نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• سید حمزه موسوی

استادیار گروه مطالعات زبان، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

چکیده

این مقاله ساختار «فعل تصریف ـ‏ ‏‏فعل‌تصریف» (VinflVinfl) را در زبان فارسی بر اساس رویکرد شناختی دستور ساختاری (Lakoff, 1987; Goldberg, 1995; 2003; 2006) بررسی می­کند و هدف اصلی آن بررسی قدرت رویکرد دستور ساختاری در تبیین ساختارهایی است که از دو فعل متوالی تشکیل شده­اند. این دستور به شناسایی ساختارهای متعدد از منظر شعاعی پرداخته و با استفاده از شواهد صوری و معنایی آن­ها را از یکدیگر تمایز می­دهد. در این مقاله، از شواهد صوری و معنایی برای تمایز ساختار «فعل­تصریف‏ ـ ‏فعل­تصریف» از دیگر ساختارهای مشابه استفاده می‏شود. داده‏های این پژوهش (در حدود 1300 جمله نمونه) از داستان­ها، فیلم­های سینمایی و صفحات اینترنتی استخراج شده­اند و رویکردی توصیفی‏ـ‏تحلیلی برای مقایسه‏ ساختارهای متعدد به­کار رفته است. نگاشت بین مشخصه­های معنایی و دستوری ساختار «فعل‏تصریف‏ ـ‏ فعل‏‏تصریف» ترسیم شده و محدودیت­های معنایی همچون نفی­ناپذیری و نوع افعال شرکت­کننده در ساختارها مشخص شده است. پژوهش حاضر به این نتیجه رسید که در ساختار «فعل­تصریف‏ـ‏فعل­تصریف» معمولاً فعل نخست توصیفی برای فعل دیگر به دست می­دهد و فعل دوم معمولاً فعلی حرکتی است. از خصوصیات خاص آن می­توان به نفی­ناپذیری و تمایز آن از «فعل­تصریف و فعل­تصریف» اشاره کرد. همچنین، ساختار «فعل­تصریفـ‏فعل­تصریف» را با ساختارهای مشابه همچون «داشتن­تصریف‏ـ‏
فعل­تصریف»، «دادن­تصریف1–فعل­تصریف2»، «فعل (امر)–فعل(امر)» و ساختارهای اصطلاحی همچون «فعل (امر)ببینم»، «زدن تصریف–فعل‏تصریف» و غیره مقایسه کردیم. در مورد ساختار «داشتن­تصریف-فعل­تصریف» مشخص شد که ساختاری چند­معنا است و براساس بافت ممکن است به معنای استمراری، آغازی و آینده به­کار رود. مزیت این رویکرد نسبت به دیگر رویکردهای دستوری در این است که هرگاه مشخصات نحوی-معنایی یافت شود، ساختار جدیدی تعریف می­شود و بنابراین، ساختارهایی را که نامنظم خوانده می­شوند، بر خلاف آن دستورها به­خوبی تبیین می­کند.

کلیدواژه‌ها

• دستور ساختاری
• ساختار افعال متوالی (پیاپی)
• رویکرد شناختی
• معناشناسی قالبی
• ساختار سببی. 

عنوان مقاله [English]

An Investigation of Syntactic, Semantic and Pragmatic Aspects of ‘VinflVinfl’ on the Basis of Construction Grammar

نویسنده [English]

• seyed hamzeh mousavi

Department of language studies, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran.

چکیده [English]

The current study attempted to investigate ‘VinflVinfl’ construction in Persian based on construction grammar (Lakoff, 1987; Goldberg, 1995; 2003; 2006) and distinguish it from similar constructions. Since construction grammar seeks to categorize various constructions prototypically, it uses numerous syntactic-semantic pieces of evidence to differentiate different constructions from each other. The data (around 1300 sentences) were collected from stories, movies and some websites. For each construction a Sem(antic)-Syn(tactic) table was put forward to connect their features together. Furthermore, semantic constraints on these constructions such as negation and kinds of participant verbs were shown clearly. It was found that, in ‘VinflVinfl’, the former verb modifies the latter, which is a verb of movement. Its idiosyncratic feature is that it is not negated and is different from ‘Vinfl & Vinfl’. Moreover, ‘VinflVinfl’ is differentiated from other constructions such as ‘dāštan.infVinf’, ‘dādan.inf1Vinf2’, ‘VimperativeVimperative’ and idiomatic constructions such as ‘Vimperativebebinam’ and ‘zadan.infVinf’. Finally, it was observed that ‘dāštan.inflVinfl’ is a polysemous construction meaning progression, inchoation, and futurity depending on the context.

کلیدواژه‌ها [English]

• Construction Grammar
• Serial Verb Constructions
• Cognitive Approach
• Frame Semantics
• Causative Constructions