فهیمه خداوردی؛ گلناز مدرسی قوامی؛ مجتبی منشی زاده
چکیده
همخوان/k/ در ساخت مضارع برخی فعل‌های فارسی باستان و بعضی صورت‌های غیرِفعلی آن، در بافت /V_[a, e]/ به آواهای[ʧ] و [z] تبدیل شده‌است و در ساخت ماضی همان افعال در بافت /V_[t]/، به آوای [x] تغییر کرده‌است. مقالة حاضر به بررسی پایه‌های صوت‌شناختی این تضعیف درزمانی در قالب واج‌شناسی آزمایشگاهی می‌پردازد. به منظور بازسازی بافت آوایی این تغییرات ...
بیشتر
همخوان/k/ در ساخت مضارع برخی فعل‌های فارسی باستان و بعضی صورت‌های غیرِفعلی آن، در بافت /V_[a, e]/ به آواهای[ʧ] و [z] تبدیل شده‌است و در ساخت ماضی همان افعال در بافت /V_[t]/، به آوای [x] تغییر کرده‌است. مقالة حاضر به بررسی پایه‌های صوت‌شناختی این تضعیف درزمانی در قالب واج‌شناسی آزمایشگاهی می‌پردازد. به منظور بازسازی بافت آوایی این تغییرات تاریخی، صورتهایی از فارسی امروز که دارای بافت‌های فوق هستند، توسط دو گویشور مرد فارسی معیار دو بار تکرار شدند. تحلیل صوت‌شناختی نمونهها که بهوسیلة نرمافزار پرت نسخة ۵۳۶۳ ضبط شدند و نتایج آزمون تی نمونههای مستقل نشاندادند که پیشینبودن و تکیهبربودن واکههای [á, é] دلیل پیشینشدگی [k] و دمیدگی و قرارگیری آن در بافت میانواکهای، انگیزة انسایشی/ سایشیشدگی آن است. در این بافت، ویژگیهای صوت‌شناختی انسدادی پیشین [c] و انسایشی [ʧ] به یکدیگر و در مواردی، به سایشی [ʃ] و حتی [s] شبیهاند. [c] در بافت /V_t/ نیز، ویژگیهای آوایی سایشی را نشان می‌دهد و در برخی پارامترها، به [x] نزدیک است. بنابراین، [c] در این بافتها، مستعد تبدیل و تعبیر به آواهای انسایشی/ سایشی است.
فهیمه خداوردی
چکیده
مقالة حاضر به بررسی گونه‌های همخوان انسدادی چاکنایی در جایگاه‌های مختلف واژه، در گونة گفتاری فارسی تهرانی، می‌پردازد. بررسی شواهد صوت‌شناختی نشان می‌دهد که تولید گونه‌های آوایی متنوع این همخوان، شامل انسداد چاکنایی، واک بازداشته یا جیرجیری و کشش واکه به جبران حذف یا تضعیف آن، در مجموع بافت‌های مستعد وقوع همخوان انسدادی چاکنایی ...
بیشتر
مقالة حاضر به بررسی گونه‌های همخوان انسدادی چاکنایی در جایگاه‌های مختلف واژه، در گونة گفتاری فارسی تهرانی، می‌پردازد. بررسی شواهد صوت‌شناختی نشان می‌دهد که تولید گونه‌های آوایی متنوع این همخوان، شامل انسداد چاکنایی، واک بازداشته یا جیرجیری و کشش واکه به جبران حذف یا تضعیف آن، در مجموع بافت‌های مستعد وقوع همخوان انسدادی چاکنایی در جایگاه‌های آغازی، میانی و پایانی واژه، منطبق بر پیوستار واکسازی در حنجره است. پردههای صوتی در حنجره، به هنگام عبور جریان هوای ششی، وضعیتهای مختلفی به خود میگیرند که این امر، به نوبة خود، باعث تغییر در میزان باز بودن فضای چاکنای میشود. این تغییر بهصورت پیوستاری است؛ بهطوریکه با تغییر وضعیت چاکنای، بهتدریج از حالت کاملاً بسته به نیمهباز و سپس به کاملاً باز، به ترتیب، جلوههای آوایی انسداد کامل (وضعیت بیواکی)، واک جیرجیری، واک اصلی و در مواردی نیز واک نفسی بروز میکنند که هر یک متناظر با یکی از واجگونههای همخوان انسدادی چاکنایی است.
