وحیده ابوالحسنی زاده؛ انیس معصومی
چکیده
هدف از این مقاله، مطالعۀ کاهش واکهای در واکههای لهجۀ کرمانی است. کاهش واکهای فرایندی است که در هجای بیتکیه رخ میدهد و طی آن واکهها به سوی واکههایی دیگر گرایشمییابند. برای بررسی کاهش واکهای در این لهجه، از 10 گویشور لهجۀ کرمانی (5 زن و 5 مرد) خواسته شد که 24 واژه (که در 12 واژه، واکهها در هجای تکیهبر و در 12 واژۀ دیگر ...
بیشتر
هدف از این مقاله، مطالعۀ کاهش واکهای در واکههای لهجۀ کرمانی است. کاهش واکهای فرایندی است که در هجای بیتکیه رخ میدهد و طی آن واکهها به سوی واکههایی دیگر گرایشمییابند. برای بررسی کاهش واکهای در این لهجه، از 10 گویشور لهجۀ کرمانی (5 زن و 5 مرد) خواسته شد که 24 واژه (که در 12 واژه، واکهها در هجای تکیهبر و در 12 واژۀ دیگر همان واکهها در هجای بیتکیه قراردارند) را سه مرتبه تکرارکنند. صدای این افراد توسط میکروفون شور ضبط شده و بهوسیلۀ نرمافزار پرت مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتهاست. برای هر واژه یک شبکۀ متنی ساخته شد. سپس، مقادیر دیرش، بسامد سازههای اوّل، بسامد سازههای دوم و بسامد پایۀ واکهها در هجاهای تکیهبر و بیتکیه اندازهگیری شد و تأثیر تکیه بر این متغیرها مورد بررسی قرارگرفته است. نتایج نشان داد که بسامد پایه و دیرش واکهها در هجای بیتکیه کاهش مییابد. در مجموع میتوان نتیجه گرفت که بسامد سازۀ اوّل تمامی واکهها و بسامد سازۀ دوم واکههای [ɑ, e, o, u] در هجای بیتکیه به سوی بسامد سازۀ اوّل و بسامد سازۀ دوم واکۀ شوا گرایش دارند. همچنین نتایج گویای آن است که کاهش واکهای در لهجۀ کرمانی مرکزگرا است.
گلناز مدرسی قوامی
چکیده
در برخی زبانها کیفیت واکه در هجای بیتکیه تغییر میکند. در آواشناسی فیزیکی، این ویژگی یعنی عدم حصول ویژگیهای کیفی ایدهآل واکه در شرایطی خاص و گرایش واکهها به سمت مرکز فضای واکهای را، کاهش واکهای مینامند. تحقیقات پیشین نشان دادهاند که فضای واکهای فارسی در هجای بیتکیه کوچکتر و مرکزیتر از هجای تکیهبر است و بر این ...
بیشتر
در برخی زبانها کیفیت واکه در هجای بیتکیه تغییر میکند. در آواشناسی فیزیکی، این ویژگی یعنی عدم حصول ویژگیهای کیفی ایدهآل واکه در شرایطی خاص و گرایش واکهها به سمت مرکز فضای واکهای را، کاهش واکهای مینامند. تحقیقات پیشین نشان دادهاند که فضای واکهای فارسی در هجای بیتکیه کوچکتر و مرکزیتر از هجای تکیهبر است و بر این اساس تغییر کیفیت واکه را یکی از همبستههای صوتشناختی تکیة واژگانی در زبان فارسی دانستهاند. در پژوهش حاضر، تأثیر تکیه بر دیرش و ویژگیهای کیفی واکههای سادة فارسی در هجای باز تکیهبر و بیتکیة واژههای دوهجایی در گفتار 14 زن و مرد فارسیزبان به لحاظ صوتشناختی بررسی شد. نتایج نشان داد که دیرش واکه در هجای باز بیتکیه کاهش مییابد، اما فضای واکهای نه تنها کوچکتر و مرکزیتر نمیشود، بلکه نسبت به حالت تکیهبر گستردهتر نیز هست.کیفیت واکهها در هجای باز بیتکیه تغییر میکند، اما این تغییر به لحاظ آماری برای همۀ واکهها معنیدار نیست. پژوهشهای پیشین نشان دادهاند که در شرایطی که دیرش کاهش مییابد، اندامهای گفتاری میتوانند سریعتر حرکت کنند تا ویژگیهای ایدهآل واکه حاصل شود و کاهش دیرش لزوماً با کاهش فضای واکهای همراه نیست. بر این اساس، نمیتوان در مورد تغییر کیفی واکهها و کاهش واکهای در هجای بیتکیه در زبان فارسی حکم کلی داد، چرا که عواملی چند از جمله میزان شمردگی گفتار، نوع هجا، طول و نوع واژه در کنار تکیه بر ویژگیهای کیفی واکه تأثیر میگذراند.