موسی غنچه پور
چکیده
بررسی ساختار موضوعی ترکیبهای فعلی نشان میدهد که در زبان فارسی، علاوه بر موضوع درونی، ترکیب فعلی نیز از طریق انضمام موضوع بیرونی و مفعول غیرصریح با ستاک برگرفتة فعلی ساخته میشود. در ساخت ترکیبهای فعلی، انضمام همزمان دو موضوع، افزوده، صفت، گروه اسمی، صفتی و حرف اضافهای نیز مشاهده میشود. ترکیبهای فعلی گروهی، ترکیبهای فعلی ...
بیشتر
بررسی ساختار موضوعی ترکیبهای فعلی نشان میدهد که در زبان فارسی، علاوه بر موضوع درونی، ترکیب فعلی نیز از طریق انضمام موضوع بیرونی و مفعول غیرصریح با ستاک برگرفتة فعلی ساخته میشود. در ساخت ترکیبهای فعلی، انضمام همزمان دو موضوع، افزوده، صفت، گروه اسمی، صفتی و حرف اضافهای نیز مشاهده میشود. ترکیبهای فعلی گروهی، ترکیبهای فعلی با کلمات ربط، ترکیبهای فعلی گسترشپذیر، وجود ساخت موضوعی و ارجاعی سازة غیرفعلی ترکیبهای فعلی، ترکیبهای فعلی ارجاعی و انضمام چندگانه، مؤید نادرستی دو فرضیة محدودیت بدون گروه و یکپارچگی واژگانی است و نشاندهندة تعامل دو حوزة زبانی صرف و نحو در واژهسازی میباشند. روابط یکسان بین سازههای جمله و ترکیب فعلی، از نظر ساختار موضوعی و غیرموضوعی، مؤید مشارکت نحو در واژهسازی و دسترسی قواعد نحوی به ساختار درونی واژهها میباشد. دادههای ترکیب فعلی نشان میدهند که نه تنها برونداد صرف، درونداد نحو در جملهسازی و گروه نحوی واقع میشود، بلکه برونداد نحو نیز درونداد واژهسازی در ترکیبهای فعلی واقع میگردد. بنابراین، صرف و نحو، نه به صورت ترتیبی، بلکه به صورت دوسویه با هم ارتباط دارند. تغییر ظرفیت فعل و ارجاعی بودن سازة غیرهسته ترکیبهای فعلی نیز مؤید تعامل صرف و معنیشناسی میباشد.
مهرزاد منصوری
چکیده
پر شدن جایگاه فاعل به سبب نیازِ بند به پر شدن این جایگاه، چه به صورت بیآوا و چه به صورت آشکار، در زبانهای ضمیرانداز و غیرضمیرانداز از جمله مواردی است که بررسی دقیق آن لازم است. این پژوهش میکوشد تا ضمن بررسی پوچواژة بیآوا در زبان فارسی به عنوان زبانی ضمیرانداز بنا بر ادّعای ریتزی (1982م.) مبنی بر اینکه در چنین زبانی پوچواژة بیآوا ...
بیشتر
پر شدن جایگاه فاعل به سبب نیازِ بند به پر شدن این جایگاه، چه به صورت بیآوا و چه به صورت آشکار، در زبانهای ضمیرانداز و غیرضمیرانداز از جمله مواردی است که بررسی دقیق آن لازم است. این پژوهش میکوشد تا ضمن بررسی پوچواژة بیآوا در زبان فارسی به عنوان زبانی ضمیرانداز بنا بر ادّعای ریتزی (1982م.) مبنی بر اینکه در چنین زبانی پوچواژة بیآوا وجود دارد، نشان دهد که این سازه پیچیدگیها و ویژگیهای خاص خود را دارد. در این پژوهش، ویژگیهای رفتاری این مقولة بیآوا به چند دسته تقسیم شدهاست و ضمن تأیید نظر برخی از زبانشناسان در باب پوچواژة بیآوا در زبان فارسی، نشان میدهد که جایگزینی پوچواژة آشکار به جای پوچواژة بیآوا، برخلاف ضمیر محذوف و ضمیر آشکار، امری نسبی است. همچنین، با ارجاع به پیکرة زبانی نشان داده شده که تقریباً در هیچ موردی پوچواژة آشکار در پیکره، جایگزین پوچواژة بیآوا نشدهاست. این در حالی است که شمّ زبانی گویشور، امکان جایگزینی را امری مسلم و قابل انتظار میداند. افزون بر این، پژوهش حاضر با استناد به این واقعیت، تفاوت تحقق زبانی در توانش زبانی و بافت موقعیت را مورد نظر قراردادهاست و ادعا کرده که توصیف واقعی از زبان توصیفی خواهد بود که زبان ذهنی گویشور با زبان موجود در پیکره همخوانی داشته باشد؛ به عبارتی روشنتر، هر دو روی سکه، نقش و صورت، با هم دیده شود.
امیر زندمقدم؛ سیران جنتی
چکیده
پژوهشهای متعددی اثبات کردهاند که هر متن میتواند بیانگر طرز تفکر نویسنده، الگوهای غالب سازماندهی و نیز گونة کلام (Genre) باشد. مفهوم گونة کلام و کاربرد آن در آموزش و یادگیری زبان در دهههای اخیر مورد توجه قرار گرفتهاست و بسیاری از متون علمی و قسمتهای مختلف آنها از دیدگاه گونة کلام، حرکتها (Moves) و الگوهای سازماندهی (Organizational patterns) ...
بیشتر
پژوهشهای متعددی اثبات کردهاند که هر متن میتواند بیانگر طرز تفکر نویسنده، الگوهای غالب سازماندهی و نیز گونة کلام (Genre) باشد. مفهوم گونة کلام و کاربرد آن در آموزش و یادگیری زبان در دهههای اخیر مورد توجه قرار گرفتهاست و بسیاری از متون علمی و قسمتهای مختلف آنها از دیدگاه گونة کلام، حرکتها (Moves) و الگوهای سازماندهی (Organizational patterns) بررسی شدهاند. با توجه به اینکه چکیده در مقالات علمی و پایاننامههای دانشگاهی یکی از قسمتهای مهم و تأثیرگذار به شمار میرود، بررسی چکیده از دیدگاه گونة کلام و الگوهای حرکت همواره مورد توجه زبانشناسان بوده است. بنابراین، شناسایی و تسلط بر ساختار متنی و بلاغی چکیدهها میتواند مفید و راهگشا باشد. بنابراین، پژوهش حاضر به بررسی و مقایسة گونة کلام، حرکتها و ساختار بلاغی چکیدة پایاننامههای کارشناسی ارشد در دو رشتة آموزش زبان انگلیسی و آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان پرداخته است. بدین منظور، تعداد 80 چکیده (40 چکیده از هر رشته) از دو رشتة یادشده از بین پایاننامههای ارائهشده بین سالهای 2008 تا 2013 میلادی در دانشگاه علامه طباطبائی انتخاب شدند. سپس، حرکتها، سازماندهی متنی و ساختار بلاغی هر چکیده بر اساس مدل پنج حرکتی هایلند (2000م.) (Hyland"s five-move model, 2000) بررسی شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که بین چکیدههای پایاننامههای این دو رشته از لحاظ حرکت و الگوهای سازماندهی تفاوت چشمگیری وجود دارد. همچنین، مشخص شد که در اکثر موارد، حرکت نتیجهگیری (Conclusion move) (حرکت 5 هایلند) در چکیدههای آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان وجود ندارد. یکی دیگر از تفاوتهای برجسته دربارة الگوی مرتبسازی مجدد و تکرار چند حرکت بود که در میان چکیدههای آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان بسیار به چشم میخورد، در حالی که این نکته در چکیدههای آموزش زبان انگلیسی وجود نداشت. با استناد به این یافتهها، میتوان نتیجه گرفت که چکیدههای پایاننامههای آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان در مقایسه با چکیدههای آموزش زبان انگلیسی از مدل خاصی تبعیت نمیکنند و از نظر گونهای ـ حرکتی با چکیدههای آموزش زبان انگلیسی متفاوت هستند. یافتههای این پژوهش در بر دارندة ایدهها و پیشنهادهایی برای دانشجویان و مدرسان هر دو رشته، مدرسان انگلیسی/ فارسی با اهداف ویژه، نویسندگان و طراحان کتب درسی و نیز پژوهشگران است.
عالیه کردزعفرانلو کامبوزیا؛ فاطمه شاه وردی شهرکی
چکیده
هدف پژوهش حاضر، بررسی طبقات طبیعی موجود در سجع پایانی برخی از سورههای قرآن کریم است. بسیاری از سورههای قرآن، بهویژه جزء سیاُم سجع پایانی دارند و به واکهها و همخوانهای یکسان ختم شدهاند. برخی دیگر با وجود نداشتن واکهها و همخوانهای یکسان در سجع پایانی، موزون و گوشنوازند. دلیل این امر را میتوان در رابطهای دانست که ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، بررسی طبقات طبیعی موجود در سجع پایانی برخی از سورههای قرآن کریم است. بسیاری از سورههای قرآن، بهویژه جزء سیاُم سجع پایانی دارند و به واکهها و همخوانهای یکسان ختم شدهاند. برخی دیگر با وجود نداشتن واکهها و همخوانهای یکسان در سجع پایانی، موزون و گوشنوازند. دلیل این امر را میتوان در رابطهای دانست که واکهها و همخوانها در پایان هر آیه با آیة دیگر دارند که در قالب طبقات طبیعی قابل تبیین است. متن مورد استفاده در این پژوهش را کلیة آیات قرآن کریم تشکیل میدهند. برخی نتایج این تحقیق عبارتند از: 1ـ با وجود آنکه همخوانها در واژههای پایانی برخی آیات با یکدیگر تفاوت دارند، از دیدگاه واجشناسی در یک طبقة طبیعی جای میگیرند. 2ـ در یک سوره، برخی از آیات به /m/ و برخی به /n/ پایان مییابند که این دو همخوان در یک طبقة طبیعی جای میگیرند. 3ـ طبقة طبیعی «رساها» بیشترین بسامد را در سجع پایانی آیات قرآن به خود اختصاص دادهاند.
محمد علی آذرشب؛ سعدالله همایونی
چکیده
زبان به عنوان برترین پدیدة فرهنگی و تمدنی، یکی از مهارتهایی است که ما از سنت خارجی و اجتماع گویشوران کسب میکنیم. افزون بر این، زبان به عنوان مهمترین عامل انتقال فرهنگ و میراث گذشته، نقش تعیینکنندهای در تبیین و ساماندهی افکار و اعتقادات افراد جامعه دارد که این عامل یکی از مؤلفههای اصلی تشکیل هویت، شخصیت و فرهنگ جوامع محسوب ...
بیشتر
زبان به عنوان برترین پدیدة فرهنگی و تمدنی، یکی از مهارتهایی است که ما از سنت خارجی و اجتماع گویشوران کسب میکنیم. افزون بر این، زبان به عنوان مهمترین عامل انتقال فرهنگ و میراث گذشته، نقش تعیینکنندهای در تبیین و ساماندهی افکار و اعتقادات افراد جامعه دارد که این عامل یکی از مؤلفههای اصلی تشکیل هویت، شخصیت و فرهنگ جوامع محسوب میشود. با نگاهی به روابط درهم تنیدة ایران و اعراب در ابعاد مختلف فرهنگی، دینی، سیاسی، سوقالجیشی و... میتوان بهراحتی به داد وستد زبانی و از طریق آن تأثیر و تأثر فرهنگی و تمدنی در طول تاریخ پی برد؛ رابطهای که بیش از هر چیز دیگر در دو سطح زبان و فرهنگ نمود مییابد. نکتة حایز اهمیت دربارة فراگیری یک زبان خارجی این است که با نگاهی به رویکرد فرهنگی جوامع به زبانهای بیگانه درمییابیم که این رویکرد متأثر از فرهنگ به معنای عام کلمه است. سیاستگذاریهای کلان آموزش زبان عربی در ایران نیز خواسته و ناخواسته متأثر از همین رویکرد و نگرش فرهنگی میباشد که در بسیاری از مواقع، این نگرش ـ به سبب چالشهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی ـ با اهداف و راهبردهای کلان این رشته در تضاد است. در نوشتة حاضر، سعی بر آن است که پس از تحلیل روابط زبانیـ فرهنگی خوب و دوستانة ایران و جهان عرب در گذشتههای تاریخ، علل و اسباب افول فراگیری زبان عربی را از دو منظر فرهنگی و سیاستگذاریها و برنامهریزیهای زبانی بازنگری کنیم و از این رهگذر، برنامهها و راهکاریی بنیادین را برای بسط آموزش زبان عربی به معنای کاربردی آن در دو سطح عمومی و تخصصی ارائه نماییم.
محمد امین شاکری؛ آزاده میرزائی
چکیده
ایدهپردازیهای اساساً بدیع سوسور در باب زبان و مسئلة نشانه که با انتشار کتاب گردآوریشدة دورة زبانشناسی عمومی به ساحت علوم انسانی معرفی شد، نوید چرخشی پایهای در معرفتشناسی و ایجاد یک علم عمومی نوین جبرگون و رابطهبنیاد را میداد. این ایدهها را خیل عظیمی از زبانشناسان و دیگر دانشمندان علوم انسانی پی گرفتند که به طور ...
بیشتر
ایدهپردازیهای اساساً بدیع سوسور در باب زبان و مسئلة نشانه که با انتشار کتاب گردآوریشدة دورة زبانشناسی عمومی به ساحت علوم انسانی معرفی شد، نوید چرخشی پایهای در معرفتشناسی و ایجاد یک علم عمومی نوین جبرگون و رابطهبنیاد را میداد. این ایدهها را خیل عظیمی از زبانشناسان و دیگر دانشمندان علوم انسانی پی گرفتند که به طور کلی از ایشان با عنوان «ساختارگرا» (و بعضاً «پساساختارگرا») یاد میشود. در این میان، لویی یلمزلف از جایگاه بسیار ویژهای برخوردار است. برخی اندیشمندان وی را خلف راستین سوسور میدانند. پیوندگاه راستین نظرگاه سوسور و یلمزلف پیرامون معرفتشناسی علم زبان (و متعاقباً معرفتشناسی عمومی) حول مفهوم «درونماندگاری» قابل بازیابی است. در پژوهش حاضر، ما ابتدا مؤلفههای بنیادی معرفتشناسی زبانی سوسور را با تمرکز ویژه بر دستنوشتهها و دورههای درسی ارائهشدة وی ـ و با توجه به پژوهشهای جدید سوسورشناختی ـ استخراج کردهایم و آنگاه جرح و تعدیلهای اساسی مربوط به هر یک را در نظرگاه گلوسمشناسی یلمزلف ردیابی نمودهایم. سپس اهمیت تغییرات معرفتشناختی اعمالشده از سوی یلمزلف را بررسی کردهایم. در پایان، بر پیامدهای مثبت نظرگاه معرفتشناختی گلوسمشناسی برای نیل به «علم جبر زبانی درونماندگار» صحه گذاشتیم و توجه دوباره به اندیشههای یلمزلف ـ این مهرة کلیدی و مغفولماندة نظریهپردازی زبان ـ را پیشنهاد دادهایم.
زری سعیدی؛ مهسا آریان پویا
چکیده
در این پژوهش، تأثیر متغیرهای بافت وقوع گفتار، سن و جنسیت بر میزان رمزگردانی گویشوران دوزبانة ترکیـ فارسی مطالعه و بررسی شدهاست. به این منظور، چهل (40) آزمودنی در دو گروه سنّی 20ـ40 و 40ـ70 سال و دو گروه جنسیتی زنان و مردان، طیّ روش نمونهگیری تصادفی در دسترس انتخاب شدند. دادههای پژوهش با استفاده از روش ضبط گفتار طبیعی آزمودنیها، در ...
بیشتر
در این پژوهش، تأثیر متغیرهای بافت وقوع گفتار، سن و جنسیت بر میزان رمزگردانی گویشوران دوزبانة ترکیـ فارسی مطالعه و بررسی شدهاست. به این منظور، چهل (40) آزمودنی در دو گروه سنّی 20ـ40 و 40ـ70 سال و دو گروه جنسیتی زنان و مردان، طیّ روش نمونهگیری تصادفی در دسترس انتخاب شدند. دادههای پژوهش با استفاده از روش ضبط گفتار طبیعی آزمودنیها، در دو بافت خانواده و محل کار گردآوری و بر اساس متغیرهای بافت وقوع گفتار، سن و جنسیت دستهبندی شدند. تحلیل دادههای حاصل، با به کارگیری روش تلفیقی کیفیـ کمّی صورت گرفت. تحلیل روش کیفی به صورت مقایسه و توصیف مجموع رمزگردانی آزمودنیهای مربوط به هر متغیر و شیوة کمّی با استفاده از نرمافزار spss و روشهای آماری آزمون مقایسة میانگینهای دوگروهی (Paired T-test) و آزمون تحلیل رگرسیون(Regression testing) انجام گرفت. نتایج بررسیها در این پژوهش، تفاوت میزان وقوع رمزگردانی افراد در بافت خانواده و بافت محل کار و نیز تأثیر عوامل سن و جنسیت را بر این میزان به نمایش گذاشت.