نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• انیس معصومی ¹
• گلناز مدرسی قوامی ²

¹ دانشجوی دکترای زبان شناسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

² دانشیار زبانشناسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

در رده‌شناسی ریتم، زبان‌ها در دو ردۀ ریتمی تکیه ـ زمان و هجا ـ زمان جای می‌گیرند. پژوهش‌های نخستین وجه ممیز این دو رده را در یکسان بودن فواصل بین‌تکیه‌ای در زبان‌های تکیه ـ زمان در برابر یکسان بودن دیرش هجاها در زبان‌های هجا ـ زمان می‌دانستند. امّا، پژوهش‌های متأخرتر نشان داده‌اند که ادراک ریتم متفاوت در این رده‌های زبانی برآیند ویژگی‌های کل نظام واجی این زبان‌هاست و به «یک‌زمانی» فواصل بین‌تکیه‌ای در زبان‌های تکیه ـ زمان و هجاها در زبان‌های هجا ـ زمان بستگی ندارد. بررسی زبان‌های این دو رده نشان داده است که در زبان‌های تکیه ـ زمان، تکیه در واژگان قید می‌شود، همبسته‌های صوت‌شناختی تکیه قوی هستند، فرایندهای واجی حساس به تکیه در آن‌ها مشاهده می‌شوند و ساختار هجایی آن‌ها نسبتاً پیچیده است. در مقابل، در زبان‌های هجا ـ زمان، تکیه در واژگان قید نمی‌شود، همبسته‌های صوت‌شناختی تکیه بسیار ضعیف هستند، فرایند واجی حساس به تکیه در آن‌ها مشاهده نمی‌شود و ساختار هجایی به نسبت ساده است. در پژوهش حاضر به بررسی این ویژگی‌ها در زبان فارسی پرداخته‌ایم که در پژوهش‌های پیشین به لحاظ آوایی در ردۀ زبان‌های هجا ـ زمان قرار گرفته بود. این بررسی نشان می‌دهد که نظام واجی زبان فارسی ویژگی‌های یک زبان هجا ـ زمان را به طور کامل نشان می‌دهد.یافته‌های پژوهش حاضر شاهدی است مبنی بر اینکه زبان فارسی در ردۀ نوایی زبان‌های غیرتکیه‌ای جای دارد، بدین معنا که واحد برجسته در این زبان نه تکیه، بلکه هجاست.

کلیدواژه‌ها

• رده‌شناسی نوایی
• رده‌شناسی ریتم
• هجا ـ زمانی
• تکیه ـ زمانی
• زبان فارسی

عنوان مقاله [English]

The Rhythmic Type of Persian: A Phonological Perspective

نویسندگان [English]

• Anis Masoumi ¹
• Golnaz Modarresi Ghavami ²

¹ PhD student in Linguistics,Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran

² Associate Professor of Linguistics, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran

چکیده [English]

In rhythmic typology, languages are categorized into stress-timed and syllable-timed types. Earlier studies on these rhythmic types have emphasized on the isochrony of interstress intervals and syllables in stress-timed and syllable-timed languages respectively. However, some recent studies suggest that rhythm type results from the characteristics of the phonological system of each language and is not dependent on isochrony of interstress intervals or syllables. To be more precise, lexically-marked stress, robust correlates of stress, stress-sensitive segmental rules and complex syllable structures are the characteristics of stress-timed languages. On the other hand, the characteristic properties of syllable-timed languages are non-lexical stress, relatively weak correlates of stress, non-application of stress-sensitive segmental rules and simple syllable structures. The present article investigates these phonological properties in Persian. From a phonetic point of view, Persian has been classified as a syllable-timed language. In this article we have discussed the phonological properties of Persian as a syllable-timed language and have shown that the rhythmic type of Persian is the direct consequence of its phonological properties. The findings of the present research provides evidence to the observation that Persian is a nonstress-accent language, in the sense that the prominent unit is syllable rather than stress in this language.

کلیدواژه‌ها [English]

• prosodic typology
• rhythmic typology. syllable-timing
• stress-timing
• Persian