بررسی‌ ساخت‌آغازگری در متون ‌فارسی‌ میانه از منظر‌ فرانقش متنی رویکرد نقشگرای ‌هلیدی

زهرا رمضانی

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 9-40

https://doi.org/10.22054/ls.2020.42456.1225

چکیده
  این پژوهش می‌کوشد تا به بررسی برخی ویژگی‌های متنی در متون دورة میانه زبان فارسی بپردازد. پژوهش حاضر می‌تواند زمینه‌ای را برای مقایسة متون دوره‌های پیشین زبان فارسی با فارسی امروز فراهم آورد. بر اساس چنین دستاوردهایی، می‌توان بررسی کرد که در سطح بازنمایی ساخت آغازگری و نحوۀ چینش پیام چه تغییراتی در روند تکوین زبان فارسی صورت گرفته ...  بیشتر

استعاره در رنگ‌واژه‌های زبان فارسی

معصومه زارعی؛ شهلا رقیب دوست

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 41-80

https://doi.org/10.22054/ls.2020.48112.1287

چکیده
  رنگ‌واژه‌ها پرتویی از نظام مفهومی انسان‌اند که بازتابی از ویژگی‌های شناختی و زبانی او را بازنمایی می‌کنند. نظام مفهومی انسان اساساً ماهیتی استعاری دارد. استعاره سازوکاری شناختی و از جمله شگردهای زبانی است که می‌تواند در رنگ‌واژه‌سازی و گسترش مقوله‌ای رنگ‌ها نقش‌آفرینی کند. این پژوهش به بررسی استعاره در رنگ‌واژه‌‌های فارسی ...  بیشتر

جهت مجهول در زبان فارسی: رویکردی کمینه‌گرا

مهسا پهلوان زاده فینی؛ محمد دبیرمقدم

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 81-110

https://doi.org/10.22054/ls.2021.54054.1360

چکیده
  در پژوهش حاضر، مسألة جهت مجهول در زبان فارسی در رویکرد کمینه‌گرای بوورز مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته‌ است. این رویکرد از تازه‌ترین تعدیل‌های شکل‌گرفته در چارچوب برنامة کمینه‌گرا است که در آن کاستی‌های موجود در نظریات پیشین از میان رفته و مهم‌ترین دستاورد آن ارائة ترتیب جهانی ادغام است؛ ترتیبی که به‌زعم بوورز با کمک آن می‌توان ...  بیشتر

تجزیه‌وتحلیل الگوریتم‌های خطی‌سازی ساختار‌های اشراف چندگانه: در جستجوی یک تعمیم نظری

شهلا صیفوری؛ یادگار کریمی؛ شهرام سعیدی؛ محسن معصومی

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 111-152

https://doi.org/10.22054/ls.2022.44268.1245

چکیده
  ادغام موازی در ساخت همپایگی، منجر به اشتقاق ساختاری می‌شود که دربرگیرندة رابطة متقارن دوسویه است. در رابطة متقارن مذکور، یک عنصر اشراف چندگانه می‌شود و در بین دو بند همپایه به اشتراک گذاشته‌ می‌شود. در این حالت، عنصر مشترک֯ دو گره مادر خواهد داشت و طبیعتاً خطی‌سازیِ ساختارهای مشتق از ادغام موازی که دارای اشراف چندگانه هستند با ...  بیشتر

مقایسة واژه‌های آموزشی مجموعه‌های شیراز و پرفا با تمرکز بر بسامد واژگانی: پژوهشی پیکره‌بنیاد

فائزه مرصوص؛ فردوس آقا گلزاده؛ عالیه کردزعفرانلو کامبوزیا

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 180-153

https://doi.org/10.22054/ls.2023.68081.1547

چکیده
  امروزه تلاش‌های پرثمری را در حوزة آموزش زبان فارسی شاهدیم؛ باوجوداین، به‌علت فقدان مطالعات وافی و کافی و نیز پژوهش‎های ‌بنیادین در این زمینه، هنوز کاستی‌هایی به چشم‌ می‌خورد. واژه‌گزینی و آموزش علمی واژه یکی از همین حوزه‌هاست که با ابهاماتی، چون اصول گزینش واژه‌های آموزشی زبان فارسی، سطح‌بندی واژه‌ها و نحوة آموزش آنها مواجه ...  بیشتر

پایه‌های مجازی در انواعِ استعاره‌های مفهومی (مروری بر دیدگاه‌های بلاغت غرب در نسبتِ مجاز و استعاره با رویکردی شناختی)

شایسته سادات موسوی

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 181-212

https://doi.org/10.22054/ls.2023.65257.1516

چکیده
  برخی از مهمترین دستاوردهای نوین زبان­شناسی شناختی با بازگشت به مفاهیمِ سنن ادبی و اتکا به اهمیت آنها در شکل­گیری فرایند تفکر همراه بوده است. یکی از این دستاوردها، نقش داشتنِ سازوکارهایی همچون استعاره، مجاز، تمثیل و... در فرایندِ شناخت است. ازاین‌میان، استعاره و مجاز همواره مقوله­های مهم­تری بوده‌اند. این دو مقوله تا مدت‌ها در ...  بیشتر

تحلیل شناختی استعاره‌های مفهومی عشق در زبان روزمره نابینایان و بینایان بزرگسال

الهام ثباتی

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 213-244

https://doi.org/10.22054/ls.2023.69862.1556

چکیده
  حس بینایی یکی از مهم­ترین حواس انسان در درک و دریافت­ داده­های محیطی است و نقشی اساسی در شناخت و پردازش بسیاری از رفتارها دارد. از‌این‌رو، انتظار می­رود که عملکرد افراد نابینا در فرایند فراگیری زبان و اکتساب مهارت‌های شناختی از جنبه‌های گوناگون با عملکرد افراد بینا متفاوت باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسۀ مفاهیم استعاری ...  بیشتر

بررسی مطابقة جنس دستوری در گویش ابیانه‌ای

محمدمهدی اسماعیلی

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 245-278

https://doi.org/10.22054/ls.2023.73653.1579

چکیده
  جنس دستوری یکی از مقوله‌های دستوری اسم بـه شـمار مـی‌آیـد کـه در بسیاری از زبان‌های ایرانی نو مشاهده می‌شود، گرچه نحـوة متجلـی‌شـدن آن در این زبـان‌هـا متفاوت است. از‌آنجاکه جنس دستوری ابیانه‌ای (از مجموعه گویش‌های مرکزی ایران) ارتباط منسجمی با صورتِ واژه‌ها ندارد و نشانگرهای صوری مشخصی (به‌جز برخی اسم‌های مختوم به واکه) برای ...  بیشتر

تأثیر دویاچندزبانگی بر مهارت‌های زبانی دانش‌آموختگان نظام متوسطۀ ایران

مریم دانشگر

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 279-308

https://doi.org/10.22054/ls.2023.71705.1566

چکیده
  تنوع قومی در ایران که تنوع زبانی را در پی دارد، از نخستین سال تحصیل در مدرسه، آموزش را تحت تأثیر قرار می‌دهد و لازم است در برنامه‌ریزی‌های آموزشی موردتوجه قرار گیرد. در چنین صورتی، ضعف تسلط بر زبان فارسی در پیشرفت تحصیلی کودکان دوزبانه اختلال ایجاد نمی‌کند. پژوهش حاضر باتوجه‌به این مسأله و با هدف بررسی وضعیت مهارت‌های زبانی دانش‌آموختگان ...  بیشتر

مخچه و مطابقۀ دستوری در دوزبانه‌ها: شواهدی از قضاوت دستوری‌بودگی با استفاده از fMRI

سیمین میکده؛ ورنر زومر؛ سید امیر حسین بتولی

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 309-342

https://doi.org/10.22054/ls.2023.74871.1591

چکیده
  مخچه با تمام نواحی کلیدی شبکه کنترل زبان در ارتباط است. در حال حاضر، نقش مخچه به‌عنوان بخشی از شبکه­‌های مسئول پردازش ویژگی‌­های دستوری تشخیص داده شده است. مطالعات بالینی و تصویربرداری نیز مشارکت مخچه را در پردازش دستور تأیید کرده‌­اند. پژوهش حاضر در صدد است تا فعالیت مخچه را در پردازش همزمان زبان اول و دوم در افراد دوزبانه ...  بیشتر

بازنمایی مبتدا در تبلیغات بازرگانی بر اساس چارچوب لمبرکت

زهرا رجبی فرد؛ بهرام مدرسی؛ فروغ کاظمی

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 343-364

https://doi.org/10.22054/ls.2023.71466.1565

چکیده
  پژوهش حاضر در چارچوب نظری ساخت اطلاع لمبرکت به مطالعه موردی مبتدا در تبلیغات بازرگانی پرداخته است. به‌این‌منظور، 282 تبلیغ بازرگانی از تلویزیون، اینترنت، رادیو، بیلبورد و پوسترهای تجاری انتخاب شده‌اند. پرسش پژوهش حاضر این بود که بر اساس چارچوب ساخت اطلاع لمبرکت، مبتدا در تبلیغات بازرگانی به چه صورت بازنمایی می‌شود. پژوهش حاضر به ...  بیشتر

تکوین فعل مرکب در زبان‌های ایرانی

بابک شریف

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 365-400

https://doi.org/10.22054/ls.2023.73568.1578

چکیده
  هدف از پژوهش حاضر، بررسی شکل‌گیری زنجیره‌های موسوم به «فعل مرکب» در زبان‌های ایرانی است. به‌این‌منظور، متونی از سه دورة تاریخی زبان‌های ایرانی انتخاب و (پیش)‌نمونه‌های انواع محمول مرکب در آنها تحلیل شد. براین‌اساس، در دورة باستان، اغلب محمول‌های غیربسیط را افعال پیشوندی تشکیل می‌دهند. با‌این‌حال، الگوهای «فعل مرکب» ...  بیشتر