نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه زابل، زابل، ایران

2 استادیار گروه مترجمی زبان و ادبیات عربی دانشگاه دامغان، دامغان، ایران

3 استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه زابل، زابل، ایران

چکیده

میان زبان و عوامل فرهنگی پیوندی نزدیک وجود دارد که با گسترش روابط زبانی میان ملت‌ها، این پیوند شدید‌تر می‌گردد. زبان‌شناسان فرهنگی که به بررسی تأثیر و تأثرات زبان و فرهنگ بر یکدیگر می‌پردازند، معتقدند زبانی که بیشتر از همه تحت تأثیر قرار می‌گیرد، می‌تواند بیشتر در معرض ورود واژگان و تعابیر زبان فرادست قرار گیرد؛ بنابراین نقش مترجم به‌عنوان عامل انتقال­دهندة فرهنگِ مبدأ به زبان مقصد حائز اهمیت است. در برخی از رمان‌های عربی تعابیری وجود دارد که در جامعة ایران ممنوعیت زبانی محسوب می‌شود و مترجم علاوه بر امانت‌داری، باید مناسب‌ترین راهکار را جهت کاهش بار معنایی منفی این ممنوعیت‌ها به‌کار گیرد. مترجم می‌تواند با ارائة شبکة شعاعی معنا به این هدف نایل آید. در پژوهش پیش رو تلاش بر آن است با تکیه‌بر روش توصیفی-تحلیلی، ممنوعیت‌های زبانی رمان التشهّی (2007) از عالیه ممدوح مورد بررسی قرار گیرد. نتایج نشان از آن دارد که شبکة شعاعی در ترجمة ممنوعیت‌های زبانی التشهّی، در حفظ خودانگارة اجتماعی مخاطب فارسی‌زبان بسیار مؤثر است. همچنین استلزام معنایی (41%)، مجاز (26%) و کم‌گفت (11%) پربسامدترین شعاع‌های شبکة معنایی در ترجمة پیشنهادی ممنوعیت‌های زبانی التشهّی به‌شمار می‌آید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Linguistic Approach on Radial Semantic Network in Translation of Taboos in Al-Tashahhi Novel

نویسندگان [English]

  • Abdolbaset Arab Yousofabadi 1
  • Fereshteh Afzali 2
  • Mojtaba behroozi 3

1 -

2 Assistant professor of Arabic Language Translation, Damghan University, Damghan, Iran-

3 Assistant Professor of Arabic Language and Literature, Zabol National University, Zabol, Iran-

چکیده [English]

There is a close relationship between language and cultural factors which becomes stronger with expansion of linguistic relations among nations. Translators play a critical role in transferring the culture of source language to target language. There are some interpretations in Arabic novels that are considered as taboo in Iran demanding the translator to try the most appropriate procedure to reduce the negative meaning of these taboos besides safekeeping the source language. The translator can achieve its goal by providing a radial network of meaning. The present study investigated the taboos of Al-Tashahhi novel (2007, A.D.) by Aliyah Mamdouh based on a descriptive-analytical method. The results of the study indicated that radial network in the translation of Al-Tashahhi taboo is very effective in maintaining the social self-sufficiency of the Persian-speaking audience. Also, semantic implication (41%), allegory (26%), and laconism (11%) is considered as the most frequent semantic network in the proposed translation of Al-Tashahhi taboos

کلیدواژه‌ها [English]

  • Taboos
  • Semantic implication
  • laconism
  • allegory
  • Al-tashahhi
اگریدی، و دیگران. (1380). درآمدی بر زبان‌شناسی معاصر. علی درزی (مترجم). چ1. تهران: سمت.
اعتضادی، شیدا؛ علمدار، فاطمه سادات. (1387). «تحلیل جامعه‌شناختی زبان مخفی در بین دختران». مطالعات راهبردی زنان. دورة1. شمارة 41. صص. 65-96.
امیرشجاعی، آناهیتا؛ قریشی، محمد حسین. (1395). «بررسی نشانه‌ای ـ فرهنگی و تغییر ایدئولوژی در ترجمه بر اساس تحلیل گفتمان انتقادی». زبان‌پژوهی. دورة8. شمارة19. صص. 7-32.
بدخشان، ابراهیم؛ موسوی، سجاد. (1393). «بررسی زبانشناختی به‌گویی در زبان فارسی». جستارهای زبانی. دورة5. شمارة1. صص. 1-26.
داد، سیما. (1378). .فرهنگ اصطلاحات ادبی: واژه‌نامه، مفاهیم و اصطلاحات ادبی. چ2. تهران: مروارید.
شریفی، شهلا، دارچینیان، الهام. (1388). «بررس نمود زبانی تابو در ترجمه به فارسی و پیامدهای آن». زبانشناسی و گویش‌های خراسان. دورة1. شمارة1. صص. 127-149.
شکیبا، نوشین. (1386). «تاثیر بافت اجتماعی بر کاربرد دشواژه ها در گفتار زنان و مردان تهرانی». زبان و زبان‌شناسی. دورة2. شمارة6. صص. 141-152.
قائمی‌نیا، علیرضا. (1390). معناشناسی شناختی قرآن. چ1. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.
ب. منابع عربی
أدراوی، العیاشی. (2011). الاستلزام الحواری فی التداول اللسانی. ط1. الجزائر: دارالأمان.
أولمان، ستیفن. (1986). دور الکلمة فی اللغة. ترجمة: کمال بشر. ط1. القاهرة: الشباب.
براده، محمد. (21/6/2007). «التشهی روایتها الجدیدة: عالیة ممدوح تبحث عن العلة الخفیة للمرض العراقی». موقع الحیاة: http://www.alhayat.com
بلعرج، بلقاسم. (2006). «ظاهرة توسّع المعنی فی‏اللغة العربیة: نماذج من القرآن الکریم». جامعة محمد خیضر بسکرة: مجلة العلوم الإنسانیة. السنة1. العدد9. صص. 1-19.
التفتازانی، سعدالدین. (1991). مختصر المعانی. ط1. قم: دار الفکر.
الجرجانی، عبدالقاهر. (1992). أسرار البلاغة. تعلیق: أبوفهد محمود محمد شاکر. ط1. القاهرة: مطبعة المدنی.
حمراوی، محمد. (2015). «نظریة التأدب فی اللسانیات». دمشق: مجلةألف. السنة3. العدد4. صص. 131-140.
خطابی، محمد. (1991). لسانیات النص: مدخل إلی انسجام الخطاب. ط1. بیروت: المرکز الثقافی العربی.
شاهین، عبدالصبور. (1984). فی علم اللغةالعام. ط4. بیروت: مؤسسة الرسالة.
عرعار، سامیة؛ هاشمی، إکرام. (2016). «إضطرابات اللغة والتواصل». جامعة قاصدی مرباح: مجلةالعلومالانسانیةوالاجتماعیة. العدد24. صص. 1-14.
عفیفی، أحمد. (2007). الإحالةفی نحو النص. ط1. القاهرة: جامعة القاهرة.
الغیلی، عبدالمجید. (2008). «الألفاظ الدخیلة وإشکالیة الترجمة اللغویة والحضاریة». رسالة ماجستیر. القاهرة: جامعة الأزهر.
فلوجل، جون کارل. (1966). الإنسان والأخلاق والمجتمع. ترجمة: أمین موسی قندیل. ط2. القاهرة: دار الفکر العربی.
کاطع لازم، هاشم. (27/4/2011). «أهمیة الثقافة فی عملیة الترجمة». موقع النور: http://www.alnoor.se/article.asp?id=112471
کادة، لیلی. (2014). «الاستلزام الحواری فی الدرس اللسانی الحدیث: طه عبدالرحمن أنموذجاً». جامعة مولود معمری: الممارساتاللغویة. العدد21. صص. 169-194.
کامل، مراد. (1963). دلالة الألفاظ العربیة وتطورها. ط1. القاهرة: معهد الدراسات العربیة العالیة.
Allan, K. & Burridge. K. (1991). Euphemism and Dysphemism: Language Used as Shield and Weapon. New York: Oxford University Press.
Casas Gomez, M. (2009). “Towards a new approach to the linguistic definition of euphemism.” Language Sciences. Vol. 31. Pp 725-739.
Croft, W. and Cruse, D.A. (2004). Cognitive Linguistics; New York: Cambridge university press.
Evans, Vyvyan & Melanie, Green. (2006). Cognitive Linguistics: An Introduction. Edingburg: Edingburg University Press.
Hammad, O. (2007). “Euphemism: Sweet Talking or Deception”. D. Essay in Linguistic Hogskolan Dalarna. Spring Term.
Inkelas, S. (2006)."Reduplication", in Keith Brown (ed. in chief), Encyclopedia of Languages and Linguistics.2nd Ed.,Vol. 10. Oxford: Elsevier, Pp 417-419.
Modarresi Tehrani, Y. (2009). "Changes in the markers of politeness and power in Iranian culture and the Persian language", Journal of Iranian Studies (Iran Kenkyu), Vol.5. Pp 320-334.
Spencer-Oatey, H. (1996). “Reconsidering power and distance”. Journal of Pragmatics. Vol. 26. Pp. 1-24.
Thomas, J. (1995). Meaning in interaction: An introduction to pragmatics. New York: Longman.
Wardhaugh, Ronald. (2006). An Introduction to Sociolinguistics.Blackwell Publishing.
Warren, B. (1992). "What Euphemisms Tell US about the Interpretation of Words".Studia Linguistica.46 (2). Pp. 128-172.
Williams, J. (1975). Origins of the English Language: A Social and Linguistic History. New York: The Free Press