سیدمحمد صاحبی؛ نوید فیروزی
چکیده
خوافی یکی از گویش‌های زبان فارسی است که در شهر خواف (واقع در استان خراسان رضوی) رایج است. این گویش از لحاظ آوایی، واجی، واژگانی و صرفی با فارسی معیار تفاوتهای بسیاری دارد. در مقالۀ پیشِ رو، واکههای سادۀ واجی گویش خوافی با ارائۀ جفت‌های کمینه و براساس نظریۀ واج‌شناسی زایشی، توصیف و طبقه‌بندی شده است. برای بررسی و مقایسۀ دقیق ...
بیشتر
خوافی یکی از گویش‌های زبان فارسی است که در شهر خواف (واقع در استان خراسان رضوی) رایج است. این گویش از لحاظ آوایی، واجی، واژگانی و صرفی با فارسی معیار تفاوتهای بسیاری دارد. در مقالۀ پیشِ رو، واکههای سادۀ واجی گویش خوافی با ارائۀ جفت‌های کمینه و براساس نظریۀ واج‌شناسی زایشی، توصیف و طبقه‌بندی شده است. برای بررسی و مقایسۀ دقیق و کمّی این واکهها، آزمایشی صوت‌شناختی با حضور هشت گویشور مرد در شهر خواف برگزار شد و در چارچوب نظریۀ منبع‌‌ـصافی، مشخصه‌های صوتی این واکهها در هجای باز بی‌تکیه بررسی و اندازه‌گیری گردید. در این جستار، ابتدا میانگینِ بسامدِ سازه‌هایِ اول و دومِ (همبسته‌های صوت‌شناختی کیفیت) واکه‌هایِ سادۀ خوافی و فارسی معیار در مقیاس هرتز و میانگین دیرش این واکهها برحسب هزارم ثانیه ارائه شده است؛ سپس میزانِ تفاوتِ مقادیرِ مشخصه‌هایِ صوتیِ واکه‌هایِ خوافی با واکههای فارسی معیار به درصد محاسبه شده و نتایج حاصل تحلیل گردیده است. در ادامه، فضای واکهای صوت‌شناختی گویش خوافی در مقایسه با فارسی معیار ترسیم شده است. برای بررسی این واکهها از منظر شنیداری، مقادیر سازه‌های اول و دوم از مقیاس هرتز به مقیاس شنیداری و غیرخطی بارک تبدیل و در جدولی ارائه شده و سپس براساس این ارقام و به‌منظور سنجش دقیق‌تر تفاوت‌ها و شباهت‌ها، فاصلۀ اقلیدسی واکههای خوافی با واکههای فارسی معیار محاسبه گردیده است.
انیس معصومی؛ مائده سادات میرطلایی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی همبستگی بین تکیۀ وزنی و مشخصه‌های صوت‌شناختی دیرش، شدت و زیروبمی واکهها در اشعار عامیانۀ زبان فارسی است. به این منظور، 51 مصراع از اشعار عامیانۀ زبان فارسی بررسی شده‌اند. این اشعار متشکل از 139 هجا در جایگاه‌های دارای تکیۀ وزنی و 139 هجا در جایگاه‌های فاقد تکیۀ وزنی بودند. هر مصرع از این اشعار به هجاها، پایه‌ها ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر بررسی همبستگی بین تکیۀ وزنی و مشخصه‌های صوت‌شناختی دیرش، شدت و زیروبمی واکهها در اشعار عامیانۀ زبان فارسی است. به این منظور، 51 مصراع از اشعار عامیانۀ زبان فارسی بررسی شده‌اند. این اشعار متشکل از 139 هجا در جایگاه‌های دارای تکیۀ وزنی و 139 هجا در جایگاه‌های فاقد تکیۀ وزنی بودند. هر مصرع از این اشعار به هجاها، پایه‌ها و شطرهای تشکیلدهنده تقطیع شد. در گام بعدی، مشخصه‌های صوت‌شناختی زیروبمی، شدت و دیرش واکهها در هجاهای دارای تکیۀ وزنی و هجاهای فاقد آن به صورت دستی اندازه‌گیری شد. به منظور مقایسۀ این مشخصهها آزمون تی دونمونۀ زوجی اجرا شده است. نتایج این پژوهش عبارتند از: الف) دیرش واکههای دارای تکیۀ وزنی بیشتر از مقادیر آن در واکههای فاقد تکیۀ وزنی است و تأثیر تکیۀ وزنی بر دیرش واکهها معنادار است؛ ب) شدت واکهها در هجای دارای تکیۀ وزنی کمتر از مقادیر آن در هجای فاقد تکیۀ وزنی است و تأثیر تکیۀ وزنی بر شدت واکهها نیز معنادار است؛ پ) زیروبمی واکهها در جایگاه دارای تکیۀ وزنی بیشتر از مقادیر آن در جایگاه فاقد تکیۀ وزنی است، امّا تفاوت بین زیروبمی واکهها در این دو جایگاه معنادار نیست.
ندا بیگدلی؛ وحید صادقی
چکیده
در پژوهش حاضر، شیوة پردازش ادراکی جفت واکههای انگلیسی /i-I/ و /u-U/ در چارچوب انگارة همگونی ادراکی توسط گویشوران فارسیزبان بررسی شده است. برای این منظور، دو جفت کلمه feet-fit و fool-full، بهترتیب شامل تقابلهای واکهای /I-i/ و/ʊ-u/ از سطح پیکرة گفتاری طبیعی انگلیسی استخراج و پارامترهای دیرش و فرکانسهای F1 و F2 (همبستة صوتی کیفیت ...
بیشتر
در پژوهش حاضر، شیوة پردازش ادراکی جفت واکههای انگلیسی /i-I/ و /u-U/ در چارچوب انگارة همگونی ادراکی توسط گویشوران فارسیزبان بررسی شده است. برای این منظور، دو جفت کلمه feet-fit و fool-full، بهترتیب شامل تقابلهای واکهای /I-i/ و/ʊ-u/ از سطح پیکرة گفتاری طبیعی انگلیسی استخراج و پارامترهای دیرش و فرکانسهای F1 و F2 (همبستة صوتی کیفیت واکه) بر آنها بازسازی شدند. محرکهای بازسازیشده پیوستارهای دیرش، کیفیت واکه و دیرش+کیفیت واکه در آزمون تشخیص، به تعدادی گویشور فارسیزبان ارائه و از آنها خواسته شده است درباره "یکسان" یا "متفاوت" بودن جفت محرکهایی که بهصورت متوالی برای آنها پخش میشوند، تصمیمگیری کنند. نتایج نشان داد که پاسخهای شنیداری شنوندگان به پیوستارهای صوتی دیرش و کیفیت واکه، الگویی کاملاً متفاوت دارد. دیرش واکه بر درک شنیداری تقابلهای واکهای تأثیر بسزایی دارد؛ بهطوری که شنوندگان فارسیزبان صرفنظر از میزان آشناییشان به زبان انگلیسی به اختلاف دیرش محرکها برای تشخیص جفت واکههای انگلیسی ذکرشده، بسیار حساس هستند. تغییرات کیفی واکهها به صورت تابعی از تغییرات فرکانسهایF1 و F2، تفاوتهای قابلملاحظهای را در منحنی توزیع پاسخهای شنیداری ایجاد نکرد. بهعلاوه، الگوی توزیع پاسخها به محرکهای ترکیبی دیرش + کیفیت واکه، تا حد زیادی مشابه پیوستار دیرش بود. بهطور خلاصه، نتایج به دست آمده با تأیید انگارة همگونی ادراکی، نشان داد همگونی تقابلهای واکهای /I-i/ و /ʊ-u/ با نظام واکهای فارسی تابع نوعی همگونی دومقولهای است که بر اساس آن هر دو مقولة جفت واکههای انگلیسی /I-i/ و /ʊ-u/ برای فارسیزبانان با سطح اطمینان بالایی قابل درک است.
وحید صادقی؛ بنفشه مردان
چکیده
غلت نرمکامی [w] بر خلاف غلت سختکامی [j] در نظام آوایی زبان فارسی نقش تمایزدهندگی ندارد زیرا توزیع آن در مواضع واجی ناقص است؛ یعنی تنها در تعداد معدودی از کلمات فارسی آن هم فقط بعد از واکۀ [o] ظاهر میشود (مانند "شوق"، "حول"، "دور"). به همین دلیل، [w] در فارسی صرفاً به عنوان واج‌گونه‌ای از واج /v/ در نظر گرفته شده است. همچنین، فرض شده است که غلت ...
بیشتر
غلت نرمکامی [w] بر خلاف غلت سختکامی [j] در نظام آوایی زبان فارسی نقش تمایزدهندگی ندارد زیرا توزیع آن در مواضع واجی ناقص است؛ یعنی تنها در تعداد معدودی از کلمات فارسی آن هم فقط بعد از واکۀ [o] ظاهر میشود (مانند "شوق"، "حول"، "دور"). به همین دلیل، [w] در فارسی صرفاً به عنوان واج‌گونه‌ای از واج /v/ در نظر گرفته شده است. همچنین، فرض شده است که غلت نرمکامی [w] در روساخت آوایی کلمات مورد نظر، گاه بهکلی از زنجیرۀ آوایی حذف شده و به جبران آن واکۀ /o/ قبل از آن کشیده میشود که در این حالت توالی آوایی [ow] به صورت [où] تلفظ میشود. در تحقیق حاضر میزان اعتبار فرضیههای واجی مطرح شده در پیشینۀ مطالعات فارسی دربارهی صورت آوایی کلمات حاوی غلت نرمکامی [w] را در یک مطالعه آزمایشگاهی بررسی کردیم. نتایج تحلیلهای فرکانس، دامنۀ انرژی و دیرش زنجیرههای آوایی هدف نشان داد که [w] بعد از واکۀ [o] در کلمات مربوطه تظاهر آوایی دارد، ولی تظاهر آن به صورت یک گونۀ تضعیف شده است. با کاهش فعالیت [w] در توالی آوایی [ow]، شکل هندسی حفره دهان و الگوی واکسازی حنجره تغییر میکند که باعث میشود (1) دامنۀ انرژی برای فرکانس‌ها تا حدود قابلِ توجهی تقویت میشود؛ (2) مقادیر فرکانس سازه‌ها تا حدی افزایش یابد و (3) پهنای نوار سازه‌ها تا حدی باریک‌تر شود. برایند تمامی این تغییراتِ صوتی، شباهت آوایی بیشتر غلت [w] به واکۀ [o] و در نتیجه دیرش بیشتر واکۀ [o] است.
وحیده ابوالحسنی زاده؛ انیس معصومی
چکیده
هدف از این مقاله، مطالعۀ کاهش واکهای در واکههای لهجۀ کرمانی است. کاهش واکهای فرایندی است که در هجای بی‌تکیه رخ می‌دهد و طی آن واکهها به سوی واکه‌هایی دیگر گرایش‌می‌یابند. برای بررسی کاهش واکهای در این لهجه، از 10 گویشور لهجۀ کرمانی (5 زن و 5 مرد) خواسته شد که 24 واژه (که در 12 واژه، واکهها در هجای تکیه‌بر و در 12 واژۀ دیگر ...
بیشتر
هدف از این مقاله، مطالعۀ کاهش واکهای در واکههای لهجۀ کرمانی است. کاهش واکهای فرایندی است که در هجای بی‌تکیه رخ می‌دهد و طی آن واکهها به سوی واکه‌هایی دیگر گرایش‌می‌یابند. برای بررسی کاهش واکهای در این لهجه، از 10 گویشور لهجۀ کرمانی (5 زن و 5 مرد) خواسته شد که 24 واژه (که در 12 واژه، واکهها در هجای تکیه‌بر و در 12 واژۀ دیگر همان واکهها در هجای بی‌تکیه قراردارند) را سه مرتبه تکرارکنند. صدای این افراد توسط میکروفون شور ضبط شده و بهوسیلۀ نرمافزار پرت مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتهاست. برای هر واژه یک شبکۀ متنی ساخته شد. سپس، مقادیر دیرش، بسامد سازه‌های اوّل، بسامد سازه‌های دوم و بسامد پایۀ واکهها در هجاهای تکیه‌بر و بی‌تکیه اندازه‌گیری شد و تأثیر تکیه بر این متغیرها مورد بررسی قرارگرفته است. نتایج نشان داد که بسامد پایه و دیرش واکهها در هجای بی‌تکیه کاهش مییابد. در مجموع میتوان نتیجه گرفت که بسامد سازۀ اوّل تمامی واکهها و بسامد سازۀ دوم واکههای [ɑ, e, o, u] در هجای بی‌تکیه به سوی بسامد سازۀ اوّل و بسامد سازۀ دوم واکۀ شوا گرایش دارند. همچنین نتایج گویای آن است که کاهش واکهای در لهجۀ کرمانی مرکزگرا است.
