پایه‌های مجازی در انواعِ استعاره‌های مفهومی (مروری بر دیدگاه‌های بلاغت غرب در نسبتِ مجاز و استعاره با رویکردی شناختی)

شایسته سادات موسوی

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، ، صفحه 181-212

https://doi.org/10.22054/ls.2023.65257.1516

چکیده
  برخی از مهمترین دستاوردهای نوین زبان­شناسی شناختی با بازگشت به مفاهیمِ سنن ادبی و اتکا به اهمیت آنها در شکل­گیری فرایند تفکر همراه بوده است. یکی از این دستاوردها، نقش داشتنِ سازوکارهایی همچون استعاره، مجاز، تمثیل و... در فرایندِ شناخت است. ازاین‌میان، استعاره و مجاز همواره مقوله­های مهم­تری بوده‌اند. این دو مقوله تا مدت‌ها در ...  بیشتر

بررسی و تبیین معنا و مفهوم اصطلاح‌های فارسی برمبنای نظریۀ آمیختگی مفهومی

غزل باغبانی؛ فاطمه کرمپور

دوره 8، ویژه نامه کرونا ، فروردین 1400، ، صفحه 197-222

https://doi.org/10.22054/ls.2021.45537.1265

چکیده
  اصطلاح‌ها، بخش جدانشدنی از زبان را تشکیل می‌دهند و در گفتار روزمرۀ افراد به‌وفور یافت می‌شوند. اصطلاح‌ها دارای ساخت معنایی پیچیده‌ای هستند و درک معنا، مفهوم و پیام اصلی آنها، مستلزم درنظرگرفتن کاربرد معنای مجازی‌ باتوجه‌به حوزه‌های معنایی متفاوت‌شان است. در پژوهش حاضر، نگارندگان با کمک نظریۀ آمیختگی مفهومی فوکونیه و ترنر ...  بیشتر

تحلیل شناختی استعاره‌های مفهومی عشق در زبان روزمره نابینایان و بینایان بزرگسال

الهام ثباتی

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، ، صفحه 213-244

https://doi.org/10.22054/ls.2023.69862.1556

چکیده
  حس بینایی یکی از مهم­ترین حواس انسان در درک و دریافت­ داده­های محیطی است و نقشی اساسی در شناخت و پردازش بسیاری از رفتارها دارد. از‌این‌رو، انتظار می­رود که عملکرد افراد نابینا در فرایند فراگیری زبان و اکتساب مهارت‌های شناختی از جنبه‌های گوناگون با عملکرد افراد بینا متفاوت باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسۀ مفاهیم استعاری ...  بیشتر

فرایند ذهنی قالب‌ریزی اصطلاحات در دو زبان فارسی و انگلیسی: رویکردی در چارچوب معنی‌شناسی شناختی

سیده مهدیس میرزاده؛ ارسلان گلفام؛ مهناز کربلایی صادق

دوره 8، ویژه نامه کرونا ، فروردین 1400، ، صفحه 223-252

https://doi.org/10.22054/ls.2021.47965.1286

چکیده
  درک چگونگی تجلی یک اطلاعِ ذهنی در سطح زبان، همواره از مهم‌ترین دغدغه‌های زبان‌شناسان شناختی بوده است. اصطلاحات، به‌عنوان سازه‌های نمایانگر فرهنگ و هویت ملی هر اهل زبانی، می‎توانند نقش مؤثری در شناخت مفاهیم و مطالعات زبانی ایفا کنند. این پژوهش طرحی است در حوزۀ مقایسۀ الگوی رفتارشناختی دو زبان از شاخۀ هندواروپایی که در آن، به ...  بیشتر

بررسی مطابقة جنس دستوری در گویش ابیانه‌ای

محمدمهدی اسماعیلی

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، ، صفحه 245-278

https://doi.org/10.22054/ls.2023.73653.1579

چکیده
  جنس دستوری یکی از مقوله‌های دستوری اسم بـه شـمار مـی‌آیـد کـه در بسیاری از زبان‌های ایرانی نو مشاهده می‌شود، گرچه نحـوة متجلـی‌شـدن آن در این زبـان‌هـا متفاوت است. از‌آنجاکه جنس دستوری ابیانه‌ای (از مجموعه گویش‌های مرکزی ایران) ارتباط منسجمی با صورتِ واژه‌ها ندارد و نشانگرهای صوری مشخصی (به‌جز برخی اسم‌های مختوم به واکه) برای ...  بیشتر

بررسی نشانگرهای معرفت‌شناسی در میزگردهای سیاسی- اجتماعی سیمای ایران از منظر گفتمان انتقادی

هادی آرزومندی؛ داود مدنی

دوره 8، ویژه نامه کرونا ، فروردین 1400، ، صفحه 253-276

https://doi.org/10.22054/ls.2021.51975.1329

چکیده
  مقاله حاضر به بررسی نشانگرهای معرفت‌شناسی در میزگردهای سیاسی- اجتماعی در شبکه‌های سیمای جمهوری اسلامی ایران از منظر گفتمان انتقادی بر اساس دیدگاه هایلند (2005) و فرکلاف (2001) پرداخته است. در این پژوهش 20 برنامه گزینش‌شده میزگردهای سیاسی- اجتماعی شبکه‌های 1، 2، 3 و 4 انتخاب شده اند که به روش کیفی و کمی به‌صورت تمام شماری با استفاده از نمونه‌گیری ...  بیشتر

بررسی محتوا و عناصر فرهنگی کتاب های آموزش زبان انگلیسی با اهداف عمومی و ویژه

حسین میهمی؛ رجب اسفندیاری

دوره 8، ویژه نامه کرونا ، فروردین 1400، ، صفحه 277-300

https://doi.org/10.22054/ls.2021.50783.1316

چکیده
  فرهنگ به عنوان جزء اصلی و جدانشدنی در کنار آموزش قرار میگیرد. یکی از حوزه هایی که این رابطه در آن نمایان است، آموزش زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم یا خارجی می باشد. به دلیل گستردگی زبان انگلیسی در جهان و استفاده از این زبان به عنوان زبان نشر علم و تکنولوژی های جدید، حوزه آموزش زبان انگلیسی با اهداف ویژه ایجاد شده است که فراگیران را در ...  بیشتر

تأثیر دویاچندزبانگی بر مهارت‌های زبانی دانش‌آموختگان نظام متوسطۀ ایران

مریم دانشگر

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، ، صفحه 279-308

https://doi.org/10.22054/ls.2023.71705.1566

چکیده
  تنوع قومی در ایران که تنوع زبانی را در پی دارد، از نخستین سال تحصیل در مدرسه، آموزش را تحت تأثیر قرار می‌دهد و لازم است در برنامه‌ریزی‌های آموزشی موردتوجه قرار گیرد. در چنین صورتی، ضعف تسلط بر زبان فارسی در پیشرفت تحصیلی کودکان دوزبانه اختلال ایجاد نمی‌کند. پژوهش حاضر باتوجه‌به این مسأله و با هدف بررسی وضعیت مهارت‌های زبانی دانش‌آموختگان ...  بیشتر

جنبه‌هایی از دستور گفتمانی‌نقشی؛ شواهدی رده‌شناختی از زبان فارسی

حامد مولایی کوهبنانی؛ علی علی زاده؛ شهلا شریفی

دوره 8، ویژه نامه کرونا ، فروردین 1400، ، صفحه 301-329

https://doi.org/10.22054/ls.2020.52944.1348

چکیده
  «دستور گفتمانی‌نقشی»، که در بسیاری از فرضیات خود با دستور نقش‌گرای دایک (1970) مشترک است، در سال 2008، از جانب هنگولد و مکنزی معرفی شد. دایک عقیده داشت که هر الگوی دستوری، که قادر باشد به سطوح کفایت رده‌شناختی، روان‌شناختی و کاربردشناختی دست یابد، دستوری کامل است. دستور گفتمانی‌نقشی، به‌منظور دستیابی به کفایت روان‌شناختی، فرایند ...  بیشتر

مخچه و مطابقۀ دستوری در دوزبانه‌ها: شواهدی از قضاوت دستوری‌بودگی با استفاده از fMRI

سیمین میکده؛ ورنر زومر؛ سید امیر حسین بتولی

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، ، صفحه 309-342

https://doi.org/10.22054/ls.2023.74871.1591

چکیده
  مخچه با تمام نواحی کلیدی شبکه کنترل زبان در ارتباط است. در حال حاضر، نقش مخچه به‌عنوان بخشی از شبکه­‌های مسئول پردازش ویژگی‌­های دستوری تشخیص داده شده است. مطالعات بالینی و تصویربرداری نیز مشارکت مخچه را در پردازش دستور تأیید کرده‌­اند. پژوهش حاضر در صدد است تا فعالیت مخچه را در پردازش همزمان زبان اول و دوم در افراد دوزبانه ...  بیشتر

بازنمایی مبتدا در تبلیغات بازرگانی بر اساس چارچوب لمبرکت

زهرا رجبی فرد؛ بهرام مدرسی؛ فروغ کاظمی

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، ، صفحه 343-364

https://doi.org/10.22054/ls.2023.71466.1565

چکیده
  پژوهش حاضر در چارچوب نظری ساخت اطلاع لمبرکت به مطالعه موردی مبتدا در تبلیغات بازرگانی پرداخته است. به‌این‌منظور، 282 تبلیغ بازرگانی از تلویزیون، اینترنت، رادیو، بیلبورد و پوسترهای تجاری انتخاب شده‌اند. پرسش پژوهش حاضر این بود که بر اساس چارچوب ساخت اطلاع لمبرکت، مبتدا در تبلیغات بازرگانی به چه صورت بازنمایی می‌شود. پژوهش حاضر به ...  بیشتر

تکوین فعل مرکب در زبان‌های ایرانی

بابک شریف

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، ، صفحه 365-400

https://doi.org/10.22054/ls.2023.73568.1578

چکیده
  هدف از پژوهش حاضر، بررسی شکل‌گیری زنجیره‌های موسوم به «فعل مرکب» در زبان‌های ایرانی است. به‌این‌منظور، متونی از سه دورة تاریخی زبان‌های ایرانی انتخاب و (پیش)‌نمونه‌های انواع محمول مرکب در آنها تحلیل شد. براین‌اساس، در دورة باستان، اغلب محمول‌های غیربسیط را افعال پیشوندی تشکیل می‌دهند. با‌این‌حال، الگوهای «فعل مرکب» ...  بیشتر

بررسی ادراک دانشجویان سطح متوسط زبان فارسی به‌عنوان زبان خارجی در مورد تأثیر محیط تلفیقی آموزش زبان بر یادگیری دستور و واژه‌های زبان فارسی

مرضیه مرادی؛ محمدرضا اروجی؛ سکینه جعفری

دوره 10، شماره 17 ، فروردین 1402، ، صفحه 373-405

https://doi.org/10.22054/ls.2023.60460.1450

چکیده
  مبنای این پژوهش، بررسی تأثیر یادگیری ترکیبی یا تلفیقی بر میزان یادگیری دستور زبان و واژگان فارسی‌آموزان سطح متوسط است. هدف از یادگیری تلفیقی یا همان بهره‌گیری از مواد آزمایشی گوناگون، در‌هم‌آمیختن مناسب مواد آموزشی معمولی و سنتی کلاس‌های حضوری با فناوری نوین است. جامعۀ آماری این پژوهش زبان‌آموزان خارجی حاضر در ایران بود که به ...  بیشتر

ساخت مجهول در زبان پشتو

عنایت الرحمن مایار؛ محمد دبیرمقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 بهمن 1401

https://doi.org/10.22054/ls.2022.61791.1469

چکیده
  در این مقاله ساخت مجهول زبان پشتو به بررسی گرفته شده است، زبان پشتو دارای ساخت مجهول بوده، که از لحاظ ساختاری در بسیاری موارد با ساخت مجهول زبان فارسی مشابهت های دارند. در این مقاله ابتدا به شناخت و توضیحات ساخت مجهول از سوی دستور نویسان زبان پشتو و زبان شناسان پرداخته شده است. از آنجائیکه زبانهای جهان به گونه های مختلف ساخت مجهول را ...  بیشتر

ساخت جملات شرطی و تقسیم بندی معنایی آن در زبان پشتو

عصمت الله میاخیل؛ محمد دبیرمقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 اسفند 1401

https://doi.org/10.22054/ls.2023.67041.1537

چکیده
  زبان ‌پشتو از لحاظ رده‌شناسی در زبانهای (فاعل ‌‌_ مفعول_ فعل) یا (SOV) است. این‌زبان از جمله زبان‌های پس‌اضافه‌ای می‌باشد. این‌زبان به ترتیب واژه‌بنیادی در بندهای‌مستقل، همپایه و وابسته(فاعل‌‌_ مفعول_ فعل) است. این ‌زبان در کشورهای افغانستان و پاکستان حتی در هندوستان صحبت می‌شود. زبان رسمی و ملی افغانستان می‌باشد. اکثریت گویشوران‌اصلی ...  بیشتر

زبانشناسی
بررسی کاربرد استعاری اسامی حیوانات در زبان ترکی

ایرج ظفری؛ بهزاد رهبر؛ محمدرضا اروجی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 مرداد 1402

https://doi.org/10.22054/ls.2021.63165.1480

چکیده
  بر اساس دیدگاه شناختی لیکاف و جانسون، استعارۀ مفهومی یکی از مجاری اصلی درک انسان از مفاهیم عالم هستی می‌باشد. هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر اسامی حیوانات بر گفتار گویشوران زبان ترکی و ارزیابی معانی ضمنی این واژگان می‌باشد. گویشوران زبان ترکی با تشبیه انسان و رفتارهای او و نیز رویدادهای پیرامونی به حیوانات، معانی استعاری از آن‌ها ...  بیشتر

زبانشناسی
بررسی مقابله‌ای فرایندهای واژه‌سازی فارسی و انگلیسی (مطالعۀ موردی واژگان مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی در چهار حوزۀ حمل و نقل)

رضامراد صحرایی؛ حسین بازوبندی؛ حامد مولایی کوهبنانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 اسفند 1402

https://doi.org/10.22054/ls.2024.72768.1572

چکیده
  در راستای تقویت گونۀ علمی زبان فارسی، واژه‌گزینی در برابر اصطلاحات علمی زبان‌های خارجی و شناخت دقیق سازوکارهای واژه‌سازی در این گونۀ علمی و ظرفیت‌های آن از اهمیت قابل ملاحظه‌ای برخوردار است. در مورد فرایندهای واژه‌سازی واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی پژوهش‌های آماری و پیکره‌بنیاد اندکی انجام شده است. در این میان، ...  بیشتر