نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش ‏آموختة دکتری گروه زبان‌شناسی همگانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار پژوهشکده سمت، تهران، ایران

چکیده

برای دستیابی به رابطه بین نگرش بومی­زبانان نسبت به گونه زبانی­شان و میزان شدت تهدید آن گونه زبانی، از طریق نُه شاخصِ سند اجرایی زبان زنده و درخطر یونسکو (2003) و همچنین فرم نگرش­سنج محقق­ساخته، ده گونه­ زبانی در ده آبادی از سه استان تهران، البرز و هرمزگان مورد سنجش قرار گرفت. نتایج از طریق نرم­افزار آماری SPSS تحلیل شد. با توجه به سطح معنی­داری آزمون پیرسون رابطه­ بین دو متغیر نگرش بومی­زبان و شدت درخطر بودن گونه­ زبانی، رابطه­ خطی مثبت است. اگر نگرش بومی­زبان نسبت به گونه­ زبانی­شان مثبت باشد، گونه­ زبانی آنان از وضعیت ایمن­تری برخوردار است و هویت اجتماعی گویشوران در معرض آسیب کمتری است و اگر نگرش گویشوران نسبت به گونه زبانی خود منفی باشد پیش‏بینی می­شود که زبان در معرض خطر جدی باشد. برای حفظ یک گونه زبانی، تقویت نگرش بومی‏زبانان به آن زبان یکی از راهکارهای اصلی قابل پیشنهاد است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Correlation between Native Speakers’ Attitudes towards their Language and the Level of their Language Endangerment based on UNESCO’s Operational Document

نویسندگان [English]

  • Elinaz Farmahini Farahani 1
  • zahra abolhassani chimeh 2

1 Department of Linguistics, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

2 Associate Professor of Linguistics, SAMT Research Center

چکیده [English]

The present study investigated the relationship between native speakers’ attitude towards their language and the level of their language endangerment based on UNESCO’s operational document of living and endangered languages (2003). The data were collected using a researcher-made attitude form from 10 villages in three provinces in Iran, namely Tehran, Alborz, and Hormozgan. The results were analyzed through the SPSS statistical software. The findings of the study indicated a positive significant correlation between two variables of native speakers’ attitude and the level of language endangerment. In other words, when the native speakers’ attitude is positive, their language and social identity have safer condition, and when the native speakers’ attitude is negative, it is predicated that language is in serious danger. The present study suggests that to preserve a language, upgrading the native speakers’ attitudes is one of the main solutions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Identity
  • Native speakers’ attitude
  • Endangered language
  • UNESCO’s operational document
اسماعیلی، محمدرضا، حسن بشیرنژاد و مهرداد روحی مقدم. (1386). «بررسی جایگاه و کاربرد زبان مازندرانی و نگرش­های گویشوران نسبت به آن در شهرستان آمل». پژوهش­نامه­ علوم انسانی. 56. 1-28.
برگر، پیتر و توماس لوکمان. (1375). ساخت اجتماعی واقعیت. ترجمة فریبرز مجیدی. تهران: انتشارات علمی- فرهنگی.
بشیر­نژاد، حسن. (1384). مازندرانی: جایگاه، کاربرد و نگرش گویش­وران در استان مازندران. رسالۀ دکتری زبان­شناسی همگانی. دانشگاه علامه طباطبائی.
داوری اردکانی، نگار و علی افخمی. (1384). «برنامه­ریزی زبان و نگرش­های زبانی». مجله دانشکده­ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. 173/ 56. 1-23.
داوری اردکانی، نگار و مصطفی تحسین. (1390). «بررسی نگرش­های زبانی و جایگاه دو زبان فارسی و کردی در هویت ملی».  ایران­نامه (ایران­نامگ). 1 و 2. 209-222.
صفایی اصل، اسماعیل. (1383). بررسی نگرش دانش­آموزان دو زبانه­ شهر مرند نسبت به کاربرد زبان فارسی با تکیه بر جنسیت و طبقه­ اجتماعی. پایان­نامه کارشناسی ارشد زبان­شناسی همگانی. دانشگاه علامه طباطبائی.
کاستلز، مانوئل. (1380). جامعه شبکه­ای و عصر ارتباطات. جلد دوم. (قدرت هویت). ترجمة حسن چاوشیان. تهران: انتشارات طرح نو.
گودرزی، حسین. (1384). گفتارهایی درباره زبان و هویت. تهران: موسسه مطالعات ملی تمدن ایرانی.
لک، منوچهر. (1384). «بازتاب کارکرد هویت­بخش زبان فارسی در شعر، مطالعه­ مورد سبک خراسانی و عراقی». گفتارهایی درباره زبان و هویت. تهران: موسسه مطالعات ملی، تمدن ایرانی.
مشایخ، طاهره. (1382). بررسی کاربرد فارسی و گیلکی در میان دانش­آموزان دوره­ پیش­دانشگاهی و والدین آنها در شهر رشت. پایان­ نامه کارشناسی ارشد زبان‏شناسی همگانی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مهیمنی، محمد­علی (1379). گفتگوی تمدن­ها. تهران: نشر ثالث.
(2014). Basic Texts of the 2003 Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage. Paris: UNESCO.
(2003). (LVE) Language Vitality and Endangerment. Paris: UNESCO.
Baker, C. (1992). Attitudes and Language. UC. Santa Cruz.
Blom, J. and J. J. Gumperz .(1972). “Social meaning in linguistic structures: Code switching in northern Norway”. In John J. Gumperz  and D. Hymes (eds.). Directions in Sociolinguistics: The Ethnography of Communication. New York: Holt, Rinehart and Winston. 407-434.
Dyers, C .(2008). “Language shift or maintenance? Factors determining the use of Afrikaans among some township youth in South Africa”. Stellenbosch Papers in Linguistics. Vol. 38, 49-72.
Fasold, R. (1984). The sociolinguistics of society. Oxford: Blackwell.
 Habtoor, H. A .(2012). “Language maintenance and language shift among second generation Tigrinya-speaking Eritrean immigrants in Saudi Arabia.” Theory and Practice in Language Studies.Vol. 2 (5): 945-955.
Hymes, D. H.(1972). “On communicative competence”. In J.B. Pride & J. Holmes (eds.).  Sociolinguistics. London: Penguin. 269–293.
 Kroskrity, P. (2000). “Identity”. Journal of Linguistic Anthropology. 9 (1-2): 111.
Jacobson, J.(1998). Islam in Transition. London: Rutledge.
Lippi-green, k.(1997). English with an accent. New York: Routledge.
McKenzie, M. R .(2010).The Social Psychology of English as a Global Language; Attitudes, Awareness and Identity in the Japanese context. Heidelberg, Germany: Springer.
Moseley, C.(2010). Atlas of the World’s Languages in Danger. 3rd edn. Paris: UNESCO.
Preston, D. R .(1989). Sociolinguistics and second language acquisition. Oxford: Blackwell.
Spolsky,B.(1989). Conditions for Second Language Learning. Oxford: University Press.
Wardhaugh, R. & J. M. Fuller. (2014). An Introduction to Sociolinguistics. 7th edition. WILEY Blackwell.