نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سعید لبافان ¹
• محمد دبیرمقدم ²

¹ دانشجوی دکترای زبان شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

² استاد زبانشناسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

هدف اصلی از نگارش این مقاله، به دست دادن توصیفی از نظام مطابقۀ زبان خانیکی بر پایۀ داده‌های تجربی می‌باشد. این گونۀ زبانی متعلق به شاخۀ غربی جنوبی زبان‌های ایرانی است. این زبان مانند بسیاری از دیگر زبان‌های بومی ایران، در خطر نابودی است. این زبان در روستای «خانیک»، که گویشوران آن را «خونک» [xunek] تلفظ می‌کنند، گفت‌وگو می‌شود. در این مقاله، توصیف الگو‌های نظام مطابقه بر مبنای نظام‌های پنجگانه کامری (1978)‌ صورت می‌گیرد. در تحلیل‌های ارائه شده بر روی داده‌های این زبان، مشخص خواهد شد که به لحاظ مطابقه، نظام انطباق دوگانه‌ در این زبان دستوری شده است که حساس به مؤلفه‌های «زمان»، «نمود»، «شخص»، و «ویژگی معنایی فاعل» است. بدین ترتیب که در جملات دارای افعال «+ حال»، چه افعال لازم و چه افعال متعدی، نظام مطابقه ’فاعلی-مفعولی‘ است و در جملات دارای افعال «+ گذشته»، «+کامل»، «+سوم شخص مفرد»، و «+روان‌شناختی»، چه افعال لازم و چه افعال متعدی، نظام مطابقه غیر’فاعلی-مفعولی‘ است. در نظام ’فاعلی-مفعولی‘، فاعل همواره به صورت پسوند تصریفی مطابقه در فعل صورت‌بندی می‌شود و در نظام غیر’فاعلی-مفعولی‘، که واژه‌بست‌های غیرفاعلی، وظیفۀ مطابقه را به عهده دارند، شاهد ردۀ ’خنثی‘ هستیم.

کلیدواژه‌ها

• واژه‌بست
• خانیکی
• غیرفاعلی
• مطابقه
• پسوند

موضوعات

• زبانشناسی

عنوان مقاله [English]

Agreement system in Khaniki language

نویسندگان [English]

• Saeed Labbafan ¹
• Mohammad Dabirmoghaddam ²

¹ PhD student in Linguistics, Allameh Tabataba`i University, Tehran, Iran

² Professor of Linguistics, Allameh Tabataba`i University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The main purpose of this study is providing a grammatical description of the agreement system in Khaniki language, based on empirical data. This variant belongs to South-Western Iranian languages. This language, as well as many other Iranian languages, is an endangered language. This language is spoken in the village [xɑnik], locally called [xunek]. In this paper, the description of the agreement types has been done based on Comrie (1978). In the descriptions, it will eventually turn out that Khaniki has grammaticalized a split alignment system sensitive to grammatical features of 'tense', 'aspect', 'person' in verbs and also the 'semantic feature of the subject'. In clauses containing «+present» verbs, whether transitive or intransitive, the agreement system will be 'Nominative-Accusative' and in clauses containing «+past», «+perfect», «+third person», and «+psyche» verbs, whether transitive or intransitive, the agreement system will be Non-'Nominative-Accusative'. In the 'Nominative-Accusative' system, subjects are always marked by inflectional agreement suffixes appended to verbs and in the Non-'Nominative-Accusative' system, which can be sub-divided to a neutral or tri-oblique type in this language, oblique agreement clitics will mark A, S, and O.

کلیدواژه‌ها [English]

• clitic
• Khaniki
• oblique
• agreement
• suffix