نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• بشارت فتحی

گروه زبانشناسی کاربردی دانشکاه پومپئو فابرا، بارسلون

چکیده

جامعه‌شناسی اصطلاحات رویکردی گفتمان-محور است که اصطلاحات را در بافت واقعی آنها  مورد ارزیابی قرار می‌دهد. در این رویکرد، به منظور سنجش درستی انتخاب معادل‌های استانداردسازی‌شده، با در نظر گرفتن عوامل زمانی در جاافتادن اصطلاحات، یک یا چند معادل معیار با معادل‌های دیگر موجود و اصطلاحات مرتبط بررسی و مقایسه می‌‌شوند. مقاله حاضر با این رویکرد و در چهارچوب مطالعات برنامه‌ریزی زبان، به بررسی و مطالعه رابطه بین "اصطلاح‌شناسی" و "واژه‌گزینی"، با استناد بر متن اصول و ضوابط فرهنگستان زبان و ادب فارسی به‌عنوان منبع تخصصی معیار می‌پردازد. در مرحله نخست، تمامی اصطلاحاتی که ترکیبی از "واژه‌گزینی" هستند و یا به طور مستقیم با این لفظ در ارتباط هستند استخراج شده‌اند. در مرحله دوم، تعاریف و دامنه کاربردی الفاظ مورد مطالعه قرار گرفته‌ و اشتراکات معنایی آنها با تعاریف "اصطلاح‌شناسی" مقایسه شده‌اند. تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که لفظ واژه‌گزینی در دو مفهوم ساخت اصطلاح (term formation) و استانداردسازی به کار رفته‌است. به همین منظور تمایز آن از علم اصطلاح‌شناسی (terminology) امری ضروری به نظر می‌رسد. همچنین واژه‌های وابسته به واژه‌گزینی مانند "معادل‌یابی" و "شیوه‌های واژه‌گزینی" دشواری‌هایی را در دریافت مفهوم واژه‌گزینی ایجاد کرده‌اند که نیاز به بازبینی دارند. در این مقاله نمونه‌ای پیشنهادی از هماهنگ‌‌سازی اصطلاحات به کار رفته در متن اصول و ضوابط واژه‌گزینی همراه با اصطلاح انگلیسی متناظر با آنها ارائه شده است. روش به‌کار‌رفته در این پژوهش می‌تواند دستیابی به معادل‌گذاری روشمند در زبان فارسی را تسهیل کرده و گسست مفهومی در ارتباطات تخصصی در حوزه اصطلاح‌شناسی را تا حد امکان کاهش دهد.

کلیدواژه‌ها

• اصطلاح‌شناسی
• واژه‌گزینی
• اصول و ضوابط واﮊه‌گزینی
• فرهنگستان زبان و ادب فارسی
• جامعه‌شناسی اصطلاحات

عنوان مقاله [English]

Written "Word", Read "term": A Study on the Concept of Vadjeh-gozini in the Context of "Terminology Guideline" (Academy of Persian Language and Literature, third Edition June 2009)

نویسنده [English]

• Besharat Fathi

Institute for Applied Linguistics, University of Pompeu Fabra, Barcelona

چکیده [English]

Socioterminology is a discourse-based approach that evaluates the terms in their real contexts. In this approach, for measuring the accuracy of standardized equivalents, considering the time factor in implantation function, one or more standardized equivalents can be compared with other existing equivalents and their related terms. This paper, adopting this approach in the framework of language planning, aims to study the relationship between terminology and “vadjeh-gozini” in the context of the “Terminology Guideline”, approved and published by the Academy of Persian Language and Literature, as the standard manual for Persian term standardization. For this purpose, first, the terms composed of “vadjeh-gozini” or directly related terms to this concept are extracted. Second, the application of the terms and their semantic references are studied, and their meanings are compared with the definitions of terminology. The results show that “vadjeh-gozoini” is a polysemous term, referring to term formation and standardization. Since, differentiating it from terminology is necessary. Besides, its related terms such as “equivalent selection” and “vadjeh-gozini methods” have brought about some difficulties in comprehension of the concept of “vadjeh-gozini”. Therefore, a revision is suggested. In this paper, the author has suggested a sample of conceptual harmonization between “vadjeh-gozini” and some of its related terms in Persian, including their corresponding English terms. The methodology used in this article paves the way for the systematic decision making in Persian terminology, and simultaneously, intends to reduce the conceptual gaps of professional communications in terminology domain.

کلیدواژه‌ها [English]

• Terminology
• Conceptual harmonization
• Terminology policies
• Academy of Persian Language and Literature
• Socioterminology