واکه‌ها به لحاظ ذاتی دیرش بیشتری داشته باشند؛ ب) ممکن است این واکه‌ها در هجایی واقع شده باشند که این هجا به یک همخوان ختم شده باشد. در حالی که واکۀ دارای تکیۀ وزنی ممکن است پایان‌دهندۀ هجا باشد که با توجه به ویژگی‌های واج‌شناختی و آوایی این زبان، واکۀ اوّل دیرش بیشتری خواهد داشت. همچنین، در پژوهش دیگری راس و فریبرگ[27] (2000) به این نتیجه رسیده‌اند که دیرش تمامی آواها در اشعار عامیانه می‌تواند تحت تأثیر متن آهنگ[28] و وزن شعری[29] دستخوش تغییراتی شود.
ب) فرضیۀ دوم: در اشعار عامیانۀ زبان فارسی، شدت واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی بیشتر از مقادیر آن در هجاهای فاقد تکیۀ وزنی است.
بررسی شدت واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی و هجاهای فاقد آن رد شدن فرضیۀ دوم را اثبات می‌کند. بنابر آنچه در پژوهش حاضر به دست آمده است، شدت واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی کمتر از مقادیر آن‌ها در هجاهای فاقد تکیۀ وزنی است. علاوهبر این، نتایج آمار تحلیلی نیز گویای آن هستند که تأثیر تکیۀ وزنی بر شدت واکه‌ها معنادار است.
پ) فرضیۀ سوم: در اشعار عامیانۀ زبان فارسی، زیروبمی واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی بیشتر از مقادیر آن در هجاهای فاقد تکیۀ وزنی است.
در بخش پایانی این پژوهش، به بررسی زیروبمی واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی و هجاهای فاقد تکیۀ وزنی پرداخته شد. بنابر نتایج به‌دست‌آمده، می‌توان رد شدن فرضیۀ سوم این پژوهش را نیز تأیید کرد. به عبارت دیگر، زیروبمی واکه‌ها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی کمتر از مقادیر آن در هجاهای فاقد تکیۀ وزنی است. این نتیجه همسو با نتایج پژوهش راس و لهیسته (1996) بر روی زبان استونیایی نیست و آن‌ها با بررسی این زبان به این نتیجه رسیده‌اند که تمامی واکه‌های واقع‌شده در هجاهای دارای تکیۀ وزنی، زیروبمی بیشتری نسبت به واکه‌های متناظر در هجاهای فاقد تکیۀ وزنی دارند. همچنین، نتایج آمار تحلیلی نیز نشان داد که تأثیر تکیۀ وزنی بر زیروبمی واکه‌ها معنادار نیست.
تعارض منافع
تعارض منافع ندارم.
سپاسگزاری
از استاد ارجمندمان، جناب آقای دکتر امید طبیبزاده، به دلیل راهنمایی‌های ارزشمندشان در نگارش این مقاله، بسیار سپاسگزاریم.
[1]. colon
[2]. feet
[3]. stress
[4]. ictus
[5]. Lazard, G.
[6]. light
[7]. heavy
[8]. quantity
[9]. lexical stress
[10]. clitic group (CG)
[11]. از جناب آقای دکتر امید طبیبزاده که خوانش اشعار را بر عهده گرفتند، کمال تشکر را داریم.
[12]. Shure
[13]. Praat
[14]. textgrid
[15]. pitch
[16]. intensity
[17]. duration
[18]. off-ictus
[19]. mean
[20]. standard deviation
[21]. T-test
[22]. paired two sample T-test
[23]. significance level
[24]. Ross, J & Lehiste, I.
[25]. Zhirmunsky, V. M.
[26]. Estonian
[27]. Friberg, A
[28]. lyrics
استناد به این مقاله: معصومی، انیس، میرطلائی، مائده‌السادات. (1400). همبستگی تکیۀ وزنی و مشخصه‌های صوت‌شناختی دیرش، شدت و زیروبمی در اشعار عامیانۀ زبان فارسی. علم زبان، 8 (14)، 37-52. Doi: 10.22054/ls.2019.37417.1153
Language Science is licensed under a Creative Commons Attribution-Noncommercial 4.0 International License.
[29]. verse meter
)