نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد زبانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی
2 استادیار زبانشناسی دانشگاه ولی عصر «عج» رفسنجان
3 استادیار زبان شناسی دانشگاه ولی عصر (عج)، رفسنجان
چکیده
در راستای تقویت گونۀ علمی زبان فارسی، واژه‌گزینی در برابر اصطلاحات علمی زبان‌های خارجی و شناخت دقیق سازوکارهای واژه‌سازی در این گونۀ علمی و ظرفیت‌های آن از اهمیت قابل ملاحظه‌ای برخوردار است. در مورد فرایندهای واژه‌سازی واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی پژوهش‌های آماری و پیکره‌بنیاد اندکی انجام شده است. در این میان، یکی از حوزه‌هایی که تاکنون به طور جامع به آن پرداخته نشده، حوزه حمل و نقل در سطح چهار حوزۀ اصلی آن است. از این رو، پژوهش حاضر، با روش توصیفی‌تحلیلی به بررسی مقابله‌ای فرایندهای واژه‌سازی واژه‌های مصوب فرهنگستان و معادل انگلیسی آن‌ها در حوزه‌های حمل و نقل درون‌شهری-جاده‌ای، دریایی، ریلی و هوایی در هشت دفتر اول، شامل 2929 واژه فارسی و 2929 واژه انگلیسی (جمعاً 5858 واژه) می‌پردازد. نتایج نشان می‌دهد فرایندهای واژه‌سازی غالب در واژه‌های فرهنگستان به ترتیب درصد عبارتند از ترکیب (77/11%)، ترکیب-اشتقاق (69/6%) و اشتقاق (06/4%). همچنین، کمتر از یک درصد از کل پیکره با استفاده از دیگر فرایندهای واژه‌سازی یعنی کوته‌نویسی، ترخیم (و کوتاه‌سازی)، آمیزه‌سازی و تکرار ساخته شده‌اند. علاوه بر این، 36/73% از داده‌ها حاصل ساخت نحوی و14/3% نیز حاصل هیچگونه فرایند واژه‌سازی نیستند و به صورت واژه‌هایی بسیط به کار رفته‌اند. در مقابل، فرایندهای واژه‌سازی غالب معادل‌های انگلیسی به ترتیب عبارتند از ترکیب-اشتقاق (56/39%)، ترکیب (57/32%) و اشتقاق (87/5%)؛ کمتر از 5 درصد از واژه‌های انگلیسی نیز به ترتیب بسامد با استفاده از فرایندهای کوته‌نویسی، ترخیم و آمیزه‌سازی ساخته شده‌اند. بعلاوه، در زبان انگلیسی 03/10% از داده‌ها به صورت ساخت نحوی تولید شده و 2/7% از واژه‌ها، بسیط هستند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
A Comparative Analysis of Persian and English word-formation processes (A Case study of Terms Approved by Academy of Persian Language and Literature in Four Fields of Transportation)
نویسندگان [English]
- Reza Sahraee 1
- Hossein Bazoubandi 2
- Hamed Mowlaei Kuhbanani 3
1 Professor of Linguistics, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor of Linguistics, Vali-e-Asr University, Rafsanjan, Iran
3 Assistant Professor of Linguistics, Vali-e-Asr University, Rafsanjan, Iran
چکیده [English]
In order to strengthen the scientific register of Persian language, word selection for the scientific terms of foreign languages and accurate knowledge of word-formation mechanisms in this register and its capacities are of considerable importance. Few statistical and corpus-based researches have been conducted on the word formation processes of the approved terms of the Academy of Persian Language and Literature. One of the fields not comprehensively addressed so far is the field of transportation within its four main fields. Therefore, the present research, using a descriptive-analytic method, is a comparative study of the word-formation processes of the approved terms of the Academy and their English equivalents in the four fields of transportation (intra-city road, marine, rail and air transport) in the first eight books, including 2929 Persian terms and 2929 English terms (5858 words in total). The results show the dominant word-formation processes in the Academy's words in the field of transportation are respectively compounding (11.77%), compound-derivative (6.69%) and derivation (4.06%). Also, less than one percent of the corpus is formed using other word-formation processes. Moreover, 73.36% of words are the result of syntactic structure and 3.14% are used as simple words. By contrast, the dominant word-formation processes of the English equivalents are respectively compound-derivative (39.56%), compounding (32.57%) and derivation (5.87%); Less than 5% of all English words are made by using the processes of abbreviation, clipping and blending. In addition, in English language, 10.03% of the data are syntactic structures and 2.7% of the words are simple words.
کلیدواژه‌ها [English]
- Language of science
- word formation process
- field of transportation
- Farsi
- English
)