نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زهره دانشمند ¹
• محمدامین ناصح ²

¹ دانشجوی دکتری زبان شناسی دانشگاه الزهرا

² گروه زبان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

چکیده

در این مقاله آرایش واژه‌ها در گونۀ عربی عربخانه در 90 کیلومتری جنوب بیرجند (خراسان‌ جنوبی) از منظر رده‌شناسی آرایش واژه‌ درایر (1992) مطالعه شده‌ است. این گونۀ زبانی، گویشی است آمیخته‌ از عربی و فارسی که در همة سطوح (آوایی، واژگانی و دستوری) تأثیر زیادی از فارسیِ پیرامون پذیرفته است. در مورد مدت تعامل این زبان‌ها در منطقه مزبور اختلاف نظر وجود دارد. چارچوب اصلی این پژوهش، است. در این راستا، ویراست جدید کتاب رده‌شناسی زبان‌های ایرانی (دبیرمقدم، 1402) جهت بررسی رده‌شناختی الگو قرار گرفت. در پژوهش حاضر سؤالی که ذهن پژوهشگران را به خود معطوف داشت این بود که گویش عربخانه در چه مؤلفه‌هایی از الگوهای رده‌شناختی عربی معیار دور شده و در کدام مؤلفه‌ها به الگوهای رده‌شناختی فارسی نزدیک شده است. در این پژوهش با تعداد 10 گویشور بومی کم‌سواد (5 مرد و 5 زن) بالای 60 سال مصاحبه شد و سپس داده‌ها بر مبنای الگوی IPA واج‌نویسی و نهایتاً بر اساس مؤلفه‌های مورد نظر تحلیل شدند. در بررسی داده‌ها، رفتار رده‌شناختی گویش عربخانه نشان داد که در مؤلفه‌هایی از عربی معیار فاصله گرفته و در مؤلفه‌های دیگری به فارسی معیار نزدیک شده است. همچنین در مؤلفه‌هایی که عربی معیار دو نوع رفتار زبانی را پذیراست گویش عربی عربخانه گونۀ مشترک با فارسی معیار را پذیرفته و نسبت به کاربرد گونۀ دوم تمایلی نشان نداده است.

کلیدواژه‌ها

• عربخانه
• ترتیب واژه
• رده‌شناسی زبان
• قرض‌گیری زبانی
• تماس زبانی

عنوان مقاله [English]

The Effect of Language Contact on Word Order in Arabkhaneh Dialect (A Typological Approach)

نویسندگان [English]

• zohreh daneshmand ¹
• Mohammad Amin Nasseh ²

¹ PH.D. student of linguistics. Alzahra university

² Department,, of Linguistics, Faculty of Literature & humanities, Birjand university, Birjand, Iran.

چکیده [English]

In this study, the words order of the Arabic dialect of Arabkhaneh in South Khorasan has been investigated from typological point of view. Arabkhaneh is a region consisting of several villages, 90 kilometers south of the center of South Khorasan, which in its mixed Arabic-Persian dialect has been greatly influenced by the surrounding Persian language at all levels (morphological, syntactic, phonological features). In this research modeled on “The Word Order Correlations” (Dryer, 1992) and Typology of Iranian Language (Dabir Moghadam, 1402) were chosen as the frameworks to investigate word order of Arabkhaneh's dialect. In the present study, the question that occupied the minds of researchers was: In which linguistic components has the Arabkhaneh dialect deviated from standard Arabic typological patterns, and in which components has it converged with Persian linguistic typological patterns? In this research, in addition to using the questionnaire, interviews were conducted with 10 native speakers of Arabkhaneh who were illiterate (5 men and 5 women) and over 60 years old. After gathering the data, plenty of time was spent on IPA transcription and analysis of data. Upon examining the data, typological behavior of the Arabkhaneh dialect demonstrated that it has diverged from standard Arabic patterns in certain components while in other components, the criterion has been aligned with Persian. Furthermore, in components where standard Arabic accommodates two types of linguistic behavior, the Arabkhaneh dialect has accepted a common form with Persian standards and has shown no inclination toward the use of the second type.

کلیدواژه‌ها [English]

• Arabkhaneh
• Word order
• Language typology
• Language borrowing
• Language contact