سیدمحمد صاحبی؛ نوید فیروزی
چکیده
خوافی یکی از گویش‌های زبان فارسی است که در شهر خواف (واقع در استان خراسان رضوی) رایج است. این گویش از لحاظ آوایی، واجی، واژگانی و صرفی با فارسی معیار تفاوت‌های بسیاری دارد. در مقالۀ پیشِ رو، واکه‌های سادۀ واجی گویش خوافی با ارائۀ جفت‌های کمینه و براساس نظریۀ واج‌شناسی زایشی، توصیف و طبقه‌بندی شده است. برای بررسی و مقایسۀ دقیق ...
بیشتر
خوافی یکی از گویش‌های زبان فارسی است که در شهر خواف (واقع در استان خراسان رضوی) رایج است. این گویش از لحاظ آوایی، واجی، واژگانی و صرفی با فارسی معیار تفاوت‌های بسیاری دارد. در مقالۀ پیشِ رو، واکه‌های سادۀ واجی گویش خوافی با ارائۀ جفت‌های کمینه و براساس نظریۀ واج‌شناسی زایشی، توصیف و طبقه‌بندی شده است. برای بررسی و مقایسۀ دقیق و کمّی این واکه‌ها، آزمایشی صوتشناختی با حضور هشت گویشور مرد در شهر خواف برگزار شد و در چارچوب نظریۀ منبع‌‌ـصافی، مشخصه‌های صوتی این واکه‌ها در هجای باز بی‌تکیه بررسی و اندازه‌گیری گردید. در این جستار، ابتدا میانگینِ بسامدِ سازه‌هایِ اول و دومِ (همبسته‌های صوتشناختی کیفیت) واکه‌هایِ سادۀ خوافی و فارسی معیار در مقیاس هرتز و میانگین دیرش این واکه‌ها برحسب هزارم ثانیه ارائه شده است؛ سپس میزانِ تفاوتِ مقادیرِ مشخصه‌هایِ صوتیِ واکه‌هایِ خوافی با واکه‌های فارسی معیار به درصد محاسبه شده و نتایج حاصل تحلیل گردیده است. در ادامه، فضای واکه‌ای صوتشناختی گویش خوافی در مقایسه با فارسی معیار ترسیم شده است. برای بررسی این واکه‌ها از منظر شنیداری، مقادیر سازه‌های اول و دوم از مقیاس هرتز به مقیاس شنیداری و غیرخطی بارک تبدیل و در جدولی ارائه شده و سپس براساس این ارقام و به‌منظور سنجش دقیق‌تر تفاوت‌ها و شباهت‌ها، فاصلۀ اقلیدسی واکه‌های خوافی با واکه‌های فارسی معیار محاسبه گردیده است.
مریم رضاآسا
چکیده
در بسیاری از منابع آواشناسی زبان فارسی، بر سر شیوۀ تولید همخوان ملازی /G/ در فارسی معیار اتفاق نظر وجود ندارد. در این مقاله، به بررسی صوتشناختی شیوة تولید این همخوان در زبان فارسی محاورهای معیار، در بافتهای آوایی میانواکهای، آغازی، پایانی و در خوشة همخوانی پرداخته شد و نمونههای گفتاری ده گویشور بومی فارسی معیار (پنج ...
بیشتر
در بسیاری از منابع آواشناسی زبان فارسی، بر سر شیوۀ تولید همخوان ملازی /G/ در فارسی معیار اتفاق نظر وجود ندارد. در این مقاله، به بررسی صوتشناختی شیوة تولید این همخوان در زبان فارسی محاورهای معیار، در بافتهای آوایی میانواکهای، آغازی، پایانی و در خوشة همخوانی پرداخته شد و نمونههای گفتاری ده گویشور بومی فارسی معیار (پنج زن و پنج مرد) از طبقهْ تحصیلکرده، بدون آشنایی با زبانشناسی و در محدودهْ سنی 20-30 سال، از طریق نرمافزار پرت ضبط و تحلیل شد. طبق نتایج تحلیلها، سه گونۀ انسدادی واکدار [G]، ناسوده [ʁ] و سایشی واکدار [γ] به عنوان واجگونههای اصلی شیوۀ تولید این واج شناسایی شدند که این واجگونهها در اکثر بافتها در تناوب آزاد با یکدیگر قرار میگیرند. از طرفی، آوای سایشی بیواک [x] نیز در گفتار محاورهای برخی گویشوران، در واژههای خاصی، به صورت گونهای از این واج در تناوب آزاد با گونههای دیگر قرار میگیرد. شواهد آماری نشان میدهد که گونۀ انسدادی واکدار [G] در بافتهای مذکور دارای تظاهر آوایی و تنوع بافتی بیشتری در مقایسه با سایر واجگونههای این همخوان بوده و لذا گونۀ غالب واجی و نمایندۀ این همخوان در فارسی معیار، گونۀ انسدادی واکدار /G/ میباشد.
