حسن بشیرنژاد؛ سمیه محمدی
چکیده
پژوهش حاضر، رشد واژگانی و نحوی دوقلوهای ناهمسان فارسیزبان به نامهای بهزاد و بهنام را در مدت ده ماه ( از آغاز 21 ماهگی تا آغاز 31 ماهگی) مورد بررسی قرار میدهد. این پژوهش در صدد است تا دریابد که با وجود رشد دو کودک در محیط زبانی یکسان، چه تفاوتها و شباهتهایی در سرعت و دامنه رشد نحوی و واژگانی این دوقلوها وجود دارد. دادههای ...
بیشتر
پژوهش حاضر، رشد واژگانی و نحوی دوقلوهای ناهمسان فارسیزبان به نامهای بهزاد و بهنام را در مدت ده ماه ( از آغاز 21 ماهگی تا آغاز 31 ماهگی) مورد بررسی قرار میدهد. این پژوهش در صدد است تا دریابد که با وجود رشد دو کودک در محیط زبانی یکسان، چه تفاوتها و شباهتهایی در سرعت و دامنه رشد نحوی و واژگانی این دوقلوها وجود دارد. دادههای این پژوهش از طریق مشاهده و ثبت سریع دادهها در دفترچه یادداشت، ضبط صدا و تصویر با استفاده از دوربین فیلمبرداری و دستگاه ضبط صدا و همچنین، دفتر یادداشتهای روزانه مادر دوقلوها که تولیدات زبانی کودکان در آن ثبت میشد، گردآوری شدهاند. بررسی دادههای گردآوری شده و تحلیل مقایسهای آنها در هر ماه، تفاوت چشمگیری را میان رشد واژگانی و نحوی دوقلوها نشان میدهد. اگرچه در ماههای اول پژوهش، بهزاد در مقایسه با برادر دوقلویش، بهنام، از توانایی زبانی بسیار بالاتری برخوردار بود، از ماه چهارم پژوهش افزایش قابل ملاحظهای در سرعت رشد واژگانی و نحوی بهنام مشاهده گردید. با توجه به این که محیط رشد زبانی این دوکودک، چه در خانواده و چه فضای مهد کودک، غالبا یکسان بوده است، وجود تفاوت در مراحل رشد واژگانی و نحوی این دو کودک را می توان به تفاوت در استعداد زبانی ذاتی و وراثتی این دو نسبت داد؛ زیرا دوقلوهای ناهمسان از ساختار کروموزومی کاملاً یکسان برخوردار نیستند. نتایج این پژوهش نشاندهندة فعالیتهای ذهنی خلاقانه در دو کودک است که وجود موارد متعددی از بسط و تعممیم افراطی گواهی بر این ادعاست.
سیدمحمد صاحبی؛ نوید فیروزی
چکیده
خوافی یکی از گویش‌های زبان فارسی است که در شهر خواف (واقع در استان خراسان رضوی) رایج است. این گویش از لحاظ آوایی، واجی، واژگانی و صرفی با فارسی معیار تفاوتهای بسیاری دارد. در مقالۀ پیشِ رو، واکه‌های سادۀ واجی گویش خوافی با ارائۀ جفت‌های کمینه و براساس نظریۀ واج‌شناسی زایشی، توصیف و طبقهبندی شده است. برای بررسی و مقایسۀ دقیق ...
بیشتر
خوافی یکی از گویش‌های زبان فارسی است که در شهر خواف (واقع در استان خراسان رضوی) رایج است. این گویش از لحاظ آوایی، واجی، واژگانی و صرفی با فارسی معیار تفاوتهای بسیاری دارد. در مقالۀ پیشِ رو، واکه‌های سادۀ واجی گویش خوافی با ارائۀ جفت‌های کمینه و براساس نظریۀ واج‌شناسی زایشی، توصیف و طبقهبندی شده است. برای بررسی و مقایسۀ دقیق و کمّی این واکه‌ها، آزمایشی صوت‌شناختی با حضور هشت گویشور مرد در شهر خواف برگزار شد و در چارچوب نظریۀ منبع‌‌ـصافی، مشخصه‌های صوتی این واکه‌ها در هجای باز بی‌تکیه بررسی و اندازه‌گیری گردید. در این جستار، ابتدا میانگینِ بسامدِ سازه‌هایِ اول و دومِ (همبسته‌های صوت‌شناختی کیفیت) واکه‌هایِ سادۀ خوافی و فارسی معیار در مقیاس هرتز و میانگین دیرش این واکه‌ها برحسب هزارم ثانیه ارائه شده است؛ سپس میزانِ تفاوتِ مقادیرِ مشخصه‌هایِ صوتیِ واکه‌هایِ خوافی با واکه‌های فارسی معیار به درصد محاسبه شده و نتایج حاصل تحلیل گردیده است. در ادامه، فضای واکه‌ای صوت‌شناختی گویش خوافی در مقایسه با فارسی معیار ترسیم شده است. برای بررسی این واکه‌ها از منظر شنیداری، مقادیر سازه‌های اول و دوم از مقیاس هرتز به مقیاس شنیداری و غیرخطی بارک تبدیل و در جدولی ارائه شده و سپس براساس این ارقام و به‌منظور سنجش دقیق‌تر تفاوتها و شباهت‌ها، فاصلۀ اقلیدسی واکه‌های خوافی با واکه‌های فارسی معیار محاسبه گردیده است.
الیناز فرمهینی فراهانی؛ زهرا ابوالحسنی چیمه
چکیده
برای دستیابی به رابطه بین نگرش بومیزبانان نسبت به گونه زبانیشان و میزان شدت تهدید آن گونه زبانی، از طریق نُه شاخصِ سند اجرایی زبان زنده و درخطر یونسکو (2003) و همچنین فرم نگرشسنج محققساخته، ده گونه زبانی در ده آبادی از سه استان تهران، البرز و هرمزگان مورد سنجش قرار گرفت. نتایج از طریق نرمافزار آماری SPSS تحلیل شد. با توجه ...
بیشتر
برای دستیابی به رابطه بین نگرش بومیزبانان نسبت به گونه زبانیشان و میزان شدت تهدید آن گونه زبانی، از طریق نُه شاخصِ سند اجرایی زبان زنده و درخطر یونسکو (2003) و همچنین فرم نگرشسنج محققساخته، ده گونه زبانی در ده آبادی از سه استان تهران، البرز و هرمزگان مورد سنجش قرار گرفت. نتایج از طریق نرمافزار آماری SPSS تحلیل شد. با توجه به سطح معنی‌داری آزمون پیرسون رابطه بین دو متغیر نگرش بومیزبان و شدت درخطر بودن گونه زبانی، رابطه خطی مثبت است. اگر نگرش بومیزبان نسبت به گونه زبانیشان مثبت باشد، گونه زبانی آنان از وضعیت ایمنتری برخوردار است و هویت اجتماعی گویشوران در معرض آسیب کمتری است و اگر نگرش گویشوران نسبت به گونه زبانی خود منفی باشد پیشبینی میشود که زبان در معرض خطر جدی باشد. برای حفظ یک گونه زبانی، تقویت نگرش بومیزبانان به آن زبان یکی از راهکارهای اصلی قابل پیشنهاد است.
گلناز غفوری صالح؛ فروغ کاظمی
چکیده
به‌کارگیری استعاره به عنوان راهبردی زبانشناسی، دیری است که موردتوجه سیاستمداران در سراسر دنیا قرار گرفته است. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی کارکرد استعارۀ مفهومی از دیدگاه لیکاف و جانسون (1980) در سخنرانی‌های سه تن از اعضای دولت تدبیر و امید آقایان روحانی، جهانگیری و ظریف است. مسئلۀ اصلی پژوهش آن است که نشان دهد استعاره‌های مفهومی چگونه ...
بیشتر
به‌کارگیری استعاره به عنوان راهبردی زبانشناسی، دیری است که موردتوجه سیاستمداران در سراسر دنیا قرار گرفته است. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی کارکرد استعارۀ مفهومی از دیدگاه لیکاف و جانسون (1980) در سخنرانی‌های سه تن از اعضای دولت تدبیر و امید آقایان روحانی، جهانگیری و ظریف است. مسئلۀ اصلی پژوهش آن است که نشان دهد استعاره‌های مفهومی چگونه در کلام این مقامات سیاسی نمود یافته و کارکرد آنها در جهت سازمان‌دهی واقعیت‌های سیاسی چگونه قابل تبیین است. بدین منظور دادهها را به شیوۀ کتابخانه‌ای گردآوری و به روش تحلیلی مورد بررسی قرار داده‌ایم. نتایج پژوهش حاکی از آن است که استعاره‌های سیاسی در حوزه‌های مبدأ متفاوت به‌کاررفته‌اند که عبارتند از سفر، جان‌بخشی (انسان، حیوان و گیاه)، جنگ، ورزش، ساختمان و پدیده‌های طبیعی که در میان آنها، سفر بیشترین و پدیده‌های طبیعی کم‌ترین میزان استفاده را داشته‌اند. نتایج به دست آمده مبین این واقعیت است که استعاره دارای کاربرد مهم فن‌ّبیانی و متقاعدکنندگی در گفتمان سیاسی است و نقش بسزایی در انتقال پیام‌های سیاسی اعضای دولت تدبیر و امید دارد. آنچه محرز است، آن است که استعاره علاوه بر تسهیل تجزیه و تحلیل مسائل سیاسی برای مخاطبان، به این سیاستمداران فرصت داده که به شیوه‌ای راحت‌تر مباحث مدنظر خود را تبیین کنند، تا احساسات مخاطب را برانگیزند. آنها می‌کوشند به کمک استعاره، برخی از جنبه‌های گفتمان سیاسی را پررنگ و یا پنهان کرده تا به مدد آن بتوانند در جهت اعمال باورهای خود، به اقناع مخاطبان بپردازند. باید گفت استعاره‌های مفهومی با جلوه‌های گوناگون در راستای مقاصد گفتمان دولت تدبیر و امید، موسوم به گفتمان اعتدال نمود یافته‌اند. بنابراین استعاره‌ها میتوانند به عنوان ابزاری کارآمد و قدرتمند در اختیار خبرنگاران، تحلیل‌گران سیاسی و محققان حوزۀ گفتمان سیاسی قرار گیرند تا از این رهگذر آنان به تحلیل پیام‌های مقامات سیاسی، و تسهیل رمزگشایی آن بپردازند. لذا نتایج حاصل از این پژوهش می‌تواند برای این دسته از متخصصان و در نهایت برای سنجش نبض سیاسی کشور سودمند باشد.
آزاده میرزائی
چکیده
ساخت شرطی از دو بند تشکیل شده است. وجود یا عدم وجود رابطۀ علی/ نتیجه‌ای میان بندها، سبب میشود تا ساخت شرطی در دو گروه کلیِ شرطی نتیجه‌ای و غیرنتیجه‌ای تقسیم‌بندی شود. در پیشینۀ مطالعات مفهوم شرط، با توجه به معیارهای گوناگون می‌توان به لحاظ معنایی، انواعی از ساخت‌های شرطی را معرفی کرد که بعضاً به جهت نام‌گذاری‌های مختلف برروی ...
بیشتر
ساخت شرطی از دو بند تشکیل شده است. وجود یا عدم وجود رابطۀ علی/ نتیجه‌ای میان بندها، سبب میشود تا ساخت شرطی در دو گروه کلیِ شرطی نتیجه‌ای و غیرنتیجه‌ای تقسیم‌بندی شود. در پیشینۀ مطالعات مفهوم شرط، با توجه به معیارهای گوناگون می‌توان به لحاظ معنایی، انواعی از ساخت‌های شرطی را معرفی کرد که بعضاً به جهت نام‌گذاری‌های مختلف برروی مفاهیم یکسان، از هم متفاوت شده‌اند‌‌ا. در این پژوهش، پس از مروری بر مطالعات نظری پیشین، تلاش میشود تا با توجه به نقاط اشتراک و اختلاف دسته‌بندی‌های ذکرشده و بر اساس پژوهشی پیکرهبنیاد در زبان فارسی، دسته‌بندی جامعی ارائه شود که انواع مختلف ساخت‌های شرطی را بهلحاظ معنایی پوشش دهد. در این راستا علاوه بر جملات شرطی باز، فرضی، مفروض، لفظی، کارگفتی و تضمنی، که در سابقۀ پژوهش مفهوم شرط موجود است، ساخت‌های شرطی تقابلی، شرطی تقابلی ضمنی، شرطی معکوس و شرطی دوسویه نیز با توجه به پژوهش داده‌بنیاد، معرفی می‌شوند. در شرطی‌های تقابلی، روابط میان بندها از نوع تضاد است. در شرطی تقابلی ضمنی رابطۀ تضاد میان یکی از بندها با معنای ضمنی بند دیگر است. در شرطی معکوس، برخلافِ شرطی بنیادی، بند «اگر» نتیجۀ بند دوم است و در شرطی دوسویه هریک از بندهای حاضر در ساخت شرطی میتوانند نتیجۀ آن دیگری باشد.
طاهره ایشانی؛ زینب برزگری
چکیده
در دستور زبان نظام‌مند نقشگرا برای تحلیل گفتمان سه فرانقش متنی، بینافردی و اندیشگانی در نظر گرفته میشود. فرانقش اندیشگانی به دو کارکرد تجربی و منطقی تقسیم میشود. در کارکرد تجربی، زبان تجربیات دنیای بیرون خود را بیان می‌کند. محصول این کارکرد در جمله، گذرایی است که برای مشخصنمودن انواع متفاوت فرایندها در جمله -که در فعل نمود ...
بیشتر
در دستور زبان نظام‌مند نقشگرا برای تحلیل گفتمان سه فرانقش متنی، بینافردی و اندیشگانی در نظر گرفته میشود. فرانقش اندیشگانی به دو کارکرد تجربی و منطقی تقسیم میشود. در کارکرد تجربی، زبان تجربیات دنیای بیرون خود را بیان می‌کند. محصول این کارکرد در جمله، گذرایی است که برای مشخصنمودن انواع متفاوت فرایندها در جمله -که در فعل نمود می‌یابد- به کار می‌رود. در پژوهش حاضر به روش تحلیلی- آماری، پس از انتخاب تصادفیِ حکایات و حکمت‌هایی در گلستان و بهارستان -که از نظر موضوع مشترک بودند- به بررسی تفاوتهای کاربست فعل در دو متن، با استفاده از کارکرد تجربی در فرانقش اندیشگانی پرداختیم. با وجود تفاوتهای معنی‌داری که در سبک نگارش سعدی و جامی وجود دارد، نتایج حاصل از مقایسه قسمتهای منتخب، بیانگر کاربست کمتر فرایندهای رفتاری و وجودی، و بسامد بیشتر فرایندهای رابطه‌ای و مادی است. بر این اساس می‌توان گفت سعدی و جامی در این دو اثر به بحث دربارة ریشه و اساس مسایل و مباحث نپرداختهاند، بلکه متناسب باموضوع و مضمون به چگونگی رفتار کنشگران و همچنین روایت رخدادهایی در خصوص این چگونگی‌ها توجّه بیشتری نشان دادهاند. این امر حاکی از این است که میزان استفاده از انواع فرایندهای مختلف، بیشتر به محتوا و مضمون دو اثر وابسته است تا سبک نگارش و ویژگی‌های زبانی آنها.
رضا پیش‌قدم؛ شیما ابراهیمی
چکیده
دوگانه‌های تقابلی از دیرباز در زندگی بشر وجود داشته‌اند و خط فکری و هیجانی او را رقم زده‌اند. انسان با این تقابل‌های دوگانه بر مسائل جهان هستی، برچسب ارزشی زده و این برچسب‌گذاری‌ها وی را در تصمیم‌گیری دچار تردید و بلاتکلیفی می‌کند. پرواضح است که این تفکر نسل به نسل به افراد منتقل شده و در فرهنگ افراد انعکاس یافته است. ازآنجاکه ...
بیشتر
دوگانه‌های تقابلی از دیرباز در زندگی بشر وجود داشته‌اند و خط فکری و هیجانی او را رقم زده‌اند. انسان با این تقابل‌های دوگانه بر مسائل جهان هستی، برچسب ارزشی زده و این برچسب‌گذاری‌ها وی را در تصمیم‌گیری دچار تردید و بلاتکلیفی می‌کند. پرواضح است که این تفکر نسل به نسل به افراد منتقل شده و در فرهنگ افراد انعکاس یافته است. ازآنجاکه زبان بخش جدایی‌ناپذیر فرهنگ است، با بررسی زباهنگ‌های (زبان + فرهنگ) مردم یک جامعه می‌توان به تفکرات و باورهای ارزشی آنان پی برد. بنابراین، در پژوهش حاضر نگارندگان، با استفاده از بخش‌های هشتگانۀ الگوی SPEAKING هایمز (1967)، به کنکاش زباهنگ «بلاتکلیف‌شدگی» در گفتمان‌هایی از زبان فارسی که در آنها «عبارات تقابلی دوگانه» به کار رفته، پرداخته‌اند. بدین‌منظور از مجموع 712 موقعیت گفتمانی، 317 پاره‌گفتار طبیعی که در آنها عبارات دوگانۀ تقابلی به کار رفته بودند، با روش نمونه‌گیری هدفمند و از مشاهدۀ موقعیت‌های مکالمات شفاهی افراد در مکان‌های عمومی و خصوصی از گویشوران زن (115 نفر) و مرد (97 نفر) در بازۀ سنی 15 تا 74 سال و با سطح تحصیلات (دیپلم، کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکترا)، شغل (دانشجو، کارمند، آزاد، استاد، خانه‌دار، پزشک و مهندس) و شرایط اجتماعی (پایین، متوسط و بالا) استان خراسان رضوی (شهرستان مشهد) گردآوری شدند و به صورت کیفی و توصیفی در پرتو الگوی هایمز مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان میدهد که ایرانیان به اهداف متفاوتی مانند نازکردن و خجالت، نشان‌دادن عدم اطمینان، پرهیز از ابراز نظر به صورت مستقیم، مسئولیت‌گریزی، اجتناب از اعلام نظر مخالف، نیافتن پاسخی مشخص برای تصمیم، دفاع از خود، نشان‌دادن گرفتاری ذهنی، دوری از استرس و نگرانی، نداشتن اطلاعات کافی و عدم آگاهی، جلوگیری از سوءتفاهم و تعارف این زباهنگ را در بافت‌های عمومی/ خصوصی، رسمی/ غیررسمی استفاده می‌کنند. بسامد بالای این زباهنگ در فرهنگ ایرانیان ابهام‌گریزی بالای آنان را نشان میدهد که دراصل تمایلی به ماندن در بلاتکلیفی، تعلیق و ابهام ندارند و ویژگی جمع‌گرایی جامعۀ ایران سبب میشود افراد در زمانی‌که مردد می‌شوند، نظرات جمع را مهم بدانند. بنابراین، بلاتکلیفی خود را با عبارات تقابلی دوگانه ابراز می‌کنند تا مخاطبشان به طور مستقیم یا غیرمستقیم در تصمیم‌گیری به یاری‌شان بیاید و آنان را با اعلام نظر خود از بلاتکلیفی نجات دهد.
موسی غنچه پور
چکیده
در این مقاله نمودهای واژگانی ایستا، کنشی، غایتمند و تحققی برپایۀ برنامۀ کمینه‌گرا و باتوجه‌به نمونه‌های زبان فارسی بررسی و ساختار درختی نمودی برای هرکدام از آنها ارائه میشود. تحلیل نمونه‌ها نشان میدهد که رویدادها خوانش‌های متغیر ایستاـ پویا دارند. موضوع درونی نقشی در رویدادهای نمودی ایستا ندارد و هم‌آیی این رویدادها با ...
بیشتر
در این مقاله نمودهای واژگانی ایستا، کنشی، غایتمند و تحققی برپایۀ برنامۀ کمینه‌گرا و باتوجه‌به نمونه‌های زبان فارسی بررسی و ساختار درختی نمودی برای هرکدام از آنها ارائه میشود. تحلیل نمونه‌ها نشان میدهد که رویدادها خوانش‌های متغیر ایستاـ پویا دارند. موضوع درونی نقشی در رویدادهای نمودی ایستا ندارد و هم‌آیی این رویدادها با قیود تداومی بیانگر غیرغایی بودن آنها و نبودِ حوزة خوانش نمودی در آنهاست، حال‌آنکه موضوع درونی برخلاف موضوع بیرونی، در خوانش نمودی رویدادهای پویای کنشی، غایتمند و تحققی نقش دارد. [± کمی] بودن موضوع درونی برخلاف معرفه یا نکره بودن آن بر خوانش نمودی رویداد تأثیرگذار است. فرافکنی نمودی و [± غایی] رویداد در درون گروه اسناد رقم می‌خورد و موضوع بیرونی خارج از نمود و حوزۀ خوانش نمود، واقع است. رویدادهای کنشی تنها مشخصۀ نمودی <آغاز> دارند؛ حال آنکه رویدادهای تحققی و غایتمند برخلاف رویدادهای ایستا که فاقد مشخصه نمودی‌اند، هم مشخصۀ <آغاز> و هم مشخصۀ <پایان> دارند. مشخصه‌های <آغاز> و <پایان> رویدادهای غایتمند بر روی دو گره متفاوت که تسلط سازه‌ای بر یکدیگر دارند، واقع هستند؛ حال آنکه مشخصه‌های <آغاز> و <پایان> در رویدادهای تحققی بر روی یک گره واقع‌اند و گره‌های این دو مشخصه تسلط سازه‌ای بر یکدیگر ندارند. تغییرپذیری نمود واژگانی میان رویدادهای ایستا و پویا و نیز خوانش نمودی مبهمِ رویدادهای کنشی‌ـ تحققی و کنشی‌ـ غایتمند تأییدی است بر اینکه معنای واژگانی افعال، نقشی در تعیین نمود واژگانی ندارد. افزون بر این، وجود دو ساختار رویدادی متفاوت برای یک معنای واژگانی یکسان تأییدی بر نحوی بودن نمود واژگانی است.
سعیده شجاع رضوی
چکیده
امروزه، پژوهش‌های بسیاری در زمینة چندمعنایی واژگانی صورت گرفته است. پژوهش حاضر نیز با رویکرد شناختی به بررسی چندمعنایی فعل «دینمه» (می‌بینم) در شعر «اچی مچی خواب» از شیون فومنی می‌پردازد که می‌تواند آغازگر بررسی‌هایی از این دست باشد که می‌توان گویش‌ها و لهجه‌ها را نه تنها از بعد آواشناختی و نحوی که از بعد معناشناختی ...
بیشتر
امروزه، پژوهش‌های بسیاری در زمینة چندمعنایی واژگانی صورت گرفته است. پژوهش حاضر نیز با رویکرد شناختی به بررسی چندمعنایی فعل «دینمه» (می‌بینم) در شعر «اچی مچی خواب» از شیون فومنی می‌پردازد که می‌تواند آغازگر بررسی‌هایی از این دست باشد که می‌توان گویش‌ها و لهجه‌ها را نه تنها از بعد آواشناختی و نحوی که از بعد معناشناختی نیز مورد بررسی قرار دهیم. جامعة آماری پژوهش حاضر فعل پرکاربرد «دینمه» از حوزة دیداری، در شعر شیون فومنی است؛ زیرا در این شعر به خوبی انواع این فعل و تنوع معنایی آن آمده است . مسألة قابل طرح در این پژوهش آن است که چگونه برجستهسازی در مؤلفه‌های معنایی فعل می‌تواند چندمعنایی را به وجود آورد. در فعل «دید» سه مؤلفة معنایی وجود دارد: شخص، موضوع ودرک مشاهده. در ساخت سرنمونی هر سه عنصر به یک اندازه در ساختار معنایی فعل دخیلاند، اما هرچه از معنای سرنمونی فاصله می‌گیریم، عناصر پیشفعلی این فعل دچار تغییر شده و در یک یا دو عنصر برجستهسازی انجام گرفته است. روش پژوهش حاضر توصیفیـ تحلیلی است. بررسی انجامشده نشانگر آن است که این فعل علاوه بر مفهوم دیدن، بیانگر مفاهیم: تصورکردن، خوابدیدن، خیالکردن، فرضکردن، از خاطر گذشتن، دعا و نفرین شنیدن، خوردن، بوییدن، فهمیدن، درککردن، متوجهشدن، دقتکردن، قسمتشدن، نصیبشدن، شاهدبودن، رو به روشدن، مواجهشدن، تجربهکردن و مجسمکردن است.
فرزاد بالو
چکیده
سوسور واضع زبان شناسی جدید، باب تازه ای را در تاملات مربوط به زبان گشود و جریان های مختلف فکری و زبان شناختی قرن بیستم را تحت تاثیر خود قرار داد. از طرف دیگر، گادامر، مهمترین چهرة هرمنوتیک فلسفی است که با کانون قرار دادن زبان ، طرح تازه ای در باب واقعة فهم پی افکند . از آن جا که این دو متفکر، حول محوری مقولة زبان موضوعات مشترکی را مورد ...
بیشتر
سوسور واضع زبان شناسی جدید، باب تازه ای را در تاملات مربوط به زبان گشود و جریان های مختلف فکری و زبان شناختی قرن بیستم را تحت تاثیر خود قرار داد. از طرف دیگر، گادامر، مهمترین چهرة هرمنوتیک فلسفی است که با کانون قرار دادن زبان ، طرح تازه ای در باب واقعة فهم پی افکند . از آن جا که این دو متفکر، حول محوری مقولة زبان موضوعات مشترکی را مورد تحلیل و بررسی قرار داده اند ما در این پژوهش برآن هستیم تا با طرح و مقایسه آرای زبانی سوسورو گادامر دربارة موضوعاتی چون : ماهیت زبان، نشانة زبانی، ابزاری بودن یا نبودن زبان ، اجتماع انسانی( سنت)و زبان ، لانگ و پارول ، تعریف و جایگاه نماد، گفتار و نوشتار ، مطالعات همزمانی یا درزمانی زبان ، و .... قرابت ها و تفاوت های دیدگاه هایشان را نشان دهیم و افق های جدیدی در تاملات زبانی با چشم اندازهای زبان شناختی و فلسفی بگشاییم.
یاسر بخشیان؛ علی الله بدشتی؛ عباس ایزد پناه
چکیده
فلسفه دین از علوم جدید در حوزه معرفتشناسی است. مبحث زبان دین به عنوان یکی از شاخه‌های مهم این علم از جایگاه ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. یکی از فیلسوفان دین در قرن اخیر جان هیک است. وی با مبنا قرار دادن نظریه «بازی زبانی» ویگتنشتاین و وضع تعبیر کلی «تجربه آنگونه» و تسری آن به تمامی حوزه‌های رفتاری و تجارب دینی به پلورالیسم ...
بیشتر
فلسفه دین از علوم جدید در حوزه معرفتشناسی است. مبحث زبان دین به عنوان یکی از شاخه‌های مهم این علم از جایگاه ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. یکی از فیلسوفان دین در قرن اخیر جان هیک است. وی با مبنا قرار دادن نظریه «بازی زبانی» ویگتنشتاین و وضع تعبیر کلی «تجربه آنگونه» و تسری آن به تمامی حوزه‌های رفتاری و تجارب دینی به پلورالیسم دینی قائل شده است. در واقع، هیک حد و مرز زبان و اندیشه را که متخذ از ویگتنشتاین و کانت بود، اساس فلسفه دین خود قرار داد. نتائج مهم بدست آمده از روش و مبانی جان هیک و تسری آن به تمامی حوزهها، تحقیق و پژوهش پیرامون آن را ضروری میسازد. از اینرو، نگاشته حاضر برای نخستین بار با روش کتابخانه‌ای به بررسی و نقدِ مبانی روش فلسفه دین جان هیک و نقش زبانشناسی در معرفتهای حاصل شده پرداخته است. دستاورد این تتبع، وجود سطحینگری در زبانشناسی و عدم باور داشتن به تعین معنا در علوم غیر تجربی است.
عبدالحسین حیدری
چکیده
در پژوهش حاضر، تمرینهای واژهآموزی کتابهای نگارش فارسی دورۀ دوم ابتدایی بر اساس طبقهبندی واژگانی مطالعه شدهاند. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام یافته است. ابتدا، تمرینهای واژهآموزی کتابها در زیرمقوله‌‌های مختلفِ طبقهبندی دانش واژگانی قرار داده شد تا فراوانی و میانگین درصد آنها مشخص گردد. ...
بیشتر
در پژوهش حاضر، تمرینهای واژهآموزی کتابهای نگارش فارسی دورۀ دوم ابتدایی بر اساس طبقهبندی واژگانی مطالعه شدهاند. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام یافته است. ابتدا، تمرینهای واژهآموزی کتابها در زیرمقوله‌‌های مختلفِ طبقهبندی دانش واژگانی قرار داده شد تا فراوانی و میانگین درصد آنها مشخص گردد. سپس، برای تحلیل دادهها از نرم افزار اِس. پی. اِس. اِس استفاده شد. نتایج تحلیل آمار توصیفی نشان میدهد که در هر سه کتاب نگارش فارسی، تمرینهای مرتبط با بعد صورت نوشتاری از فراوانی حداکثری برخوردار هستند، درحالی‌که ابعاد دیگر دانش واژگانی، نظیر همایی واژه‌ها، دارای فراوانی حداقلی هستند. همچنین، اختصاص ۸۰ درصد از تمرینهای صریح واژهآموزی به فعالیتهای واژگانی دریافتی در مقایسه با تنها ۲۰ درصد تمرینهای تولیدی، نامتوازن‌بودن طراحی تمرین‌ها در کتابهای نگارش فارسی را نشان میدهد؛ درصورتی‌که این کتابها برای آموزش مهارت نوشتن تدوین شدهاند که یک مهارت تولیدی است. طبق نتایج آمار استنباطی، بین ابعاد مختلف دانش واژگانی تمرینهای واژهآموزی کتابهای نگارش فارسی در سه پایۀ تحصیلی دورۀ دوم ابتدایی تفاوت معناداری وجود ندارد؛ درصورتی‌که تفاوت بین نوع تمرینهای این کتابها بهلحاظ آماری معنادار است. پیشنهاد میشود تمرینهای واژهآموزی کتابهای درسی پیکرهبنیاد باشند. همچنین، ابعاد مختلف دانش واژگانی در تمرینهای متنوع دریافتی و تولیدی کتابها نمود پیدا کنند تا دانش‌آموزان به دفعات متعدد در معرض یک واژه قرار گیرند، زیرا تکرار واژه، عامل مهمی در یادسپاری واژههای زبان است. یافته‌ها و نتایج پژوهش حاضر، افزون بر کارآمدبودن در طراحی و تدوین کتابهای درسی، در حوزۀ تدریس نیز میتوانند برای معلمان مفید باشند.
مژگان رشتچی؛ سمانه طریقت؛ رویا خوئی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، بررسی ارتباط اتخاذ دیدگاه با دوزبانگی و نیز مطالعة تفاوتهای جنسیتی در اتخاذ دیدگاه است. تعداد 100 نفر دوزبانه و 100 نفر یکزبانة متناظر (از نظر سن، جنسیت و سطح اجتماعی) به صورت داوطلبانه در این پژوهش شرکت کردند. تشخیص دوزبانگی یا یک زبانگی افراد با استفاده از برگة خودارزیابی زبان صورت گرفت. برای جمع‌آوری دادهها، ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر، بررسی ارتباط اتخاذ دیدگاه با دوزبانگی و نیز مطالعة تفاوتهای جنسیتی در اتخاذ دیدگاه است. تعداد 100 نفر دوزبانه و 100 نفر یکزبانة متناظر (از نظر سن، جنسیت و سطح اجتماعی) به صورت داوطلبانه در این پژوهش شرکت کردند. تشخیص دوزبانگی یا یک زبانگی افراد با استفاده از برگة خودارزیابی زبان صورت گرفت. برای جمع‌آوری دادهها، ترجمة فارسی بخش اتخاذ دیدگاه از پرسشنامة شاخص واکنش بینفردی (Davis, 1983) شامل سؤالاتی از نوع لیکرت با امتیاز مثبت و منفی مورد استفاده قرار گرفت. برای مقایسة اتخاذ دیدگاه گروه یکزبانه و گروه دوزبانه و همچنین، برای مقایسة تفاوتهای جنسیتی در اتخاذ دیدگاه، از دو آزمون تی به صورت جداگانه استفاده شد. نتایج نشان داد که اتخاذ دیدگاه در گروه دوزبانه بالاتر از گروه یکزبانه و میان زنان بالاتر از مردان است.
مریم فرنیا؛ نسرین عابدیان
چکیده
مطالعة حاضر با استفاده از روش توصیفی و تحلیل کمی به بررسی پرسش‌های چالشی مطرحشده توسط خبرنگاران از رؤسای جمهور در مصاحبههای سیاسی ایران و آمریکا پرداخته است. برای این منظور، پرسش‌های مطرحشده از رؤسای جمهور در ایران (دوره ریاست احمدی نژاد و روحانی) و رؤسای جمهور ایالات متحده (دوره ریاست اوباما و ترامپ) به طور تصادفی از حدود ...
بیشتر
مطالعة حاضر با استفاده از روش توصیفی و تحلیل کمی به بررسی پرسش‌های چالشی مطرحشده توسط خبرنگاران از رؤسای جمهور در مصاحبههای سیاسی ایران و آمریکا پرداخته است. برای این منظور، پرسش‌های مطرحشده از رؤسای جمهور در ایران (دوره ریاست احمدی نژاد و روحانی) و رؤسای جمهور ایالات متحده (دوره ریاست اوباما و ترامپ) به طور تصادفی از حدود 70 روزنامه نگار (35 نفر در هر گروه) در کنفرانسهای مطبوعاتی ـ سیاسی برگزارشده بین سالهای1391 تا 1396 جمع‌آوری و تحلیل شده است. دادههای این تحقیق بر اساس چارچوب کلیمن و همکاران (2006) مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها نشان داد که خبرنگاران آمریکایی از چالش آغازین به طور معناداری بیشتر از خبرنگاران ایرانی استفاده کرده‌اند، درحالی که قالب دیگر، ارجاعی و چالش کلی در سطح معناداری در پیکرة ایرانی بیشتر مورد استفاده قرار گرفته است. علاوه بر این، در دو پیکرة تحقیق پرسش منفی، کم‌ترین میزان فراوانی را داشته و از پرسش اظهاری در پیکرة آمریکایی استفاده نشده است.
روح الله یعقوبی؛ فردوس آقاگلزاده؛ عالیه کردزعفرانلو کامبوزیا
چکیده
پژوهش حاضر به توصیف و تحلیل استعاره‌های دستوری بینافردی وجه‌نمایی (وجهیت) در بخش مهارت شنیداری کتابهای معیار آزمون بین‌المللی تافل می‌پردازد. روش پژوهش توصیفی با رویکرد تحلیل محتوای کیفی است و دادهها به روش اَسنادی گردآوری شد. بدین منظور، سه کتاب شامل راهنمای رسمی آزمون تافل اینترنتی و جلدهای اول و دوم کتاب آزمون‌های رسمی ...
بیشتر
پژوهش حاضر به توصیف و تحلیل استعاره‌های دستوری بینافردی وجه‌نمایی (وجهیت) در بخش مهارت شنیداری کتابهای معیار آزمون بین‌المللی تافل می‌پردازد. روش پژوهش توصیفی با رویکرد تحلیل محتوای کیفی است و دادهها به روش اَسنادی گردآوری شد. بدین منظور، سه کتاب شامل راهنمای رسمی آزمون تافل اینترنتی و جلدهای اول و دوم کتاب آزمون‌های رسمی تافل که در مجموع دارای چهارده آزمون معتبر هستند، در نظر گرفته شدند. بخش شنیداری هر آزمون از شش متن شامل مکالمه و سخنرانی تشکیل شده است. ابتدا، بندهای هر متن به‌صورت جداگانه بررسی شدند. سپس، استعاره‌های وجه‌نمایی شناسایی شده و از نظر نوع و فراوانی مورد مقایسه و تحلیل قرار گرفتند. در تمامی بخش‌های شنیداری سه کتاب، تعداد 31 متن مکالمه و 53 متن سخنرانی بررسی و تحلیل شدند. در نهایت، تعداد 264 استعارۀ دستوری وجه‌نمایی شناسایی گردید. نتایج نشان داد استعارۀ دستوری وجه‌نمایی، در متن‌های سخنرانیِ بخش شنیداری فراوانی بیشتری نسبت به متن‌های مکالمه دارند. علاوه بر این، فراوانی استعاره‌های دستوریِ وجه‌نماییِ تصریحیِ شخصی نسبت به استعاره‌های تصریحیِ غیرشخصی بیشتر است. بنابراین، وجود انواع استعارۀ دستوری وجه‌نمایی در متن کتابهای معیار آزمون تافل تأیید شد. توجه به این مفهوم و آموزش آن به زبان‌آموزان می‌تواند به آنها در درک و تولید بهتر متن‌های علمی کمک نماید.
الهام خدایی؛ ماندانا نوربخش
چکیده
مینجایی نام عمومی گویش‌هایی از زبان لری است که به صورت پراکنده با نامهای لری خرم‌آبادی، بالاگریوه‌ای، سیلاخوری، بروجردی، ملایری و غیره شناخته می‌شوند. هدف این مقاله تعیین مقدار پارامترهای صوت‌شناختی همچون بسامد سازه‌های اول و دوم واکه‌های ساده، تاثیر جنسیت و نوع هجا بر این پارامترها و در نهایت ارائه نمودار فضای واکه‌ای گویش ...
بیشتر
مینجایی نام عمومی گویش‌هایی از زبان لری است که به صورت پراکنده با نامهای لری خرم‌آبادی، بالاگریوه‌ای، سیلاخوری، بروجردی، ملایری و غیره شناخته می‌شوند. هدف این مقاله تعیین مقدار پارامترهای صوت‌شناختی همچون بسامد سازه‌های اول و دوم واکه‌های ساده، تاثیر جنسیت و نوع هجا بر این پارامترها و در نهایت ارائه نمودار فضای واکه‌ای گویش خرم‌آبادی و بالاگریوه‌ای است. در کل 1217 نمونة آواییِ گردآوری شده از 18 گویشور زن و مرد حاوی واکه‌های ساده (i، ɪ، ʏ، e، ø، a، ə، u، o، ɑ)، با استفاده از نرمافزار PRAAT مورد بررسی قرار گرفت. سپس نتایج آن، با استفاده از نرمافزار SPSS در دو بخش آمار توصیفی و تحلیلی گزارش شد. با توجه به مقدار به‌دست‌آمده از بسامد سازة اول، واکه‌های /a/ و /i/ به ترتیب بازترین و بستهترین واکهاند. واکه /i/ بیشترین بسامد سازة دوم را نشان داد و پیشینترین واکة سادة لری مینجایی است. این در حالی است که واکه /ɑ/ در گویشوران مرد و واکه /o/ در گویشوران زن پسینترین واکهاند. نوع هجا در میزان بسامد سازه‌های اول و دوم تاثیر دارد. بسامد سازه‌های اول و دوم در گویشوران مرد پایینتر از گویشوران زن است.
علیرضا امیدبخش
چکیده
رویکرد تاریخ نگاران غربی در نگارش تاریخ دوره رنسانس در اروپا که آن را «تولد» دوبارة علمی، فرهنگی، هنری، دینی، ادبی، سیاسی، و اقتصادی می‌دانند، رویکردی خالی از خطا و لغزش نیست و جمله معروف «تاریخ را فاتحان مینویسند» را به یاد می‌آورد، چرا که در خوانشی که از تاریخ این دوره دارند، به تلاش دیگران در دوران گذشته کمتر توجه ...
بیشتر
رویکرد تاریخ نگاران غربی در نگارش تاریخ دوره رنسانس در اروپا که آن را «تولد» دوبارة علمی، فرهنگی، هنری، دینی، ادبی، سیاسی، و اقتصادی می‌دانند، رویکردی خالی از خطا و لغزش نیست و جمله معروف «تاریخ را فاتحان مینویسند» را به یاد می‌آورد، چرا که در خوانشی که از تاریخ این دوره دارند، به تلاش دیگران در دوران گذشته کمتر توجه می‌کنند. گویا رنسانس آغاز تمام تحولات در دنیا بوده و پیش از آن هیچ اتفاقی نیفتاده و یا هیچ تلاشی صورت نگرفته است. این جستار بر آن است تا با تمرکز بر چگونگی توسعة تاریخی جنبش ترجمة تولدو به اهمیت نقش دنیای اسلام و جنبشهای ترجمه در شکلگیری رنسانس و تحولات مرتبط با آن و چگونگی ایجاد جریانهای مختلف علمی و فرهنگی و سیر آنها از دنیای اسلام به اروپا بپردازد. پژوهش حاضر نشان میدهد که زیست چند فرهنگی، کثرت زبانی و جو سیاسی مطلوب چگونه باعث میشود تا شهر تولدو به مرکزی برای شکلگیری جنبش ترجمه تبدیل شده و در آن جمعی از دانشمندان با ترجمة آثار مختلف راه را برای پیشرفت و توسعة علوم در حوزه‌های متنوع علمی برای دوران بعدی هموار سازند.
سعداله همایونی؛ مریم فولادی
چکیده
از چالش‌های اصلی در آموزش زبان عربی، آموزش نظام آوایی با روشی نظام‌مند است، زیرا زبان‌آموزان برای برقراری ارتباطی هدفمند و تعامل صحیح با اهل زبان، نیازمند فهم سطوح مختلف آوایی، از طریق آموزشی کاربردی هستند. در این صورت است که آنها میتوانند علاوه بر تلفظ قابل‌قبول و قابل‌فهم، واکنش‌های کلامی و غیرکلامی صحیحی در مقابل کلام ...
بیشتر
از چالش‌های اصلی در آموزش زبان عربی، آموزش نظام آوایی با روشی نظام‌مند است، زیرا زبان‌آموزان برای برقراری ارتباطی هدفمند و تعامل صحیح با اهل زبان، نیازمند فهم سطوح مختلف آوایی، از طریق آموزشی کاربردی هستند. در این صورت است که آنها میتوانند علاوه بر تلفظ قابل‌قبول و قابل‌فهم، واکنش‌های کلامی و غیرکلامی صحیحی در مقابل کلام مسموع ارائه دهند. لذا پژوهش حاضر درصدد است با روش توصیفی ـ تطبیقی، اصول رویکرد آموزشی فعالیت ـ محور در آموزش نظام آوایی زبان عربی را به مداقه بگذارد. نتایج حاکی از آن هستند که عمده تفاوت نظام آوایی زبان‌های فارسی و عربی در سطح چهارم دشواری [θ /ħ /ð /sˤ /dˤ /tˤ /ðˤ /ʕ /ɣ] و پس از آن در سطح سوم دشواری [k/ q/ w/ dʒ/ z/ s/ ʃ] برای عربی‌آموزان است. رویکرد فعالیت ـ محور با مرحلۀ پیش از فعالیت، ابتدا زبان‌آموز را به لحاظ شناختی نسبت بدین تفاوتها وهمچنین سطح زبرزنجیری کلام آگاه و آمادگی‌های لازم را ایجاد می‌کند. سپس، حین فعالیت با تأکید بر تمام جنبه‌های زبان در سطوح زنجیری و زبرزنجیری کلام به صورت معنادار، از طریق درگیر ساختن در فعالیتهای کاربردی بر اساس نیاز در موقعیت‌های ارتباطی، تأکید بر تعامل محوری و... زبان‌آموز را به لحاظ رفتاری تقویت می‌کند. این امر به‌گونه‌ای است که با استفاده از فعالیتهای واقعی و در بافت متن شنیداری، زبان‌آموز را در موقعیت ارتباطی واقعی قرار میدهد. همچنین، چالش تغییر خصائص آواها در نتیجۀ همنشینی را مرتفع ساخته و با تثبیت بُعد شناختی و تکرار فعالیت‌ها در موقعیت‌های شبه‌واقعی در مرحلۀ پس از فعالیت، سبب افزایش توانش ارتباطی زبان‌آموزان میشود. بنابراین، می‌توان گفت رویکرد فعالیت ـ محور کاملاً برای آموزش نظام آوایی زبان عربی مناسب است.
سید مهدی نوریان؛ سارا محمدی
چکیده
زبان معیار یکی از گونه‌های نوشتن در محافل علمی و دانشگاهی است که مهمترین هدفش انتقال صحیح و سریع و دقیقِ مفاهیم به مخاطب است. از دهۀ چهل به بعد در میان پژوهشگران مباحث دربارۀ تعریف زبان معیار و مصادیق آن مطرح شده که تا به امروز ادامه داشته است. اگرچه وحدتی دربارۀ چیستی و چگونگی زبان معیار وجود نداشته، اما می‌توان گفت که این گونۀ ...
بیشتر
زبان معیار یکی از گونه‌های نوشتن در محافل علمی و دانشگاهی است که مهمترین هدفش انتقال صحیح و سریع و دقیقِ مفاهیم به مخاطب است. از دهۀ چهل به بعد در میان پژوهشگران مباحث دربارۀ تعریف زبان معیار و مصادیق آن مطرح شده که تا به امروز ادامه داشته است. اگرچه وحدتی دربارۀ چیستی و چگونگی زبان معیار وجود نداشته، اما می‌توان گفت که این گونۀ زبانی بهواسطۀ آثار مکتوب علمی ادیبان برجستۀ معاصر در کتابها و نشریهها تثبیت یافته است. هدف از نگارش این مقاله آن است که تعریف مشخصی از زبان معیار و همچنین مصادیق آن ارائه شود و براساس آن، نوشته‌های علمی یکی از نویسندگان مطرح و پرکار معاصر یعنی محمدعلی اسلامی ندوشن سنجیده شود. مرور نتایج پژوهش نشان میدهد که اسلامی ندوشن ضمن الگوپذیری از گویندگان سرآمد زبان فارسی همچون سعدی و فاصلهگیری از عناصر ادبی و دوریگزینی از خطاهای زبانی، به رعایت سادهنویسی و کوتاهنویسی در نوشته‌های خود نظر داشته و در این چارچوب مشخص، توانمندیهای فردی و انعطافپذیریهای سبکی خود را نمایان ساخته است. وی در طی بیش از شصت سال نویسندگی خود، نثری مبتنی بر کارکرد طبیعی زبان به یادگار گذاشته است که عوام با آن ارتباط برقرار کرده و خواص آن را پسندیدهاند.
عباس صفردوست؛ عالیه کردزعفرانلو کامبوزیا
چکیده
بخش نخست این مقاله به بررسی توزیع خیشومی‌ها در خوشه‌های دوهمخوانی پرداخته است. در این بخش قصد داریم الگوهای توزیعی واج‌های خیشومی را در خوشه‌های همخوانی بشناسیم. فرض ما این است که خیشومی‌ها در واژه‌هایی که بهلحاظ ریشه‌شناختی فارسی هستند، در دو موضع C1 و C2 گرایشی قوی به توزیع تکمیلی دارند؛ به‌این معنی که حضور واج m و n، به‌ترتیب، ...
بیشتر
بخش نخست این مقاله به بررسی توزیع خیشومی‌ها در خوشه‌های دوهمخوانی پرداخته است. در این بخش قصد داریم الگوهای توزیعی واج‌های خیشومی را در خوشه‌های همخوانی بشناسیم. فرض ما این است که خیشومی‌ها در واژه‌هایی که بهلحاظ ریشه‌شناختی فارسی هستند، در دو موضع C1 و C2 گرایشی قوی به توزیع تکمیلی دارند؛ به‌این معنی که حضور واج m و n، به‌ترتیب، در دو جایگاه C1 و C2 از خوشة همخوانی با محدودیت همراه است. ازآنجا که چنین هدفی مستلزم تمایز میان واژههای فارسی (بهلحاظ ریشه‌شناختی) و وام‌واژه‌هاست، بخش دوم این مقاله به بررسی توزیع مختصه‌های واج‌شناختی در واژههای (بهلحاظ ریشه‌شناختی فارسی) و وام‌واژه‌ها پرداخته‌است. فرض ما در این بخش این بود که توزیع مختصه‌های واجی در وام‌واژه‌ها، نسبت به واژههای فارسی، از پراکندگی بیشتر و توزیع متوازن‌تری برخوردار است. با این حال، اگر وام‌واژه‌ها به طبقة ساختواژی مشخصی از زبان مبداء تعلق داشته باشند، این موضوع موجب تجمع مختصه‌های واجی در وام‌واژه‌ها و درنتیجه، پراکندگی کمتر و عدم توازن در پراکندگی‌شان خواهد شد. در ادامه مبادی مختلف ورود وام‌واژه‌ها و تصادفی‌بودن فرایند وام‌گیری را دلیل چنین ویژگی توزیعی‌ای عنوان کردیم. در انتها دلایلی را برای پربسامد بودن خوشه nC در زبان فارسی مطرح کردیم که تبیین ارائه‌شده بر اهمیت مختصه انسدادی در توصیف واج‌های خیشومی تأکید دارد. دادههای این پژوهش از فهرست واژههای زایا که حاوی حدود ۵۵۰۰۰ واژه است، به‌دست‌آمده است.
جواد نادری؛ توحید صیامی
چکیده
این پژوهش بر آن است تا با استفاده از مدل فراگفتمانی هایلند به مطالعۀ نشانگرهای فراگفتمانی تعاملی در سخنرانی‌های تحلیف روسای جمهور ایالات متحده و روسیه (1991ـ2018) بپردازد. سپس، با تجزیه و تحلیل آمار به دست‌آمده نشان دهد که چرا و چگونه از این نشانگرها برای نیل به اهداف خود استفاده کرده‌اند. در این پژوهش، از دو روش کمی و کیفی برای محاسبات ...
بیشتر
این پژوهش بر آن است تا با استفاده از مدل فراگفتمانی هایلند به مطالعۀ نشانگرهای فراگفتمانی تعاملی در سخنرانی‌های تحلیف روسای جمهور ایالات متحده و روسیه (1991ـ2018) بپردازد. سپس، با تجزیه و تحلیل آمار به دست‌آمده نشان دهد که چرا و چگونه از این نشانگرها برای نیل به اهداف خود استفاده کرده‌اند. در این پژوهش، از دو روش کمی و کیفی برای محاسبات آماری و تجزیه و تحلیل نتایج و برای تعیین معناداری تفاوتها از آزمون خی دو استفاده شده است. تفاوت معناداری در استفاده از نشانگرهای فراگفتمانی تعاملی در سخنرانی‌های تحلیف روسای جمهور هر دو کشور وجود داشت. با بررسی دقیق‌تر این نکته نیز روشن شد که تفاوت معناداری در استفاده از نشانگرهای تأکیدی و احتیاطی به‌صورت جداگانه وجود دارد. همچنین، محاسبۀ آماری بین روسای جمهور دو کشور به صورت مقایسهای نشان داد که استفاده از درگیرسازها بین سخنرانی‌های تحلیف روسای جمهور دو کشور تفاوت معناداری دارد؛ این معناداری همچنین در استفاده از خوداظهارها نیز مشهود بود. محاسبات آماری نشان دادند که روسای جمهور کشورهای ایالات‌متحده و روسیه در سخنرانی‌های تحلیف از نشانگرهای فراگفتمانی تعاملی درگیرساز بیشتر استفاده کرده‌اند.
محمد باقر میرزایی حصاریان
چکیده
واکاوی دادههای زبانی از جنبه‌های گوناگون کمک بزرگی به علمی‌‌تر شدن فرایند آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان می‌کند. پژوهش حاضر با هدف برداشتن گامی کوچک به‌منظور آشنایی بیشتر با ویژگی‌های دستوری نوشتار فارسی‌آموزان انجام شده است. پرسش اصلی، چگونگی ساختمان دستوری گروه‌های اسمی در نوشتار فارسی‌آموزان چینی سطح فرامیانی ...
بیشتر
واکاوی دادههای زبانی از جنبه‌های گوناگون کمک بزرگی به علمی‌‌تر شدن فرایند آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان می‌کند. پژوهش حاضر با هدف برداشتن گامی کوچک به‌منظور آشنایی بیشتر با ویژگی‌های دستوری نوشتار فارسی‌آموزان انجام شده است. پرسش اصلی، چگونگی ساختمان دستوری گروه‌های اسمی در نوشتار فارسی‌آموزان چینی سطح فرامیانی است. تعیین پرکاربردترین و کم‌کاربردترین وابسته‌های گروه اسمی در نوشتار فارسی‌آموزان و نیز سنجش کارآمدی دستور توصیفی باطنی از مسائل فرعی پژوهش به شمار می‌آیند. پژوهش از نوع توصیفی ـ تحلیلی است و با استفاده از پیکره‌ای زبانی برگرفته از آزمون نگارش پایان دورۀ تکمیلی36 فارسی‌آموز چینی در مرکز آموزش زبان فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) برپایۀ دستور توصیفی باطنی انجام گرفته است. براساس یافته‌های پژوهش، بیشتر گروه‌های اسمی(84%) هیچ وابسته‌ای نداشتند؛ در گروه‌های اسمی تک‌وابسته که 15% مجموع گروه‌های اسمی را به خود اختصاص دادند، وابسته‌های پیرو «اسم»، «صفت» و وابستۀ پیشرو «اشاری/سور» بیشترین فراوانی را داشتند. در گروه‌های اسمی دو وابسته که حدوداً 1% مجموع گروه‌های اسمی را داشتند و نیز در معدود گروه‌های اسمی سه و چهار وابسته‌ای، وابستۀ پیرو «اسم» و «صفت» بیشترین فراوانی را داشتند. به‌طورکلی، یافته‌ها نشان از توانایی یا تمایل اندک فارسی‌آموزان در گسترش ساخت درونی گروه‌های اسمی با وابسته‌های پیشرو و پیرو داشت. در سطح جزئی‌تر یافته‌ها توانایی یا تمایل بیشتر فارسی‌آموزان چینی به کاربرد وابسته‌های پیرو نسبت به وابسته‌های پیشرو را نشان داد. به نظر می‌رسد با آموزش ساختمان دستوری گروه اسمی به فارسی‌آموزان می‌توان کیفیت نوشتار آنان را افزایش داد. پژوهش همچنین کارایی دستور توصیفی باطنی در توصیف دقیق نوشتار فارسی‌آموزان چینی را تأیید کرد.
لیلا قلی پور حسن کیاده؛ فروغ کاظمی
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی میزان وحدت شکلی نشانه‌های تصریفی فارسی و انگلیسی بر اساس نظریۀ صرف طبیعی پرداخته که نقشی اساسی در تعیین میزان طبیعی بودن زبان دارد. هدف از پژوهش حاضر پاسخ به این پرسش است که وحدت شکلی نشانه‌های تصریفی اسم، فعل، صفت و قید در مقولات دستوری این دو زبان چگونه قابل تبیین هستند. روش تحقیق به صورت کیفی ...
بیشتر
پژوهش حاضر به بررسی میزان وحدت شکلی نشانه‌های تصریفی فارسی و انگلیسی بر اساس نظریۀ صرف طبیعی پرداخته که نقشی اساسی در تعیین میزان طبیعی بودن زبان دارد. هدف از پژوهش حاضر پاسخ به این پرسش است که وحدت شکلی نشانه‌های تصریفی اسم، فعل، صفت و قید در مقولات دستوری این دو زبان چگونه قابل تبیین هستند. روش تحقیق به صورت کیفی ـ کمی و توصیفی ـ تحلیلی است. دادهها از دو پیکرۀ فارسی و انگلیسی به روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شده و سپس، بر اساس ملاک وحدت شکلی مورد بررسی قرار گرفته‌‌اند. نتایج پژوهش ضمن شناسایی انواع صورت‌های دارای وحدت شکلی در هر دو زبان، به لحاظ بسامد نشان می‌دهند که در پیکرۀ فارسی نشانۀ تصریفی فعلی در 526 مورد و نشانه‌های صفت‌ساز در 185 مورد وحدت شکلی دارند، اما همۀ نشانه‌های اسم‌ساز فاقد آن هستند. این در حالی است که در پیکرۀ انگلیسی، نشانۀ تصریفی فعلی در 89 مورد دارای وحدت شکلی است. با وجود این، 172 نشانۀ اسم‌ساز و 23 نشانۀ صفت‌ساز فاقد آن هستند. به طور کلی، هرچه بسامد وحدت شکلی نشانه‌های تصریفی بیشتر باشد، آنها بی‌نشان‌ترند و هرچه نشانه‌ای کمتر نشانه‌دار باشد، طبیعی‌تر است. لذا شناسه‌ها، نشانۀ منفی‌ساز و نشانۀ وجه التزامی در نظام تصریفی فارسی طبیعی‌تر از نشانه‌های وجه دعایی، /-ɑd/ گذشته‌ساز و نشانۀ تصریفی امری‌ساز هستند. به همین ترتیب، نشانه‌های تصریفی شخص و شمار در زبان انگلیسی طبیعی‌تر از نشانۀ تصریفی نمود ناقص هستند. شایان توجه است که تمام صورت‌های متراکم، صورت‌های مکمل و همجوشی‌ها (امتزاج‌ها) نیز به واسطۀ آن که رابطۀ یک‌به‌یک بین صورت و نقش در تصریف آنها رعایت نشده است، از میزان طبیعی بودن نظام تصریفی در هر دو زبان کاسته‌اند. دستاوردهای تحقیق حاضر میتوانند در حوزۀ ترجمه و مطالعات ترجمه سودمند و مؤثر باشند.
زهرا خان علی زاده؛ فریبا قطره
چکیده
در پژوهش حاضر به بررسی فرایندهای ساخت واژه در 121 کودک 2 تا 6 سالۀ فارسیزبان تهرانی پرداخته شده است. دادههای پژوهش از طریق مشاهدۀ رفتار زبانی و مصاحبه با این کودکان و والدین آنها، و پرسش‌نامۀ کتبی جمع‌آوری شده، و سپس بر اساس چارچوب بوی (2007) دسته‌بندی و تحلیل شدند. نتایج حاصل نشان داد که در میان فرایندهای واژه‌سازی، اشتقاق بیشترین ...
بیشتر
در پژوهش حاضر به بررسی فرایندهای ساخت واژه در 121 کودک 2 تا 6 سالۀ فارسیزبان تهرانی پرداخته شده است. دادههای پژوهش از طریق مشاهدۀ رفتار زبانی و مصاحبه با این کودکان و والدین آنها، و پرسش‌نامۀ کتبی جمع‌آوری شده، و سپس بر اساس چارچوب بوی (2007) دسته‌بندی و تحلیل شدند. نتایج حاصل نشان داد که در میان فرایندهای واژه‌سازی، اشتقاق بیشترین میزان کاربرد، و دوگانسازی کم‌ترین کاربرد را داشته است. از میان فرایندهای واژه‌آفرینی نیز کوتاهسازی کاربرد بیشتری نسبت به آمیزش داشته است. در میان کل فرایندها نیز ابداع با 26% بیشترین میزان کاربرد را داراست. همچنین به نظر می‌رسد نوع واژههای ساختهشده با سن کودک ارتباط مستقیم دارد. فرایند ابداع بیشترین میزان کاربرد را در میان کودکان دوساله دارد و با افزایش سن کودک فرایندهایی چون ابداع و کوتاهسازی جای خود را به فرایندهای صرفی نظیر ترکیب و اشتقاق می‌دهند، به طوری که در سنین 4 تا 6 سال میزان استفاده از فرایندهای ترکیب و اشتقاق برای ساخت واژههای جدید بیشتر میشود. یکی از مهمترین دلایل این امر را می‌توان میزان شناخت و آگاهی کودک نسبت به فرایندهای صرفی واژه‌سازی دانست که با افزایش سن او ارتقاء می‌یابد.
بابک شریف
چکیده
مبانی رده‌شناسی زبان عنوان کتابی است به قلم والی رضایی و فاطمه بهرامی که بر اساس سرفصل درس رده‌شناسی زبان در دورة کارشناسی ارشد زبانشناسی و با هدف ارائة مفاهیم اساسی این حوزه به دانشجویان و علاقه‌مندان تألیف گردیده است. کتاب در ده فصل سامان یافته است که با صرف نظر از فصولی که به پیشینه، روش‌شناسی و کاربردهای رده‌شناسی اختصاص دارد، ...
بیشتر
مبانی رده‌شناسی زبان عنوان کتابی است به قلم والی رضایی و فاطمه بهرامی که بر اساس سرفصل درس رده‌شناسی زبان در دورة کارشناسی ارشد زبانشناسی و با هدف ارائة مفاهیم اساسی این حوزه به دانشجویان و علاقه‌مندان تألیف گردیده است. کتاب در ده فصل سامان یافته است که با صرف نظر از فصولی که به پیشینه، روش‌شناسی و کاربردهای رده‌شناسی اختصاص دارد، سایر فصول آن دارای استقلال موضوعی بوده و تقریباً با هر ترتیبی قابل مطالعه است. نوشتار حاضر پس از معرفی مباحث مطرح شده در هر یک از فصول کتاب و ذکر محسنات آن، به بررسی برخی نکات و کاستیهای آن پرداخته است. این نکات در چند سرفصل مورد بحث قرار گرفته‌‌اند که به ترتیب عبارتاند از نظم و ترتیب مطالب، سهو یا کمدقتی در بیان مفاهیم، کمدقتی در نقل قول یا ذکر منابع، بررسی مثالها، معادلگزینی، و عبارات و جملات نارسا یا نامأنوس. با وجود نکات یاد شده، کتاب مبانی رده‌شناسی زبان برای ورود به این حوزه در مجموع اثری بسیار سودمند، پرمطلب و آموزنده است.
