زبانشناسی
رضامراد صحرایی؛ حسین بازوبندی؛ حامد مولایی کوهبنانی
چکیده
در راستای تقویت گونۀ علمی زبان فارسی، واژه‌گزینی در برابر اصطلاحات علمی زبان‌های خارجی و شناخت دقیق سازوکارهای واژه‌سازی در این گونۀ علمی و ظرفیت‌های آن از اهمیت قابل ملاحظه‌ای برخوردار است. در مورد فرایندهای واژه‌سازی واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی پژوهش‌های آماری و پیکره‌بنیاد اندکی انجام شده است. در این میان، ...
بیشتر
در راستای تقویت گونۀ علمی زبان فارسی، واژه‌گزینی در برابر اصطلاحات علمی زبان‌های خارجی و شناخت دقیق سازوکارهای واژه‌سازی در این گونۀ علمی و ظرفیت‌های آن از اهمیت قابل ملاحظه‌ای برخوردار است. در مورد فرایندهای واژه‌سازی واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی پژوهش‌های آماری و پیکره‌بنیاد اندکی انجام شده است. در این میان، یکی از حوزه‌هایی که تاکنون به طور جامع به آن پرداخته نشده، حوزه حمل و نقل در سطح چهار حوزۀ اصلی آن است. از این رو، پژوهش حاضر، با روش توصیفی‌تحلیلی به بررسی مقابله‌ای فرایندهای واژه‌سازی واژه‌های مصوب فرهنگستان و معادل انگلیسی آنها در حوزه‌های حمل و نقل درون‌شهری-جاده‌ای، دریایی، ریلی و هوایی در هشت دفتر اول، شامل 2929 واژه فارسی و 2929 واژه انگلیسی (جمعاً 5858 واژه) می‌پردازد. نتایج نشان می‌دهد فرایندهای واژه‌سازی غالب در واژه‌های فرهنگستان به ترتیب درصد عبارتند از ترکیب (77/11%)، ترکیب-اشتقاق (69/6%) و اشتقاق (06/4%). همچنین، کمتر از یک درصد از کل پیکره با استفاده از دیگر فرایندهای واژه‌سازی یعنی کوته‌نویسی، ترخیم (و کوتاه‌سازی)، آمیزه‌سازی و تکرار ساخته شده‌اند. علاوه بر این، 36/73% از داده‌ها حاصل ساخت نحوی و14/3% نیز حاصل هیچگونه فرایند واژه‌سازی نیستند و به صورت واژه‌هایی بسیط به کار رفته‌اند. در مقابل، فرایندهای واژه‌سازی غالب معادل‌های انگلیسی به ترتیب عبارتند از ترکیب-اشتقاق (56/39%)، ترکیب (57/32%) و اشتقاق (87/5%)؛ کمتر از 5 درصد از واژه‌های انگلیسی نیز به ترتیب بسامد با استفاده از فرایندهای کوته‌نویسی، ترخیم و آمیزه‌سازی ساخته شده‌اند. بعلاوه، در زبان انگلیسی 03/10% از داده‌ها به صورت ساخت نحوی تولید شده و 2/7% از واژه‌ها، بسیط هستند.
رضامراد صحرائی؛ شهره سادات سجادی؛ شیوا مجیدی؛ امیرحسین مجیری
چکیده
کرونا پدیده‌ای است که بشر زندۀ کنونی پیش‌تر آن را تجربه نکرده و آنقدر این اتفاق به‌طور ناگهانی رخ داد که موجب تعطیلی بسیاری از کلاس‌های آموزش زبان فارسی در جهان گشت. در مرکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان دانشگاه علامه طباطبائی، 14 دانشجوی لبنانی در حال تحصیل بودند که می‌بایست برای مهر سال 1399 آمادۀ حضور در کلاس‌های تحصیلی ...
بیشتر
کرونا پدیده‌ای است که بشر زندۀ کنونی پیش‌تر آن را تجربه نکرده و آنقدر این اتفاق به‌طور ناگهانی رخ داد که موجب تعطیلی بسیاری از کلاس‌های آموزش زبان فارسی در جهان گشت. در مرکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان دانشگاه علامه طباطبائی، 14 دانشجوی لبنانی در حال تحصیل بودند که می‌بایست برای مهر سال 1399 آمادۀ حضور در کلاس‌های تحصیلی اصلی خود می‌شدند. آنها نیمی از دورۀ فارسی‌آموزی خود را سپری کرده بودند که با مشکل کرونا مواجه شدند. دانشگاه علامه طباطبائی برای حل مشکل این زبان‌آموزان سریعاً به آموزش مجازی روی آورد. پژوهش حاضر نتیجۀ آموزش مجازی این مرکز را گزارش می‌کند. سؤال پژوهش این بود که آیا آموزش مجازی می‌تواند در شرایط اضطرار، جایگزین آموزش حضوری باشد. فرضیه‌ای که برای آن در نظر گرفتیم این بود که احتمال اینکه آموزش مجازی بتواند جایگزینی برای آموزش حضوری باشد بسیار کم و تاحدی غیرممکن است. به منظور پاسخ به پرسش پژوهش از دو ابزار استفاده نمودیم. آزمون پیشرفت زبان‌آموزان و مقایسۀ نمرات کلاس‌های حضوری با کلاس‌های مجازی و تدوین پرسشنامه‌ای برای سنجش میزان رضایت‌مندی زبان‌آموزان. نتایج نشان داد میزان پیشرفت زبان‌آموزان در شرایط کرونایی (آموزش مجازی) اختلاف معناداری با شرایط غیرکرونایی (آموزش حضوری) نداشته است. همچنین، زبان‌آموزان لبنانی تا حد زیادی از آموزش زبان فارسی به‌صورت مجازی رضایت داشتند. به‌طور کلی می‌توان نتیجه گرفت که در شرایط اضطرار می‌شود با اتخاذ رویکرد تکلیف محور در آموزش زبان از بستر وب برای انتقال دانش و یادگیری زبان استفاده کرد.
ملهم الشاعر؛ محمد دبیرمقدم؛ رضامراد صحرایی
چکیده
در رده‌شناسی، زبان‌ها بر اساس مولفه‌های صرفی، نحوی، معنایی و حتی واجی خاص رده‌بندی و طبقه‌بندی می‌شوند. مجموع این رده‌بندی و طبقه‌بندی‌ها به زبان‌شناسان کمک می‌کند تا جهانی‌های زبانی را معرفی کنند. هدف این پژوهش تعیین وضعیت رده‌شناختی ترتیب واژه زبان عربی معیار است. زبان عربی معیار، گونه ادبی و استاندارد شده‌ای است که در ...
بیشتر
در رده‌شناسی، زبان‌ها بر اساس مولفه‌های صرفی، نحوی، معنایی و حتی واجی خاص رده‌بندی و طبقه‌بندی می‌شوند. مجموع این رده‌بندی و طبقه‌بندی‌ها به زبان‌شناسان کمک می‌کند تا جهانی‌های زبانی را معرفی کنند. هدف این پژوهش تعیین وضعیت رده‌شناختی ترتیب واژه زبان عربی معیار است. زبان عربی معیار، گونه ادبی و استاندارد شده‌ای است که در نوشتار رسمی و ادبی در بین عربزبانان، استفاده می‌شود. نتایج به دست آمده از این پژوهش می‌تواند در آموزش زبان فارسی به عربزبانان مفید باشد. در این مقاله، ترتیب واژه زبان عربی معیار بر اساس 25 مولفه رده‌شناختی (درایر (1992)، دبیرمقدم (1392) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن است که زبان عربی معیار در مقایسه با زبان‌های آفریقا، زبان‌های آروپا-آسیا و زبان‌های جهان به ترتیب از 20، 22 و 23 مولفه از مولفه‌های زبان‌های فعل میانی قوی (VO) برخوردار است. بنابراین زبان عربی معیار گرایش به رده زبان‌های فعل میانی (قوی) دارد.
شهناز یگانه؛ رضامراد صحرایی
چکیده
در سال‌های اخیر، شاهد تغییر کتاب‌های درسی زبان انگلیسی در تمام مقاطع تحصیلی بهویژه در دوره دوم متوسطه بوده‌ایم. به‌نظر می‌رسد که مناسب نبودن منابع درسی پیشین، مؤلفان این کتاب‌ها را به اعمال تغییرات ساختاری و محتوایی در این کتاب‌ها وا‌داشته است. بنابراین، انتظار می‌رود که در نگارش کتاب‌های تازه‌تألیف، دیدگاه‌های مختلف ...
بیشتر
در سال‌های اخیر، شاهد تغییر کتاب‌های درسی زبان انگلیسی در تمام مقاطع تحصیلی بهویژه در دوره دوم متوسطه بوده‌ایم. به‌نظر می‌رسد که مناسب نبودن منابع درسی پیشین، مؤلفان این کتاب‌ها را به اعمال تغییرات ساختاری و محتوایی در این کتاب‌ها وا‌داشته است. بنابراین، انتظار می‌رود که در نگارش کتاب‌های تازه‌تألیف، دیدگاه‌های مختلف علمی مورد توجه قرارگرفته باشد و با نظریه‌های علمی روز همسویی داشته باشند. دستور نقشگرای نظام‌بنیاد هلیدی (2004) ازجمله نظریه‌هایی است که در کاربردی کردن نظریه‌های زبانشناسی در امر آموزش زبان توفیق بسیار داشته است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی کتاب‌های درسی زبان انگلیسی دوره دوم متوسطه در ایران از منظر فرانقش متنی دستور نقشگرای نظام‌بنیاد هلیدی و تعیین بسامد و نوع آغازگرهای متنی در متون خواندن این سه کتاب است. برای این کار، 301 بند در بخش خواندن این سه کتاب انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بهدستآمده نشان داد که مؤلفان این کتاب‌ها با این مفاهیم آشنایی داشته و در بسیاری از موارد در انتخاب متون خواندن، ازنظر نوع و تعداد آغازگر و تعداد بندهای ساده و مرکب، این مؤلفه‌ها را مدنظر داشته‌اند، اما در مواردی هم در نحوة توزیع مؤلفه‌های مذکور، بهخصوص در توزیع درس به درس با توجه به پایة تحصیلی، دقت لازم را نداشته‌اند.
