نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری زبانشناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ایران

2 کارشناس ارشد حقوق، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ایران

چکیده

ا
انسان به خاطر ماهیت­اش موجودی است معناساز که با نشانه­های گفتمان مسلط به روال­های گفتمانی می­اندیشد. زبان به‌عنوان پدیدة اجتماعی، آیینة تمام نمای ایدئولوژی کنشگران زبان است. زبان همواره حاوی باورها، عقاید و افکار گویندگان آن است. ایدئولوژی­ها در بطن زبان پنهان می­شوند و تبدیل به قراردادهای اجتماعی می­شوند. زنان خواستار طلاق نیز به‌‏عنوان کنشگران اجتماعی در عرصة دادگاه­های خانواده، برای اقناع و القاء ایدئولوژیک مخاطب از انواع راهبردها و ابزارهای زبانی در این کنش اجتماعی استفاده می­کنند. بنابراین، نوشتة حاضر به ساخت­های منفی (نفی) در گفتمان زنان خواستار طلاق در دادگاه­های خانواده بر پایة نظریةجامعه– شناخت - گفتمان ون‌دایک (2006) پرداخته و حاصل 60 جلسه حضور در مرکز مشاورة خانواده دادگاه عمومی و انقلاب شهر زاهدان و ثبت اظهارات 45 زن خواستار طلاق 15 تا 40 ساله است. مقالة حاضر به شیوة استفادة زنان موردتحقیق از ساخت­های منفی برای بیان ایدئولوژیک خواسته­هایشان و راه­های اقناع قاضی می­پردازد و نتایج پژوهش نشان می­دهد که نمونه­های مورد مطالعه، از ساخت­های منفی، در راستای بزرگنمایی نکات مثبت خود 58 درصد، منفی طرف مقابل 80 درصد و کوچک‌نمایی نکات منفی خود 17/3 درصد استفاده می‏کنند. می­توان گفت بیشترین تلاش زنان خواستار طلاق، صرف برزگ­نمایی ویژگی­های منفی طرف مقابل می­گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Negative Constructs in Family Court Discourse: A Case Study of Divorce Demanding Women based on van Dijk’s Approach

نویسندگان [English]

  • Hossein Hallajzadeh Bonab 1
  • Zahra Delgir 2

1 Assistant Professor of Linguistics, University of Sistan and Baluchestan, Sistan and Baluchestan, Iran

2 M.A. in Law, University of Sistan and Baluchestan, Sistan and Baluchestan, Iran

چکیده [English]

Language as a social phenomenon is a reflection of thoughts and ideologies of actors and speakers. It contains the beliefs, worldviews, beliefs, and thoughts of its speakers. It constantly reflects immortalized and encrypted ideologies. Each speaker, from his own point of view, ascribes to the world, its phenomena and realities, and looks from the angle of his own view to represent those realities. Ideologies are hidden within language and subtly submerged in social structures and become social conventions. Divorce demanding women, as social activists in the family courts, use a variety of linguistic strategies and tools in order to persuade and ideologically inspire their audience in the courts. To probe into the way divorce demanding women use negative constructs for ideological expression of their desires and persuading the judge, the present study explored negative constructs in divorce demanding women’s discourse in family courts based on van Dijk’s (2006) theory of society-Knowledge and discourse. A total of 60 meetings were attended in the counseling center of families of the Public and Revolutionary Tribunal of Zahedan and divorce demanding women’s remarks were collected. The findings of the study showed that the participants used negative construction in order to magnify their positive points and reduce negative points of themselves.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Forensic linguistics
  • Negative constructs
  • Linguistic strategies
  • Family courts
آقاگل­زاده، فردوس. (1384). «زبان­شناسی قضایی (قانونی)، رویکرد نوین در زبانشناسی کاربردی». مجموعه مقالات: اولین همایش انجمن زبان­شناسی ایران. دانشگاه تهران.
آقاگل­زاده، فردوس. (1391). «توصیف ساخت­های زبانی ایدئولوژیک در تحلیل گفتمان».  پژوهش­های زبان و ادبیات تطبیقی. 3/2: 1-19.
آقاگل­زاده، فردوس. (1391). زبان­شناسی حقوقی (نظری و کاربردی) ویراست دوم. تهران. انتشارات علم.
آقاگل­زاده، فردوس. (1392). فرهنگ توصیفی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی. تهران. انتشارات علمی.
آقایی، بهمن. (1387) فرهنگ حقوقی بهمن. تهران. نشر گنج دانش.
انوری، حسن. (1381).فرهنگبزرگسخن. جلد 8. تهران. سخن.  
حلاج­زاده بناب، حسین و همکاران. (1397). «شیوة بازنمایی کنشگران اجتماعی در گفتمان زنان خواستار طلاق بر اساس الگوی 2008 ون­لیوون؛ رویکرد زبان­شناسی حقوقی». تهران، دانشگاه تربیت مدرس، جستارهای زبانی. 9/4: 113-135.  
حلاج­زاده بناب، حسین. (1396). توصیف و تحلیل ساخت­های ایدئولوژیک در گفتمان زنان خواستار طلاق برپایة نظریه ون‌دایک (2006): رویکرد زبان­شناسی حقوقی. رساله دکتری. گروه زبان­شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان.
رضویان، حسین و مریم جلیلی دوآب. (1396). «ویژگی­های گفتاری متهمان به سرقت در محاکم قضایی». تهران، دانشگاه تربیت مدرس. جستارهای زبانی. 8/7: 91-116.
 روشن، بلقیس و شهلا باقری. (1392). «آیا هر جملة مثبت فارسی یک نظیر منفی دارد؟». ادب پژوهی. 25. 161-177. 
ون‌دایک، تئون. (1382). مطالعاتی در تحلیل گفتمان، از دستور متن تا گفتمان کاوی انتقادی. گروه مترجمان. تهران: مرکز مطالعات رسانه‌ها.
Adams, S. H. (1996). "Statement analysis: What do suspects words really reveal?". FBI Law Enforcement bulletin. 12-20
Austin, J.L. (1975). How to do things with words. Cambridge: Harvard University Press.
Croft, W. (1990). Typology and Universals. 2nd edition, Cambridge.
Croft,W. (1991)."The evolution of negation". Linguistics. 27: 1-27.
Dahl, Östen. (1979). "Typology of sentence negation". Linguistics, 17: 79-106
Dahl, Ö. (2010). "Typology of negation". In L. R. Horn(ed.). The Expression of Negation. The Handbook of Pragmatics. Blackwell. Cambridge University Press. 701-723
Foster, D. (2000). "Auther unknown: on the Trail of Anonymous". Henry Holt. Cornell Law Rreview. 85:627-55.
Givon, T. (2001). Syntax, an Introduction. vol. I. The main clauses in a typological perspective, (Empirical Approaches to Language Typology 31), Berlin: Mouton de Gruyter.
Groot G. R. (2003). language and law. The Netherlands: Mastricht University press.
Halmari¸ H. and Virtanen¸ T. (2005). Persuasion Across Genres: A linguistic approach. Philadelphia: John Benjamin Publishing Co..
Horn, L. and Kato, Y. (2000). “Introduction: Negation and Polarity at the Millennium”. In Horn and Kato (eds.). Studies in Negation and Polarity, Oxford University Press. 1-19.
Israel, M. (2004). "The Pragmatics of Polarity". In: Horn and Ward.
Lawler, J. (2007). "Negation and negative Polarity". In The Cambridge Encyclopedia of the language sciences. Cambridge University Press.
Löbner, S. (2002). Understanding Semantics. London: Arnold.
Miestamo, M. (2005). Standard negation: the negation of declarative verbal. Netherlands: Benjamins.
Payne, J. (1985). "Negation". In Shopen (ed) Language Typology and Syntactic Descriptions. clause structure, Cambridge: Cambridge University Press. 197-242.
Solan¸ L. and Tiersma¸ P. (2003). Hearing voices: speaker identification in court. Hastings law journal. 54: 373-435.
Van Dijk¸ T.A. (1998). IDEOLOGY. A Multidisciplinary Approach. London: Sage.
Van Dijk¸ T.A. (2000). "Ideologies, racism, discourse. debates on immigration and ethnic issues". In Jessika ter Wal & Maykel Verkuyten (eds.). Comparative Perspectives on Racism. 91-116.
Van Djik، T.A. (2006). "Discourse and manipulation". Discourse & Society. 17(2): 359-383.
Yule¸ G. (2000). Pragmatics (fifth published). Oxford: Oxford University Press