بشارت فتحی
چکیده
جامعهشناسی اصطلاحات رویکردی گفتمان-محور است که اصطلاحات را در بافت واقعی آنها مورد ارزیابی قرار میدهد. در این رویکرد، به منظور سنجش درستی انتخاب معادلهای استانداردسازیشده، با در نظر گرفتن عوامل زمانی در جاافتادن اصطلاحات، یک یا چند معادل معیار با معادلهای دیگر موجود و اصطلاحات مرتبط بررسی و مقایسه میشوند. مقاله حاضر ...
بیشتر
جامعهشناسی اصطلاحات رویکردی گفتمان-محور است که اصطلاحات را در بافت واقعی آنها مورد ارزیابی قرار میدهد. در این رویکرد، به منظور سنجش درستی انتخاب معادلهای استانداردسازیشده، با در نظر گرفتن عوامل زمانی در جاافتادن اصطلاحات، یک یا چند معادل معیار با معادلهای دیگر موجود و اصطلاحات مرتبط بررسی و مقایسه میشوند. مقاله حاضر با این رویکرد و در چهارچوب مطالعات برنامهریزی زبان، به بررسی و مطالعه رابطه بین "اصطلاحشناسی" و "واژهگزینی"، با استناد بر متن اصول و ضوابط فرهنگستان زبان و ادب فارسی بهعنوان منبع تخصصی معیار میپردازد. در مرحله نخست، تمامی اصطلاحاتی که ترکیبی از "واژهگزینی" هستند و یا به طور مستقیم با این لفظ در ارتباط هستند استخراج شدهاند. در مرحله دوم، تعاریف و دامنه کاربردی الفاظ مورد مطالعه قرار گرفته و اشتراکات معنایی آنها با تعاریف "اصطلاحشناسی" مقایسه شدهاند. تحلیل دادهها نشان میدهد که لفظ واژهگزینی در دو مفهوم ساخت اصطلاح (term formation) و استانداردسازی به کار رفتهاست. به همین منظور تمایز آن از علم اصطلاحشناسی (terminology) امری ضروری به نظر میرسد. همچنین واژههای وابسته به واژهگزینی مانند "معادلیابی" و "شیوههای واژهگزینی" دشواریهایی را در دریافت مفهوم واژهگزینی ایجاد کردهاند که نیاز به بازبینی دارند. در این مقاله نمونهای پیشنهادی از هماهنگسازی اصطلاحات به کار رفته در متن اصول و ضوابط واژهگزینی همراه با اصطلاح انگلیسی متناظر با آنها ارائه شده است. روش بهکاررفته در این پژوهش میتواند دستیابی به معادلگذاری روشمند در زبان فارسی را تسهیل کرده و گسست مفهومی در ارتباطات تخصصی در حوزه اصطلاحشناسی را تا حد امکان کاهش دهد.