زبانشناسی
ایدئولوژی و آموزش زبان فارسی در خارج از ایران: گفتمان‌شناسی انتقادی هویت ایرانی در کتاب درس زبان فارسی بر پایۀ الگوی ون‌دایک (2006)

رضا مراد صحرایی؛ فاطمه طبسی

دوره 11، شماره 20 ، مهر 1403، صفحه 9-46

https://doi.org/10.22054/ls.2020.30167.1109

چکیده
  کتا‌ب درسی به‌عنوان مهم‌ترین ابزار آموزشی، زمینه‌ساز انعکاس و انتقال ایدئولوژی‌ها است. پیشینۀ پژوهش‌های انجام‌شده در زمینۀ تحلیل ایدئولوژی‌های موجود در کتاب‌های درسی نشان می‌دهد که قریب‌به‌اتفاق این مطالعات مبتنی‌بر آموزش زبان انگلیسی هستند. باتوجه‌به توسعۀ روزافزون آموزش زبان فارسی، موقعیت حساس کشور ایران در جهان و ...  بیشتر

زبانشناسی
ترتیب واژه در زبان‌های چرداول از منظر رده‌شناسی زبان

محسن حیدری‌زادی؛ محمد دبیرمقدم

دوره 11، شماره 20 ، مهر 1403، صفحه 47-82

https://doi.org/10.22054/ls.2020.44531.1248

چکیده
  رده­شناسی زبان مطالعۀ نظام‌مند تنوعات زبانی است و ترتیب واژه یکی از مباحث اصلی مطرح در آن به شمار می‌آید. پرسش اساسی پژوهش حاضر این است که گونه­های زبانی منطقۀ چرداول در استان ایلام به کدام ردۀ زبانی تعلق دارند و کدام ویژگی­های رده­شناختی بر ترتیب واژه­ها و سازه­های نحوی این گونه­ها ناظر است. این پژوهش با مبنا قراردادن ...  بیشتر

زبانشناسی
الگوی فراگیری روابط مفهومی در کودکان

پریسا سادات میرنژاد؛ ارسلان گلفام؛ حیات عامری؛ سحر بهرامی خورشید

دوره 11، شماره 20 ، مهر 1403، صفحه 83-112

https://doi.org/10.22054/ls.2022.69316.1554

چکیده
  هدف از پژوهش حاضر بررسی معنی­شناسانۀ الگوی فراگیری روابط مفهومی در کودکان 7 تا 12 سالۀ فارسی‌زبان و مقایسۀ آن با ترتیب کاربرد این روابط در کتاب­های فارسی شش پایۀ دورۀ ابتدایی (1397) است. روش انجام پژوهش توصیفی ـ تحلیلی بوده و گردآوری داده‌ها به دو روش میدانی و کتابخانه‌ای انجام گرفته است. ازاین‌رو، شش آزمون چهارگزینه‌ای طراحی شده ...  بیشتر

زبانشناسی
آیا مردان و زنان در پردازش نحوی متفاوت عمل می‌کنند؟ شواهد الکتروانسفالوگرافی از سخنگویان تک‌زبانۀ فارسی

سیمین میکده

دوره 11، شماره 20 ، مهر 1403، صفحه 113-140

https://doi.org/10.22054/ls.2024.78793.1626

چکیده
  مردان و زنان زبان را به گونه­ای متفاوت پردازش می­کنند، اما نحوة عملکرد مغز برای پشتیبانی از این تفاوت هنوز بحث­برانگیز است. ادعا شده است که کارکردهای زبانی به‌احتمال زیاد در مردان جانبی­شده­تر و در زنان هر دو نیمکرة مغز را درگیر می­کند، اما مطالعات فعلی برای اثبات این امر ناکافی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر جنسیّت ...  بیشتر

زبانشناسی
مقایسه‌ای واژگانی میان خلجی و ترکی آذربایجانی

پونه مصطفوی

دوره 11، شماره 20 ، مهر 1403، صفحه 141-178

https://doi.org/10.22054/ls.2024.79164.1645

چکیده
  در پژوهش حاضر، مقایسۀ واژگانی و بررسی تنوع آن بین ترکی خلجی و آذربایجانی انجام شده است. داده­های زبانی و پیکرۀ پژوهش، مستخرج از سامانۀ اطلس زبانی ایران از خلجی رایج در آبادی­های خلج­زبان استان­های مرکزی و قم بوده که در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در دست تدوین است. زبان خلجی شاخۀ مستقلی از زبان­های ترکی­تبار است که با ...  بیشتر

زبانشناسی
مقایسه نگرش دبیران زبان به مسائل هویتی – فرهنگی در کتاب‌های زبان انگلیسی پایه هفتم و اول راهنمایی پیشین

سید بهنام علوی مقدم

دوره 11، شماره 20 ، مهر 1403، صفحه 179-210

https://doi.org/10.22054/ls.2024.78786.1625

چکیده
  از منظر جامعه‌شناسی زبان، مسائل هویتی - فرهنگی به‌عنوان آن روی سکه زبان، یکی از مهم‌ترین مسائلی است که می‌تواند از طریق کتاب‌های درسی از جمله کتب زبان انگلیسی مطرح شود. باتوجه‌به اهمیت موضوع پژوهشگر بر آن شد تا میزان حضور این مهم را از منظر دبیران زبان در کتاب زبان انگلیسی تازه تألیف بسنجد و آن را با کتاب پیشین مقایسه کند و مهم‌ترین ...  بیشتر

زبانشناسی
چالش «تلفظ دقیق» با «تلفظ طبیعی» در برنامه‌های رادیو و تلویزیون

محمدصالح ذاکری

دوره 11، شماره 20 ، مهر 1403، صفحه 211-234

https://doi.org/10.22054/ls.2024.78864.1634

چکیده
  در کتاب‌ها و کلاس‌های «فن بیان و گویندگی» چگونگی تلفظ دقیق و از مخرج اصلی هر آوا آموزش داده می‌شود تا اصالت آنها رعایت شود. نگارنده در طول یک دهۀ گذشته، با دقت در بخش‌های خبری صداوسیما، نمونه‌هایی از اصرار بر رعایت این آموزه‌ها را در این برنامه‌ها مشاهده و ثبت کرده است. در مقالۀ حاضر، به این موضوع پرداخته شده که تلفظ دقیق، ...  بیشتر

زبانشناسی
برچسب‌های کاربردی در فرهنگ‌های عمومی یک‌زبانه فارسی

بدری السادات سیدجلالی؛ آزیتا عباسی

دوره 11، شماره 20 ، مهر 1403، صفحه 235-268

https://doi.org/10.22054/ls.2024.79033.1636

چکیده
  برچسب‌زنی یکی از امکانات خردساختار است که فرهنگ‌نویس برای معرفی مؤلفه‌های صوری و معنایی واژه در اختیار دارد. اگر هر مدخل را در قالب یک جفت صورت ـ معنا در نظر بگیریم، آنگاه برچسب­هایی که به اطلاعات نحوی و ساختاری واژه مربوط می‌شوند، از جنس صورت و برچسب‌هایی که به جنبه‌‎های معنایی و کاربردشناختی واژه می‌پردازند، از جنس معنا ...  بیشتر

زبانشناسی
تأثیر نواع استعاره‌های مفهومی بر انسجام معنایی متن در قیاس با ابزارهای صوری انسجام

مهسا فرهادی رودباری؛ امیرعباس آقابابازاده

دوره 11، شماره 20 ، مهر 1403، صفحه 269-304

https://doi.org/10.22054/ls.2024.79200.1651

چکیده
  استعارۀ مفهومی به درک یک حوزة مفهومی برحسب حوزة مفهومی دیگر اشاره دارد. این پدیده صرفاً واژگانی نبوده و در قالب نگاشت حوزه‌ای بر حوزه‌ای دیگر تحلیل شده ‌است. در گفتمان، استعاره‌های جدید می‌توانند از نگاشت‌های متعارف و تثبیت‌شدة هر دو حوزة مبدأ و هدف پدید آیند. زبان‌شناسان نقشگرا متن را یک واحد معنایی و کاربردشناختی قلمداد می‌کنند ...  بیشتر

زبانشناسی
جنس دستوری در زبان پشتو

راحله حمیدزی

دوره 11، شماره 20 ، مهر 1403، صفحه 305-340

https://doi.org/10.22054/ls.2024.81215.1678

چکیده
  جنس دستوری از جمله تمایزات دستوری است که در اسامی و صفات متبلور می‌شود. در زبان پشتو جنس دستوری (مؤنث و مذکر) وجود دارد، پرسش پژوهش حاضر این است که چگونه جنس دستوری در زبان پشتو حفظ شده و دیگر آنکه، آیا در این زبان جنس دستوری تنها به مقولۀ اسم محدود می‌شود و یا در دیگر مقولات زبان هم وجود دارد. هدف از مقالۀ حاضر ارائۀ تحلیلی از جنس دستوری ...  بیشتر