نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سیدمحمد صاحبی ¹
• نوید فیروزی ²

¹ استادیار گروه فرهنگ‌نویسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی

² استادیار دانشگاه صنعتی شاهرود

چکیده

خوافی یکی از گویش‌های زبان فارسی است که در شهر خواف (واقع در استان خراسان رضوی) رایج است. این گویش از لحاظ آوایی، واجی، واژگانی و صرفی با فارسی معیار تفاوت‌های بسیاری دارد. در مقالۀ پیشِ رو، واکه‌های سادۀ واجی گویش خوافی با ارائۀ جفت‌های کمینه و براساس نظریۀ واج‌شناسی زایشی، توصیف و ‌طبقه‌بندی شده‌است. برای بررسی و مقایسۀ دقیق و کمّی این واکه‌ها، آزمایشی صوت‌شناختی با حضور هشت گویشور مرد در شهر خواف برگزار شد و در چارچوب نظریۀ منبع‌‌ـصافی، مشخصه‌های صوتی این واکه‌ها در هجای باز بی‌تکیه بررسی و اندازه‌گیری گردید. در این جستار، ابتدا میانگینِ بسامدِ سازه‌هایِ اول و دومِ (همبسته‌های صوت‌شناختی کیفیت) واکه‌هایِ سادۀ خوافی و فارسی معیار در مقیاس هرتز و میانگین دیرش این واکه‌ها برحسب هزارم ‌ثانیه ارائه شده‌است؛ سپس میزانِ تفاوتِ مقادیرِ مشخصه‌هایِ صوتیِ واکه‌هایِ خوافی با واکه‌های فارسی معیار به درصد محاسبه شده و نتایج حاصل تحلیل گردیده‌است. در ادامه، فضای واکه‌ای صوت‌شناختی گویش خوافی در مقایسه با فارسی معیار ترسیم شده‌است. برای بررسی این واکه‌ها از منظر شنیداری، مقادیر سازه‌های اول و دوم از مقیاس هرتز به مقیاس شنیداری و غیرخطی بارک تبدیل و در جدولی ارائه شده و سپس براساس این ارقام و به‌منظور سنجش دقیق‌تر تفاوت‌ها و شباهت‌ها، فاصلۀ اقلیدسی واکه‌های خوافی با واکه‌های فارسی معیار محاسبه گردیده‌است.

کلیدواژه‌ها

• گویش خوافی
• فارسی معیار
• واکه‌های سادۀ واجی
• صوت‌شناسی
• آواشناسی شنیداری

عنوان مقاله [English]

The Acoustic and Auditory Study of Simple Vowels of Khoafi Dialect

نویسندگان [English]

• mohammad sahebi ¹
• navid firuzi ²

¹ Assistant Professor of the Academy of Persian Language and Literature

² Assistant Professor of Shahroud University of Technology

چکیده [English]

Khoafi is one of the dialects of Persian which is common in the city of Khoaf (situated in Khorasan Province). The Dialect has a number of differences from Standard Persian regarding phonetics, phonology and morphology. In this article, simple vowels in Khoafi dialect are described and categorized through minimal pairs and according generative phonological theory. In order to study and perform an accurate and quantitative comparison, an acoustic experiment is carried out involving eight male speakers in the city of Khoaf and within the framework of Source-Filter theory, the acoustic features of these vowels are studied and measured in an unstressed open syllable. In this article, first of all, the average frequency of first and second formants (quality acoustic correlates) of simple vowels in Khoafi and Standard Persian are presented on hertz scale and the average of the duration of these vowels are presented according to millisecond, then the quantitative difference of acoustic features of the vowels in Khoafi from Standard Persian is measured according to percentage and the results are analyzed. Acoustic vowel space in Khoafi dialect is drawn. In order to study these vowels concerning auditory, the quantity of first and second formants are changed from hertz to auditory and non-linear Bark measurement and are shown in a table and then based on these numbers and in order to study the similarities and differences more accurately, Euclidean distance of the vowels in Khoafi with the vowels in Standard Persian are calculated.

کلیدواژه‌ها [English]

• Khoafi Dialect
• Standard Persian
• phonological simple vowels
• acoustic
• auditory phonetics