دوره 11 (1403)
شماره 19
به یاد استاد کورش صفوی (1402-1335)
دوره 10 (1402)
دوره 9 (1401)
دوره 8 (1400)
دوره 7 (1399)
دوره 6 (1398)
دوره 5 (1397)
دوره 4 (1395)
دوره 3 (1394)
دوره 2 (1393)
دوره 1 (1392)
تعداد مشاهده مقاله 456,398
تعداد دریافت فایل اصل مقاله 128,984
نسبت مشاهده بر مقاله 1975.75
نسبت دریافت فایل بر مقاله 558.37
تعداد مقالات ارسال‌شده 679
تعداد مقالات ردشده 280
درصد عدم پذیرش 41
تعداد مقالات پذیرفته‌شده 188
درصد پذیرش 28

 

 

نشریه علم زبان یک نشریۀ داوری بسته، دوسوناشناس و با دسترسی آزاد است که از سوی دانشگاه علامه طباطبائی، به‌عنوان دانشگاه پیشرو در علوم انسانی و علوم اجتماعی ایران، منتشر می‌شود. این نشریه به منظور فراهم نمودن محیط فکری برای پژوهشگران ملی و بین‌المللی، با تمرکز بر مباحث زبان‌شناسی پایه‌گذاری شده است. این نشریه در پاسخ به پیشرفت‌های صورت‌گرفته در حوزۀ زبان‌شناسی انتشار یافته و هدف از آن انتشار مقالات باکیفیتی است که یافته‌های مرتبط با موضوعات مهم زبان‌شناسی را گزارش می‌دهند.

 نشریۀ علم زبان در دو نسخه چاپی و آنلاین منتشر می‌شود.

به منظور دسترسی آسان و جهانی به آخرین یافته‌های پژوهشی، این نشریه به‌عنوان یک نشریه دسترسی ـ آزاد پایه‌گذاری شده است. نشریه مبلغ 2/000/000 ریال بابت جبران بخشی از هزینۀ داوری دریافت می‌کند. در صورت پذیرفته شدن مقاله، مبلغ 4/000/000 ریال بابت بخشی از هزینه‌های پردازش مقالات از نویسندگان دریافت می‌گردد، مابقی هزینه‌ها از سوی دانشگاه علامه طباطبائی پشتیبانی مالی می‌شود.

 لطفاً جهت آماده‌سازی و ارسال مقاله، پس از مطالعه دقیق بخش راهنمای نویسندگان سامانه از انتهای این بخش، فایل   ساختار نشریه   را  دانلود کرده و مقاله را در این قالب آماده و از  طریق همین سامانه بارگذاری فرمایید. فصلنامه از پذیرفتن مقالاتی که خارج از این ساختار باشند معذور است. ارسال فرم‌های تعهد به سردبیر و تعارض منافع امضاءشده توسط نویسندگان به همراه مقاله الزامی است.

نشریه بر اساس آخرین ارزیابی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با رتبه (الف) منتشر می‌شود.

به یاد او که ماندگار شد
دوره 11، شماره 19 ، فروردین 1403

چکیده
  انتشار نوزدهمین شمارة علم زبان مقارن است با نخستین سالروز درگذشت دردناک و نابهنگام‌ دکتر کورش صفوی که افزون بر مقام استادی در گروه زبان‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی، در شمار بانیان و حامیان این مجله بود.«کورش صفوی» معنی را شناخت و تا زمانی‌که قلم می‌زد، کوشید که معنی را بشناساند. او معلمی را در ساده‌سخن‌گفتن و ساده‌نوشتن ...  بیشتر

همپایه‌سازها در زبان فارسی

الهام خزاما؛ مژگان همایون فر

دوره 11، شماره 19 ، فروردین 1403، صفحه 9-44

https://doi.org/10.22054/ls.2020.36067.1152

چکیده
  در پژوهش حاضر، همپایگی در زبان فارسی در دو گونۀ فارسی نوشتاری رسمی و فارسی محاوره­ای غیررسمی بررسی شده تا بسامد وقوع و توزیع هریک از انواع همپایه‌سازهای زبان فارسی در این دو گونة زبانی تعیین شود. با بررسی آمار به‌دست‌آمده و تفاوت کاربرد همپایه‌ساز در زبان فارسی گفتاری/ محاوره­ای و نوشتاری/ رسمی می‌توان گفت که گونۀ محاوره‌ای، ...  بیشتر

ارزیابی کاربرد استعاری اسامی حیوانات در زبان ترکی

ایرج ظفری؛ بهزاد رهبر؛ محمدرضا اروجی

دوره 11، شماره 19 ، فروردین 1403، صفحه 45-76

https://doi.org/10.22054/ls.2021.63165.1480

چکیده
  بر اساس دیدگاه شناختی لیکاف و جانسون، استعارۀ مفهومی یکی از مجاری اصلی درک انسان از مفاهیم عالم هستی است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر اسامی حیوانات بر گفتار گویشوران زبان ترکی و ارزیابی معانی ضمنی این واژه‌ها بوده است. گویشوران زبان ترکی با تشبیه انسان و رفتارهای او، نیز رویدادهای پیرامونی به حیوانات، آنها را در معانی استعاری ...  بیشتر

درک تضمنِ مدرج در کودکان 3 تا 7 سالۀ تک‌زبانۀ فارسی‌زبان

آرزو خانی؛ علی جمالی؛ طیبه خوشبخت

دوره 11، شماره 19 ، فروردین 1403، صفحه 77-106

https://doi.org/10.22054/ls.2023.74393.1587

چکیده
  درک تشبیه نیازمند دو مهارت کاربردشناختی مجزا است: درک شباهت موردنظر و استخراج تضمنِ مدرج (مانند «نینا مانند یه خرگوشه» که به‌طور معمول متضمن «نینا یه خرگوش نیست» است). باوجوداین، مهارت دوم در پژوهش‌های داخلی تاکنون مطالعه نشده‌ است. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی توانایی کودکان 3 الی 7 ساله و بزرگسالان تک‌زبانۀ فارسی‌زبان ...  بیشتر

بررسی چندمعنایی فعل «بستن» بر اساس طرحواره های تصویری

سپیده عبدالکریمی

دوره 11، شماره 19 ، فروردین 1403، صفحه 107-140

https://doi.org/10.22054/ls.2023.75659.1598

چکیده
  پژوهش حاضر کوششی است برای تحلیل چندمعنایی فعل «بستن» با بهره‌‏گیری از ابزار نظری مطرح در معنی‏‌شناسی شناختی. معانی فعل «بستن» به روش کتابخانه‏‌ای از فرهنگ‏‌های سخن، دهخدا، فرهنگ فارسی صدری افشار، فرهنگ فارسی گفتاری و البته، فرهنگ ریشه‌‏شناختی زبان فارسی گردآوری و با هم مقایسه شد. در پژوهش حاضر، از روش تحلیل ...  بیشتر

از خطاها تا چیرگی: بررسی تأثیرات همدرس‌تصحیحی بر مهارت‌های نوشتاری زبان دوم

امیررضا وکیلی‌فرد؛ شیرین دهقانی

دوره 11، شماره 19 ، فروردین 1403، صفحه 141-176

https://doi.org/10.22054/ls.2024.74994.1593

چکیده
  برقراری ارتباط مؤثر در دنیای امروز، چه مجازی و چه غیرمجازی، مستلزم داشتن چیرگی بر مهارت‌های نوشتاری است. گسترش چنین مهارت‌هایی نیازمند آموزش مداوم و بازخورد سازنده است. پژوهش‌های بسیاری تأثیر بازخورد مدرس بر زبان‌آموزان را بررسی کرده است. تاکنون، اثربخشی تکنیک همدرس‌تصحیحی، به‌عنوان شکلی از بازخورد اصلاحی، بر کاهش خطاهای نوشتاری ...  بیشتر

تحلیل زبان‌شناختی سوره مزّمّل؛ نگاهی نقش‌گرایانه

فائزه ایرانپور؛ رضا محمدی؛ حسین بازوبندی

دوره 11، شماره 19 ، فروردین 1403، صفحه 177-210

https://doi.org/10.22054/ls.2024.65121.1510

چکیده
  مقالۀ پیش­رو تلاشی است در راستای تحلیل آیات سورۀ مزّمّل بر اساس نظریۀ نقشگرای نظام­مند هلیدی. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی ساز­و­کار­های مربوط به بازنمایی مقولات وجه­نمایی، یافتن انواع نقش‌های گفتاری به کار­رفته در متن این سوره، مشخص­ساختن انواع فرایند­های به‌کاررفته و در پایان، یافتن انواع ساخت­های آغازگری است. ...  بیشتر

مصدر فارسی چه ماهیتی دارد و چگونه فرافکن می‏ شود؟ تبیینی در چارچوب صرف توزیعی

کلاریس سرکیسیان؛ فاطمه بهرامی؛ مزدک انوشه

دوره 11، شماره 19 ، فروردین 1403، صفحه 211-254

https://doi.org/10.22054/ls.2024.77210.1611

چکیده
  پیرامون مصدر و ساخت نحوی‏اش اتفاق‌نظر وجود ندارد؛ برخی آن را اسم و دیگران فعل می‏دانند. دستۀ سومی نیز بنابه رفتار اسم‏ ـ ‏فعل‏گونۀ آن، مصدر را ذیل مقولات مشکّک یا مقوله‏پذیر در بافت، تلقی می‏کنند. در پژوهش حاضر برآن بودیم تا بدون نیاز به نگرش سوم، پیشنهادی برای سلسله‏مراتب فرافکنی مصدر در چارچوب صرف توزیعی ارائه کنیم؛ ...  بیشتر

تعامل میان ساخت‌واژه و نحو در زبان علم: مطالعۀ موردی فرایند انضمام اسم و ساخت گروه‌های نحوی

محمدرضا رضوی؛ مرضیه الهیاری

دوره 11، شماره 19 ، فروردین 1403، صفحه 255-298

https://doi.org/10.22054/ls.2024.77576.1614

چکیده
  ارتباط بین دو حوزۀ زبانی ساخت‌واژه و نحو یکی از موضوعات مناقشه‌برانگیز میان زبان‌شناسان بوده است. هدف از پژوهش حاضر نیز، واکاوی ارتباط و بازنمایی تعامل میان این دو حوزۀ ساختاری زبان است. به‌همین‌منظور، به بررسی دو فرایند زایا در واژه‌سازی زبان علم پرداخته‌ایم که یکی از آنها محصول حوزۀ ساخت‌واژه است، اما می‌توان زیرساختی نحوی ...  بیشتر

مهارت درخواست شفاف‌سازی و پاسخ به آن در کودکان کم‌شنوای دارای کاشت حلزون

الناز راشد چیتگر؛ ریحانه محمدی؛ سکینه محمدزمانی؛ محمدحسن ترابی

دوره 11، شماره 19 ، فروردین 1403، صفحه 299-333

https://doi.org/10.22054/ls.2024.78907.1631

چکیده
  راهبرد اصلاح مکالمه یکی از مهم‌ترین مهارت‌های کاربردشناختی است که درخواست برای شفاف‌سازی و پاسخ به درخواست شفاف‌سازی را شامل می‌شود. در این مطالعۀ توصیفی ـ تحلیلی از نوع مقطعی، مهارت اصلاح مکالمه در 15 کودک دارای کاشت حلزون با 15 کودک شنوای همتا‌شده ازنظر سن زبانی (با استفاده از آزمون رشد زبان) مقایسه شد. مهارت‌های درخواست شفاف‌سازی ...  بیشتر

آموزش زمان‌های فارسی به غیرفارسی زبانان: مقایسه روش های تدریس ساختاری و ارتباطی

ضیاءالدین تاج الدین؛ ملیحه عشقوی

دوره 1، شماره 1 ، اسفند 1392، ، صفحه 83-108

https://doi.org/10.22054/ls.2014.28

چکیده
  یادگیری زمان یکی از مشکلات فارسی‌آموزان خارجی است. برای پرداختن به این مشکل، پیشرفت در یادگیری زمان‌های فارسی براساس روش‌های متفاوت در آموزش آن­ها در کانون این پژوهش قرار گرفت. بدین‌منظور، تأثیر دو روش ساختاری و ارتباطی برای آموزش زمان بررسی شد. آزمودنی‌ها از بین فارسی‌آموزان سطح دوم میانی در مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی ...  بیشتر

تحلیل معنایی واژگان زبان فارسی بر مبنای رویکرد معنی‌شناسی قالب‌بنیاد

راحله گندمکار

دوره 2، شماره 2 ، خرداد 1393، ، صفحه 117-142

https://doi.org/10.22054/ls.2014.1084

چکیده
  معنی‌شناسی قالب‌بنیاد نخستین بار از سوی چارلز فیلمور و پس از طرح مفهوم «قالب» از سوی او (1977الف، 1977ب، 1985، 1987) به‌مثابۀ نگرشی در چهارچوب معنی‌شناسی شناختی مطرح شد. فیلمور در این رویکرد واژگانی، اصطلاح «قالب» را به‌مثابۀ شیوه‌ای برای تحلیل‌های معنایی زبان طبیعی به کار می‌برد. نگارندۀ نوشتۀ حاضر با استفاده از نمونه‌های ...  بیشتر

منشأ زبان از دیدگاه قرآن

قدرت جاودانی

دوره 7، شماره 12 ، مهر 1399، ، صفحه 191-214

https://doi.org/10.22054/ls.2019.37293.1150

چکیده
    منشأ زبان راز سربه ­مهری است که ذهن بسیاری از زبان­شناسان را درگیر کرده است. مقالۀ حاضر پس از نقد و بررسی نظریه­های مطروحه در این زمینه، نظریۀ جدیدی بر اساس تفسیر و تحلیل علمی آیات قرآن کریم ارائه می­کند که ترکیب­شدۀ دو مورد از نظریه­های پیشین است. بر مبنای منطق دینیِ این نظریه، ابداع تدریجی زبان و وجود خانواده­های متعدد ...  بیشتر

بررسی تغییرات معنایی و کاربردی وام‌واژه‌های زبان فرانسه در فارسی

سپیده نواب‌زاده شفیعی

دوره 2، شماره 3 ، مهر 1393، ، صفحه 107-128

https://doi.org/10.22054/ls.2014.3109

چکیده
  در زبان فارسی، مانند هر زبان دیگر، واژه‌هایی یافت می‌شوند که از زبان‌های مختلف به امانت گرفته شده‌اند. به این کلمات اصطلاحاً واژه‌های «قرضی»، «دخیل» یا «وام‌واژه» می‌گویند. در طول زمان و در پی رویدادهایی تاریخی، واژه‌هایی از زبان‌های یونانی، عربی، ترکی، فرانسه، انگلیسی، روسی و زبان‌های دیگر به فارسی راه یافته‌اند. ...  بیشتر

نقد زبان‌شناختی کتاب زبان فارسی مقطع متوسطه و مسائل آموزشی آن

مهدی سبزواری؛ فاطمه محمدی

دوره 2، شماره 3 ، مهر 1393، ، صفحه 82-65

https://doi.org/10.22054/ls.2014.3106

چکیده
  کتاب زبان فارسی که به‌عنوان درس کسب مهارت‌های زبانی در برنامۀ درسی دانش‌آموزان مقطع متوسطه گنجانده شده، حاوی مطالب و محتویات فراوان آموزشی، نگارشی و دستوری است. این کتاب از نظر محققان این مقاله دارای نقایص و کاستی‌هایی است که به‌جهت اهمیت این درس در نظام آموزش، ضرورت دارد به آن‌ها پرداخته شود. نکته‌ای که مشکل آموزش این کتاب را ...  بیشتر

مقایسه عملکرد الگوریتم‌های پایه یادگیری ماشین در دسته‌بندی اشعار فارسی به دو گروه تلمیح‌دار و بدون تلمیح

پریسا محمدیان کلخوران؛ محمد بحرانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 دی 1400

https://doi.org/10.22054/ls.2021.60784.1453

چکیده
  هدف این پژوهش آن است که عملکرد چند روش‌ یادگیری ماشین را در دسته‌بندی اشعار فارسی به دو گروه تلمیح‌دار و بدون تلمیح، بررسی کند. برای این کار از روش‌های نظارت‌شده بیز ساده، ماشین بردار پشتیبان، درخت تصمیم، جنگل تصادفی، k نزدیک‌ترین همسایه، رگرسیون لجستیک و الگوریتم پرسپترون چندلایه استفاده می‌شود. پس از جمع‌آوری داده‌های برچسب‌خورده ...  بیشتر

تعبیر و تحلیل سبکی و ساختاری درام: رویکرد نظام بنیاد

راضیه قلی پور هفشجانی؛ محمد دبیرمقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 دی 1400

https://doi.org/10.22054/ls.2021.57361.1408

چکیده
  چکیدهمبانی نظری دستور نقش‌گرای نظام بنیاد به‌عنوان نظریه‌ای عام و پیکره بنیاد با جهت‌گیری‌های نقشی و معنایی که تمرکزش بر متن و حیطه موردنظرش کاربرد زبان در بافت است، باید درباره همه زبان‌ها و آثار زبانی صدق کند. در این دستور انواع تجربیات درونی و بیرونی ما در قالب فرایندها و به‌واسطه فرانقش تجربی بیان می‌شوند که نمود دستوری آن ...  بیشتر

کاربرد آرایه های ادبی در تیترهای خبری روزنامه های ورزشی

محمد دبیرمقدم؛ حسین رئیسی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 دی 1400

https://doi.org/10.22054/ls.2021.53579.1357

چکیده
  آرایه های ادبی ازجمله ابزارهای بلاغی پرکاربرد برای نوشتن تیترهای خبری جذاب هستند. با وجود این، درباره ی کاربرد این عناصر در یک بافت ورزشی پژوهش های اندکی انجام گرفته است. از همین رو، مقاله ی کنونی به بررسی پرکاربردترین آرایه های ادبی در تیترهای خبری روزنامه های ورزشی ایرانی پرداخته است. در این راستا، تعداد 185 تیتر دربرگیرنده ی آرایه ...  بیشتر

زبانشناسی
نظام مطابقه در زبان خانیکی

سعید لبافان؛ محمد دبیرمقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 دی 1400

https://doi.org/10.22054/ls.2022.62952.1476

چکیده
  هدف اصلی از نگارش این مقاله، به دست دادن توصیفی از نظام مطابقۀ زبان خانیکی بر پایۀ داده‌های تجربی می‌باشد. این گونۀ زبانی متعلق به شاخۀ غربی جنوبی زبان‌های ایرانی است. این زبان مانند بسیاری از دیگر زبان‌های بومی ایران، در خطر نابودی است. این زبان در روستای «خانیک»، که گویشوران آن را «خونک» [xunek] تلفظ می‌کنند، گفت‌وگو ...  بیشتر

بازنمایی نمود و وجه در ساخت‌های شرطی زبان فارسی: پژوهشی پیکره‌بنیاد

مژده پارساکیا؛ محمد دبیرمقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 تیر 1401

https://doi.org/10.22054/ls.2022.63284.1483

چکیده
  ساخت‌های شرطی‌ عبارت‌های زبانی هستند که در آن وقوع پدیده یا وضعیتی مشروط به وقوع پدیده‌ یا وضعیتی دیگر است. این نوع ساخت با توجه به ویژگی‌های معنایی خود از الگوی‌های ساختاری متفاوتی برخوردار است. این پژوهش به‌منظور تبیین چگونگی بازنمایی دو مقولۀ فعلی نمود و وجه و ارتباط میان آنها در ساختار شرطی‌های زبان فارسی صورت گرفت. در پژوهش ...  بیشتر

ایرانی‌شدگی ترکی قشقایی: تغییر در راهکارهای ترکیب‌کردن بندها در اثر تماس زبانی

صادق همتی؛ محمد دبیرمقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 مرداد 1401

https://doi.org/10.22054/ls.2022.65189.1514

چکیده
  ترکی قشقایی از زبان‌های ترکی جنوب‌غربی (اُغوز) در ایران است که در نتیجه تماس شدید و طولانی‌مدت با فارسی دچار تغییراتی عمیق در همه سطوح زبانی شده است. این پژوهش به بررسی تغییراتی که در نتیجه این تماس در راهکارهای ترکیب‌کردن بندها در ساخت جملات مرکب ایجاد شده، پرداخته است. این تغییرات شامل تغییرات صورت‌گرفته در همپایه‌سازی بندها ...  بیشتر

ساخت مجهول در زبان پشه ای

نورالرحمن ناصح؛ محمد دبیرمقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 دی 1401

https://doi.org/10.22054/ls.2022.67127.1538

چکیده
  چکیده تمام زبان‌های جهان ساخت مجهول دارند که درفرایند مجهول‌سازی به گونه‌ای مختلف رفتار می‌کنند، نوعی ازساخت مجهول در زبان‌های جهان به صورت تحلیلی است که زبان‌های ایرانی معمولا از این روش برای ساخت مجهول استفاده می‌کنند. زبان پشه‌ای که یکی اززبان‌های ایرانی شرقی است، ساخت مجهول تحلیلی دارد. کینن و درایر(2007) فعل‌های کمکی مجهول ...  بیشتر

ساخت مجهول در زبان پشتو

عنایت الرحمن مایار؛ محمد دبیرمقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 بهمن 1401

https://doi.org/10.22054/ls.2022.61791.1469

چکیده
  در این مقاله ساخت مجهول زبان پشتو به بررسی گرفته شده است، زبان پشتو دارای ساخت مجهول بوده، که از لحاظ ساختاری در بسیاری موارد با ساخت مجهول زبان فارسی مشابهت های دارند. در این مقاله ابتدا به شناخت و توضیحات ساخت مجهول از سوی دستور نویسان زبان پشتو و زبان شناسان پرداخته شده است. از آنجائیکه زبانهای جهان به گونه های مختلف ساخت مجهول را ...  بیشتر

ساخت جملات شرطی و تقسیم بندی معنایی آن در زبان پشتو

عصمت الله میاخیل؛ محمد دبیرمقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 اسفند 1401

https://doi.org/10.22054/ls.2023.67041.1537

چکیده
  زبان ‌پشتو از لحاظ رده‌شناسی در زبانهای (فاعل ‌‌_ مفعول_ فعل) یا (SOV) است. این‌زبان از جمله زبان‌های پس‌اضافه‌ای می‌باشد. این‌زبان به ترتیب واژه‌بنیادی در بندهای‌مستقل، همپایه و وابسته(فاعل‌‌_ مفعول_ فعل) است. این ‌زبان در کشورهای افغانستان و پاکستان حتی در هندوستان صحبت می‌شود. زبان رسمی و ملی افغانستان می‌باشد. اکثریت گویشوران‌اصلی ...  بیشتر

زبانشناسی
بررسی مقابله‌ای فرایندهای واژه‌سازی فارسی و انگلیسی (مطالعۀ موردی واژگان مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی در چهار حوزۀ حمل و نقل)

رضامراد صحرایی؛ حسین بازوبندی؛ حامد مولایی کوهبنانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 اسفند 1402

https://doi.org/10.22054/ls.2024.72768.1572

چکیده
  در راستای تقویت گونۀ علمی زبان فارسی، واژه‌گزینی در برابر اصطلاحات علمی زبان‌های خارجی و شناخت دقیق سازوکارهای واژه‌سازی در این گونۀ علمی و ظرفیت‌های آن از اهمیت قابل ملاحظه‌ای برخوردار است. در مورد فرایندهای واژه‌سازی واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی پژوهش‌های آماری و پیکره‌بنیاد اندکی انجام شده است. در این میان، ...  بیشتر

زبانشناسی
گفتمان سالمندان مبتلابه زوال عقل نوع آلزایمر: پیوستگی محاوره‌ای

مسعود دهقان؛ نیما مشتاقی؛ شهلا رقیب دوست؛ کورش صابری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 فروردین 1403

https://doi.org/10.22054/ls.2021.58081.1425

چکیده
  پیوستگی یکی از ویژگی‌های ساخت گفتمان است که فقدان آن در گفتمان سالمندان مبتلابه زوال عقل نوع آلزایمر سبب عدم درک گفتمان این بیماران می‌شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی پیوستگی در گفتمان سالمندان کٌردزبان مبتلابه زوال عقل نوع آلزایمر انجام‌ گرفته است. ماهیت روش‌شناسی این پژوهشِ کمی، علّی-مقایسه‌ای بوده که در یکی از خانه های سالمندان ...  بیشتر

جایگاه پسا فعلی عناصر غیر اصلی بند در زبان فارسی

محمد دبیرمقدم؛ ویدا شقاقی؛ مجتبی منشی زاده؛ سید حسین پیری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 فروردین 1403

https://doi.org/10.22054/ls.2020.49224.1301

چکیده
  زبان فارسی جزو زبان های فعل پایانی است. بند در فارسی، مانند زبان های دیگر، علاوه بر عناصر اصلی دارای عناصر غیر اصلی نیز می باشد که نبود آنها بند را غیر دستوری نمی کند؛ اما گوینده یا نویسنده برای بیان مقاصد خود از آنها بهره می برد. در پژوهش حاضر سعی شده است تا وضعیت جایگاه پسا فعلی عناصر غیر اصلی بند در سیاق محاوره ای مورد مطالعه قرار گیرد ...  بیشتر

زبانشناسی
کاربرد زبان علم در پژوهش‌های ادبی فارسی (آثار برگزیده از کتاب سال درسال‌های 1360 تا 1370)

سمیه آقابابایی؛ محمدمهدی زمانی؛ نعمت الله ایران زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 فروردین 1403

https://doi.org/10.22054/ls.2022.58014.1423

چکیده
  با توجه به اهمیت آثار ادبی فارسی در مطالعات زبان‌شناختی، مطالعۀ آثار علمی‌ای که برای معرفی یا نقد آثار ادبی فارسی برجسته تألیف شده‌اند قابل توجه است. البته این آثار علمی در موارد بسیاری به‌سبب اشکال در کاربرد گونۀ علمی زبان فارسی از هدف خود، یعنی شناساندن آثار ادبی مهم، دور می‌شوند. پژوهش حاضر به مطالعۀ کاربرد زبان علم در آثاری ...  بیشتر

زبانشناسی
ارزیابی مجموعه آموزشی فارسی بیاموزیم بر مبنای بازبینه موکاندان و نیمه‌چی سالم

زهرا تهوری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 فروردین 1403

https://doi.org/10.22054/ls.2022.61328.1464

چکیده
  کتاب‌ها و مواد آموزشی در آموزش زبان خارجی از اهمیت زیادی برخوردار هستند و چارچوبی مطابق با برنامه درسی را برای مدرسان فراهم می‌آورند. از آنجایی که مدرسان آموزش زبان هنگام انتخاب با منابع بی‌شماری روبرو می‌گردند، می‌بایست به ارزیابی نظام‌مند آنها بپردازند تا بتوانند در مورد مناسب‌ترین کتاب درسی با توجه به نیازهای زبان‌آموزان ...  بیشتر

زبانشناسی
جولان استعاره‌ها در دوران کرونا؛ ارزیابی عناوین خبری در چارچوب زبان‌شناسی شناختی

مهسا صادقی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 فروردین 1403

https://doi.org/10.22054/ls.2022.63243.1482

چکیده
  استعاره‌ها در نظام ذهن و شناخت انسان دارای جایگاه و اهمیتی بسیار اساسی‌اند و از همان ابتدای شیوع ویروس کرونا (کووید-19) تا به امروز، نقش بارزی در مفهوم‌سازی این بیماری و موضوعات و مسائل مرتبط با آن ایفا کرده‌اند. هدف پژوهش حاضر بررسی مفهوم‌سازی‌های استعاری کرونا در عناوین خبری رسانه‌های فارسی‌زبان داخلی است. داده‌های پژوهش مشتمل ...  بیشتر

بسامد کاربرد معادل‌های معنایی واژه‌های حوزه زبان در قرآن مجید بر پایه شبکه شعاعی (بررسی واژه‌های «لسان، قرأ، خطب، سمع و کتب» در ترجمه‌های فولادوند و الهی‌قمشه‌ای و تفسیرهای المیزان و نمونه)

فاطمه نصرتی موموندی؛ رضا مراد صحرایی؛ حیات عامری؛ عباس اشرفی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 اردیبهشت 1403

https://doi.org/10.22054/ls.2020.45468.1258

چکیده
  هدف مقاله حاضر، بررسی شبکه شعاعی پنج واژه‌ «لسان، قرأ، خطب، سمع و کتب» بر پایه معنی‌شناسی شناختی است. همچنین، تعیین میزان بسامد کاربرد معانی شعاعی و معنی سرنمون واژه مذکور در دو ترجمه فولادوند (1418) و الهی‌قمشه‌ای (1393) و دو تفسیر المیزان (1390) و نمونه (1371)، هدف دیگر این مقاله می‌باشد. برای تعیین معنی سرنمون و معانی شعاعی واژه مورد ...  بیشتر

زبانشناسی
ساخت موضوعی افعال ملکی در آینه نظام حالت‏ نمایی و مطابقه فارسی

فاطمه بهرامی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 مرداد 1403

https://doi.org/10.22054/ls.2024.79135.1643

چکیده
  افعال ملکی علی‏رغم دوظرفیتی بودن، در مراتب بالای گذرایی نیستند؛ زیرا غیرکنشی بودن فعل و به تبعِ آن، نقش معنایی موضوع‏ها که نه بر کنشگر و کنش‏پذیر، که بر مالک و مملوک دلالت دارند، از میزان گذرایی چنین افعالی به‏شدت می‏کاهد. بازتاب این وضعیت در رمزگذاری روابط دستوری مشهود است؛ جستار حاضر نشان می‏دهد که در فارسی دو فعل ملکی ...  بیشتر

زبانشناسی
مطالعۀ گویش گیلکی از دیدگاه گویش‌شناسی رایانشی: تهیۀ پیکرۀ برچسب‌گذاری‌شده در سطح بن‌واژه و مقولۀ دستوری

مسعود قیومی؛ شایان محسنی خرمی؛ آتنا بخشی زاده گشتی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 شهریور 1403

https://doi.org/10.22054/ls.2024.79598.1655

چکیده
  گویش‌شناسی از دیرباز مورد توجه پژوهشگران بوده‌است و هدف اصلی آن این بوده‌است که بتوان با رده‌بندی گویش‌ها و تهیه اطلس گویش‌ها، رابطه زبان‌شناختی و پراکندگی جغرافیایی گویش‌ها را مشخص نمود. همچنین در این حوزۀ پژوهشی می‌توان با ذخیره و سازماندهی داده‌های گویشی، از این نوع داده‌ها در فعالیت‌هایی چون یافتن تشابه بین گویش‌ها، ...  بیشتر

تأثیر تماس زبانی بر مؤلفه‌هایی از ترتیب واژه در گویش عربخانه (با رویکردی رده‌شناختی)

زهره دانشمند؛ محمدامین ناصح

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 آبان 1403

https://doi.org/10.22054/ls.2024.79864.1660

چکیده
  در این مقاله آرایش واژه‌ها در گونۀ عربی عربخانه در 90 کیلومتری جنوب بیرجند (خراسان‌ جنوبی) از منظر رده‌شناسی آرایش واژه‌ درایر (1992) مطالعه شده‌ است. این گونۀ زبانی، گویشی است آمیخته‌ از عربی و فارسی که در همة سطوح (آوایی، واژگانی و دستوری) تأثیر زیادی از فارسیِ پیرامون پذیرفته است. در مورد مدت تعامل این زبان‌ها در منطقه مزبور اختلاف ...  بیشتر

ابر واژگان